Göz yaşları içindən baxan təbəssüm
Yüklə 23,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- – Öl kə nin ən bö yük ki tab xa na sı- na rəh bər lik edir si niz. Ne cə de- yər lər, öl kə də ən mə sul şəxs ki mi
- – Mət buat da tez-tez Mil li Ki tab- xa na nın bey nəl xalq əla qə lə ri ba- rə də mə lu mat lar yer alır, dün ya
- – Bey nəl xalq əla qə lər fo nun da Bey nəl xalq ki tab mü ba di lə si şö- bə si nin is ti qa mət lə ri haq qın da
- – 92 yaş lı Mil li Ki tab xa na müasir dövr lə ayaq la şa bi lir mi Tex no- lo gi ya əs ri nə uy ğun laş maq, ge ri
- – Vir tual ki tab si fa ri şi et mək ne- cə, müm kün dür mü
- – Ən əsa sı, ki tab xa na nın bu gün- kü ava dan lıq la rı müasir tə ləb lər- lə ayaq la şa bi lir mi
- – Səhv et mi rəm sə, son mə lu mat lar- da ki tab xa na da möv cud olan elekt- ron əsər lə rin sa yı 4 mil yo na ya xın
- – Mil li ki tab xa na da ki tab la rın sax lan ma şə raiti ne cə dir Ki tab- la rı sax la maq üçün ki fa yət qə dər yer var mı
– Öl kə nin ən bö yük ki tab xa na sı- na rəh bər lik edir si niz. Ne cə de- yər lər, öl kə də ən mə sul şəxs ki mi ki tab la ilk ta nış lı ğı nı zı ne cə xa- tır la yır sı nız? – Ki tab la ta nış lı ğım hə lə er kən yaş la rım dan baş la yıb. Mək tə- bə get mə di yim, oxu yub yaz ma ğı bil mə di yim vaxt lar da şə kil li ki- tab lar la ta nış ol mu şam. Düz dür, kənd yer lə rin də be lə ki tab la rı tap- maq çə tin idi, am ma müm kün süz de yil di. Son ra bi rin ci sin fə get dim və əlif ba nı öy rə nib hərf lə ri ta nı- yan ki mi ki ta ba vu rul dum. Uşaq vax tın dan ki tab la rı sev mə səy dim ona be lə bağ lan maz dım. İlk oxu- du ğum bə dii ki ta bı isə yax şı xa tır- la yı ram. Bu “Azər bay can na ğıl la- rı” idi. Yaş həd di mə uy ğun ol ma sa da oxu du ğum və mə ni sehr lə yən ilk ki tab ki mi ya dım da qa lıb. Son- ra ta le elə gə ti rib ki, öm rü mü ki- ta ba bağ la mı şam. Öm rü nün 35 il dən ço xu nu ki ta ba bağ la yan in- san üçün ki tab hə ya tın mə na sı dır. Ki tab lar mə nim ən ya xın dos tum- dur. Ki tab la dost olan in san hər za man irə li ad dım la yar, mə nə vi cə hət dən zən gin olar və heç vaxt pis yo la düş məz.
– Son il lər Azər bay can Mil li Ki- tab xa na sı bey nəl xalq əla qə lə ri ni ge niş lən dir mək məq sə di lə bir çox nü fuz lu və pe şə kar bey nəl xalq qu rum la rın işin də, bey nəl xalq təş ki lat lar da təm sil olu nur, di gər dün ya öl kə lə ri nin mil li ki tab xa na- la rı ilə iki tə rəfl i əla qə lər ya rat maq və bu əla qə lə ri in ki şaf et dir mək məq sə di lə qar şı lıq lı əmək daş lıq mü qa vi lə lə ri və me mo ran dum lar im za la yır, dün ya nın 60-dan ar tıq mil li ki tab xa na sı ilə bey nəl xalq ki tab mü ba di lə si təş kil edir. Qar- şı lıq lı əmək daş lıq əla qə lə ri çər- çi və sin də ki tab xa na-in for ma si ya sa hə sin də mü tə xəs sis lər ara sın da təc rü bə mü ba di lə si, mə də ni və el- mi əla qə lə rin in ki şa fı məq sə di lə nailiy yət lə rin mü ba di lə si hə ya ta ke çi ri lir. Azər bay can Mil li Ki tab xa na- sı fon du nu zən gin ləş dir mək və in for ma si ya is ti fa də çi lə ri nin tə- lə bat la rı nı tam şə kil də ödə mək məq sə di ilə mü tə ma di ola raq əmək daş lıq et di yi ki tab xa na lar da ax ta rış lar apa rır, ki tab xa na mız- da ol ma yan və oxu cu la rın da ha çox əl də et mək is tə di yi zən gin ədə biy yat la rın özü ol ma sa da, elekt