Yer tuzishning ilmiy asoslari

Yer kodeksi 
bu yer munosabatlarini yerdan oqilona foydalanishni
va uni muhofaza qilishni ta 'minlash, yerda xo'jalik yuritishning har
xil shakllarini teng rivojlantirish, tuproq unumdorligini tiklash, tabiiy
muhitni saqlash va yaxshilash hamda fuqarolar, korxonalar,
tashkilotlar, muassasalarning yerga bo ‘Igan huquqlarini himoya qilish
uchun sharoit yaratish maqsadida tartibga soluvchi yer qonunchiligi
me ’yo rla rin in g tizitnlashtirilgan yig 'in d isid ir.
0 ‘z b e k is to n
Respublikasining harakatdagi «Yer kodeksi» 14 bob va 91 m oddadan 
iborat. Uning III bobi (11-15 moddalar) maxsus yer tuzishga bag'ish- 
langan. Bundan tashqari boshqa qator m oddalar (m asalan 30, 32, 
33, 47, 51, 52, 54 va boshqalar) bevosita yer tuzishga taalluqlidir.
Oliy qonun chiqaruvchi organ tom onidan yer tuzishning huquqiy 
asosi b o ‘lib xizmat qiladigan boshqa qonunlar ham chiqarilgan; 
ularga, xususan, «Ferm er xo'jaligi to'g'risida», «Dehqon xo'jaligi 
to'g'risida», «Qishloq xo'jalik kooperativi to ‘g‘risida»gi kiradi.
Qonunni to4diruvchi aktlar 
bu harakatdagi qonunlar asosida
chiqarilgan va boshqa davlat organlari tomonidan bajarilishini
t a ’minlovchi m e ’yoriy hujjatlardir.
U larga Prezident farm onlari, 
hukumat qarorlan va farmoyishlari, vazirliklar va qo‘mitalar, mahalliy 
hokimiyat organiarining ular vakolatiga kiritilgan masalalar bo'yicha 
buyruqlari, ko ‘rsatmalari, qoidalari, yo‘riqnomalari kiradi.
105

---

B u n d ay h u jja tla rg a , m a sa la n , 0 ‘z b ek isto n h u k u m a tin in g
«F erm er x o ‘jaligi t o ‘g‘risida», «D ehqon xo ‘jaligi t o ‘g ‘risida»gi 
0 ‘zbekiston Respublikasi qonunlarini amalga oshirish m uddatlari va 
chora-tadbirlari t o ‘g ‘risida» (1998-yil), «Qishloq xo'jaligini isloh 
qilishga oid qonun hujjatlariga muvofiq qishloq xo‘jaligi kooperativlari 
(shirkat xo‘jaliklari) tuzish chora-tadbirlari to ‘g‘risida» (1998-yil), 
« 0 ‘z b e k is to n R e s p u b lik a s id a d a v la t y er k a d a s trin i y u ritish
to ‘g‘risida»gi (1998-yil) va boshqa qarorlari kiradi.
Yer tuzish va yerdan foydalanishni ham da uni muhofaza qilishni 
tashkil etish masalalari bo'yicha qonunni toidiruvchi aktlarga qishloq 
va suv xo‘jaligi vazirligi, Yer resurslari davlat qo‘mitasi va boshqa 
yo‘riqnomalari, ko ‘rsatmalari, buyruqlari ham kiradi. Ular, asosan, 
faqat shu organlar tarkibidagi muassasalar, tashkilotlar va mansabdor 
shaxslarga taalluqli b o ‘ladi. Xususan, quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: 
« 0 ‘zbekiston Respublikasida yer tuzishning Asosiy Nizomi» (1999- 
yil), «O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari davlat qo ‘mitasi or- 
ganlari tom onidan yer qonunchiligini buzgan qonunbuzarni m a’muriy 
javobgarlikka tortish b o ‘yicha m uvaqqat yo'riqnom a» (1999-yil), 
«Ferm er xo ‘jaligini yuritish uchun yer uchastkalarini fuqarolarga 
uzoq m uddatga ijaraga berish tartibi» (1998-yil).