Yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü m əsləhətçi redaktor
Yüklə 0,59 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.Kökn ədi Gəndov (yəni Köhnə Gəndov) 2.D ərə Gəndov 3.Baş Gəndov 4.Aşağı Gəndov (yəni indiki Gəndov)
196 Keçmişdə hər üç kənddə (Köhnədi Gəndov, Baş Gəndov v ə Dərə Gəndov) məskunlaşan, indiki Gəndov kəndinə köçən əhalinin əksər hissəsi tat soylu əhalidən ibarət idi. Araşdırma- lardan m əlum olub ki, ümumiyyətlə Gəndov adlı bu kəndlərdə m əskunlaşma aşağıdakı ardıcıllıqla mövcud olmuşdur: 1.Kökn ədi Gəndov (yəni Köhnə Gəndov) 2.D ərə Gəndov 3.Baş Gəndov 4.Aşağı Gəndov (yəni indiki Gəndov) Bu k əndlər haqqında topladığım məlumatları ardıcıllıqla siz ə çatdıracağam: Kökn ədi Gəndov (yəni Köhnə Gəndov) kəndi haqqında Tarixi m ənbələrdən məlumdur ki, Səsanilərin hökmüran- lığı dövründə dağətəyi bu ərazilərdə yerləşdirilmiş tat köçkün- l ərinə geniş torpaq sahələri verilmişdi. Həmin köçkünlər bu yerl ərdə məskunlaşdıqdan sonra əkinçiliklə və heyvandarlıqla m əşğul olurdu. Bu işlərlə yanaşı onlar indiki Şabran (keçmiş D əvəçi) rayonunun dağ yamaclarında müxtəlif növ meyvə ağacları əkib becərərək bol məhsul verən bağlar salmışdılar. Onlar istehsal edil ən quru meyvə məhsullarını: qoz, fındıq, qax, tumlu, v ə s. Şabran şəhərində, Bakıda və ya Dəvəçibazar- da sataraq əldə etdikləri pulla öz yaşayışlarını qura bilmişdilər. H əmin vaxtlarda Köknədi Gəndov (yəni Köhnə Gəndov) k əndinin əhalisi içməli su əldə etmək üçün kəndə yaxınlıqdakı meşəlik ərazidən su çəkib gətirmişdilər. O dövrlərdə burada yaşayan cəsur insanlar ağac və dəmirdən istifadə edərək geniş su tutumu olan v ə böyük həyatı əhəmiyyət daşıyan Qut bulaqları yaratmışdılar. Keşmişdə bu kənddə məscid və ilkin dini təhsil verən m əktəb mövcud idi. 197 D ərə Gəndov kəndi haqqında Orta əsrlərdə aparılan müharibələr bu yerlərdən də təsirsiz ötüşməyib. O dövrdəki ardıcıl siyasi və iqtisadi çəkişmələr isə münaqişələrə yol açıb. Münaqişə və müharibə vaxtı isə indiki Şabran rayonu ərazisində yaşayan əhali çox əziyyətlər çəkib. Müharib ələrdə çoxlu qan tökülüb, insanlar qırılıb və ya şikəst olub. H əmin müharibələrin birində Köhnə Gəndov (Köhnədi) k əndində çoxlu insan tələfatı baş verdiyinə görə bu kənddə də çoxlu probleml ər yaranıb. Nəticədə kəndə yolxucu taun x əstəliyi yayılıb. Həmin yırtıcı xəstəlik kəndin əhalisinin əksər hiss əsini məhv edib. Sağ qalan əhali isə bu ölüm kabusundan başını götürüb qaçmaq qərarına gəlib. Təcili olaraq camaat k əndi iki istiqamətdə tərk edərək oradan qaçmalı olublar. Onların birinci hissəsi köhnə kəndin şimali-qərbinə üz tutub. Burada m əskən saldıqdan sonra ora köç edərək məskunlaş- mağa başlayıblar. H əmin xəstəliyin yayılması səbəbindən Köhnədi