ron ver si ya sı əl də edi lir. Ni- za mi Gən cə vi nin Tür ki yə Mil li Ki tab xa na sın da qo ru nan “Xəm- sə”si nin su rə ti, Çe xi ya Mil li Ki- tab xa na sın da qo ru nan Ni za mi- nin “Xəm sə”si nin il lüs tar si ya la rı, Fü zu li nin, Nə si mi nin, Xa qa ni nin əl yaz ma la rı nın su rə ti Azər bay can Mil li Ki tab xa na sı na hə diy yə olu- nub. Bu nun la ya na şı Ə.Nə vai adı- na Öz bə kis tan Mil li Ki tab xa na sı və Ə.R.Bi ru ni adı na Şərq şü nas- lıq İns ti tu tu nun ki tab xa na sın dan Azər bay can ədə biy ya tı nü mu nə- lə ri, Gür cüs tan Mil li Ki tab xa na- sın dan isə qaf qaz şü nas lı ğa dair qiy mət li ki tab la rın su rət lə ri çə ki- lə rək ki tab xa na ya gə ti ri lib. Azər bay can Mil li Ki tab xa na sı Bey- nəl xalq Ki tab xa na lar Təş ki la tı nın (İF LA), Av ra si ya Ki tab xa na lar As- samb le ya sı nın (BAE), Av ro pa Mil li Ki tab xa na la rı Konf ran sı təş ki la tı nın (CENL), Türk dil li öl kə lə rin Mil li Ki tab- xa na lar Şu ra sı nın və İq ti sa di Əmək daş- lıq Təş ki la tı na (İƏT) üzv öl kə lə rin Mil li Ki tab xa na la rı Di rek tor lar Şu ra sı nın, Av- ra si ya Ki tab xa na çı lar Bir li yi nin, Av ro pa Ki tab xa na sı nın üz vü dür. Azər bay can Mil li Ki tab xa na sı bu təş ki lat la rın bü tün təd bir lə ri nə qa tıl maq la ya na şı, on la rın hə ya ta ke çir dik lə ri bir sı ra la yi hə lər də də ya xın dan iş ti rak edir.
– 1965-ci il dən eti ba rən Azər bay can Mil li Ki tab xa na sı 60-a ya xın xa ri ci öl kə mil li ki tab xa na la rı ilə qar şı lıq lı şə- kil də bey nəl xalq ki tab mü ba di lə si hə ya ta ke çi rir. Bu öl kə lər sı ra sı na ABŞ, Ru si ya, Ya po ni ya, Tür ki yə, Ma ca rıs tan, Ko re- ya, İran, Çe xi ya, Es to ni ya, Uk ray na, və s. öl kə lə rin Mil li Ki tab xa na la rı da xil dir. Qar şı lıq lı im za lan mış 30-a ya xın me mo- ran du mun nə ti cə si dir ki, bu gün ki tab- xa na lar ara sın da bey nəl xalq ki tab mü- ba di lə si da ha da ge niş lə nib. Son beş il də Azər bay can Mil li Ki tab xa na sı bey nəl- xalq ki tab mü ba di lə si yo lu ilə 7000 nüs- xə ədə biy yat alıb, 20 000 nüs xə yə dək ədə biy yat gön də ri lib. Ki tab xa na mız tə- rə fi n dən kit rab lar la ya na şı “İrs”, “Yol”, «Литературный Азербайджан» jur- nal la rı nın il ər zin də dərc olun muş bü- tün nöm rə lə ri xa ri ci öl kə lə rin Mil li Ki- tab xa na la rı na gön də ri lir. Azər bay can Mil li Ki tab xa na sı bey nəl xalq ki tab mü- ba di lə si apar maq la Azər bay can hə qi- qət lə ri nin bü tün dün ya ya ya yıl ma sı is- ti qa mə tin də ta ri xi miz, mə də niy yə ti miz, in cə sə nə ti miz, el mi miz üçün mü hüm əhə miy yət kəsb edən ədə biy yat la rı əl də et mək lə, yay maq la, bun dan son ra da kör pü ro lu nu oy na ya caq. – 92 yaş lı Mil li Ki tab xa na müasir dövr lə ayaq la şa bi lir mi? Tex no- lo gi ya əs ri nə uy ğun laş maq, ge ri qal ma maq üçün nə lər edir? – Bu gün hər bir ki tab xa na nın var lı- ğı öz oxu cu la rı nın in for ma si ya tə lə ba- tı, bu tə lə ba ta mü va fi q olan sor ğu la rın tam və dol ğun ödə nil mə si ilə şərt lə nir. Oxu cu sor ğu la rı nın ödə nil mə si üçün ki tab xa na lar dan müasir in for ma si ya tex no lo gi ya la rı na və tex ni ki va si tə lə rə ma lik ol maq, elə cə də ki tab xa na çı lar- dan oxu cu la ra xid mə ti ye ni tə ləb lər sə viy yə sin də ye ri nə ye ti rə bil mək tə ləb olu nur. Mil