kəndin- d ən baş götürüb qaçan əhalinin o biri hissəsi isə kənddən bir q ədər aralı məsafədə yerləşən dərədə məskunlaşmağa başlayıb. Bu yaşayış yerinə Dərə Gəndov adının verilməsi də o dövrlər- d ə təzə salınan bu kəndin torpaq sahəsinin coğrafi cəhətdən d ərəlik ərazidə yerləşməsindən irəli gəlib. Burada evlər tikil- miş, bağlar salınmış, suya ehtiyacı ödəməkdən ötrü qut bulaqları yaradılmışdı. D ərə Gəndov kəndində doğulmuş və vaxtilə həmin kənddə yaşamış 86 yaşlı Hacı Baxış Baxışovun söhbətlərindən mənə aydın oldu ki, dut bulaqlarının yaradılmasında həmin kəndin sakinl əri Abgül Seyidquliyevin və Hacı Hüseynin böyük əməyi olub. Üçüncü bulaq isə kəndin yamac hissəsində yaradı- lıb. Həmin bulağa su saxsı künglərlə 4-5 km yuxarıdakı meşə- likd ən çəkilib gətirilmişdi. Bulaq qırmızı kərpiclə çəkilmiş və xüsusi kran qoyulmuşdu. Həmin bulağın suyu kükürd dadır və 198 Q ədəşəmi bulağı adlanırdı. Sonralar bu yaşayış məntəqəsi genişlənərək çox böyük k ənd olmuşdu. Kənddə məscid inşa olunduqdan sonra burada ikisinifli dini m əktəb fəaliyyətə başlamışdı. Hacı Hüseyn adlı axund m əktəbin müdiri olmuş, Molla Qulkəfa, Molla Həşim v ə Molla Seyidqulu adlı şəriət müəllimləri isə şagirdlərə dini t əlim öyrətmişdilər. Bu dini məktəbi bitirən şagirdlər sonralar Q ələgah kəndindəki məscidin nəzdindəki dini məktəbdə t əhsillərini davam etdirirdilər. Qələgahda isə dini məktəbin r əhbəri və baş axundu Qədəşəmi Əfəndi idi. Baş Gəndov kəndi haqqında Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi orta əsrlərdə aparılan müharib ələr zamanı Köhnə Gəndov (Köhnədi) kəndində taun x əstəliyi baş qaldırmışdı. Bu amansız və keçici xəstəliyin f əsadlarından o dövrdə bu kənddə çoxlu insan tələf olmuşdu. Ciddi- c əhdlərə və görülən tədbirlərə baxmayaraq kənddə yolxucu taun x əstəliyi sürətlə yayılmaqda davam edib.Kənd camaatının çox hissəsini bu yolxucu xəstəlik məhv edib. Sağ qalmış sakinlər isə başlarını götürüb təcili olaraq kəndi iki istiqam ətdə tərk etmək qərarına gəliblər. Onların qeyd edilən bu ikinci hiss əsi meşəlik yerdə-dağ yamaclarında yurd salmağa başlayıb. Bura baş kənd-Baş Gəndov adı verilib. K ənddə məskunlaşan sakinlər burada özlərinə yaşayış evl əri tikib və bağ salıblar. Vəmin vaxtlarda kəndin içməli su t əminatına xüsusi diqqət yetirilib. Bunun üçün kənddən 2-3 km. aralı qərb hissədə yerləşən meşənin qovaq ağacları ilə əhatə olunmuş hissəsindən saxsı künglərlə su çəkilib həmin yaşayış ərazisinə gətirilib. Burada m əskunlaşan əhali yaxınlıqdakı meşədə yabanı halda bitmiş cır meyvə ağaclarını 2-3 metr hündürlükdə peyv ənd və calaq etmişlər. Nəticədə onlar böyük ərazilərdə alma-a rmud, qoz, fındıq və başqa meyvələrdən ibarət bağlar Yüklə 0,59 Mb. Dostları ilə paylaş:
|