li Ki tab xa na nın oxu zal la rı elm sa hə lə ri nə, oxu cu qrup la rı na, ədə- biy ya tın nö vü nə, nəşr dil lə ri nə gö rə ix ti sas la şıb. Ki tab xa na nın zal la rın da oxu cu la rın mü tailə si üçün, on la rın ki- tab xa na xid mət lə rin dən ya rar lan ma sı üçün hər çür şə rait ya ra dı lıb. Ki tab xa na nın Hu ma ni tar elm lər za lın da ar tıq bir ne çə il dir ki, azər bay can və rus dil lə rin də “Azər bay can R e s p u b - li ka sı nın qa nun ve- r i c i l i y i ” o n l a y n mə lu mat ba za sı oxu- cu la rın is ti- fa də si nə təq- dim edi lib. Müasir oxu- cu tə lə bi nə ca vab ve rən bu proq ram o x u c u l a r ı n vax ta qə naət et mə- lə ri nə kö mək edir. Ki tab xa na ka ta- lo qun dan is ti fa də et mə dən oxu cu bir ba şa mə lu mat ba za sın dan is ti- fa də edir. Bu ba za nı “www.qa nun. in fo” (Azər bay can di lin də) “www. con sul tinq.mi ni max.az” (Rus di- lin də) in ter net sə hi fə si nə da xil ol- maq la əl də et mək olar. 2014-cü il də Azər bay can Mil li Ki tab xa na sı öz elekt ron fon du nu ge niş lən dir mək məq sə di ilə elekt ron ki tab xa na nın xa ri ci elekt ron in for ma si ya eh ti- yat la rı ilə komp lekt ləş mə si ni oxu- cu la rın sor ğu su əsa sın da hə ya ta ke çi rə rək zən gin ax ta rış im kan la- rı na ma lik, dün ya nın və Ru si ya nın apa rı cı elib rary.ru elekt ron el mi ki tab xa na sı nın rus dil li in for ma si- ya eh ti yat la rı na abu nə olub. “elib- rary.ru” plat for ma sın da Ru si ya nın uni ver sal xa rak ter li (müx tə lif elm sa hə lə ri nə dair) el mi jur nal la rı nın elekt ron ver si ya la rı nın tam mətn lə- rin dən oxu cu la rın is ti fa də si məq sə- di ilə ki tab xa na nın el mi zal la rın da – döv ri mət buat, Hu ma ni tar, Də qiq və tex ni ki elm lər zal la rın da, Lo kal şə bə kə dən is ti fa də üz rə oxu za lın da olan kom pü ter lə rə yük lə nə rək on la- rın is ti fa də si nə ve ri lib. Ki tab xa na da oxu cu la rın lo kal şə- bə kə də mü ta liəsi üçün müasir tə- ləb lə rə ca vab ve rən ye ni oxu za lı açı lıb. Lo kal şə bə kə dən is ti fa də üz- rə oxu za lın da da ha çox oxu cu nun, ey ni za man da ki tab xa na nın lo kal şə bə kə sin də yer ləş di ril miş elekt ron re surs lar dan is ti fa də im kan la rı ar- tıb. Bu ra da ey ni za man da 24 komp- yu ter və 5 elekt ron ki tab va si tə si lə oxu cu la ra xid mət gös tə ri lir və on- la rın sor ğu la rı tam şə kil də ödə ni lir. Lo kal şə bə kə dən is ti fa də üz rə oxu za lı ya ra dıl dıq dan son ra ki tab xa na- da mü ta liə üçün ya ra nan növ bə lər ara dan qal dı rı lıb. Müəl lif hü quq la rı nın qo- run ma sı qa nun la rı nı rəh bər tu ta raq ki- tab la rın mü ha- fi zə si ni tə min et mək, in- for ma si ya q ı t l ı ğ ı n ı a r a d a n qal dır maq məq sə di ilə Mil- li Ki tab- x a n a n ı n fon dun da olan nəşr- lər, qə dim və na dir
ədə biy yat nü mu nə lə ri, müasir ədə biy yat nü mu nə lə ri və klas sik- lə ri mi zin öl kə miz də və ya xa ric də nəşr olun muş əsər lə ri nin nəşr lə ri, ki tab xa na mı zın nəşr lə ri və müəl- lifl ə rin öz əri zə lə ri ilə bir gə elekt- ron da şı yı cı lar da təq dim et dik lə ri ki tab lar əsa sın da iş lə ni lib ha zır la- nan elekt ron re surs lar say tı mı zın (anl.az) Elekt ron Ki tab xa na sın da mü va fi q dil də, mü va fi q böl mə- lər də, həm çi nin əlifb a üz rə ya ra- dıl mış sə hi fə lər də yer ləş di ri lib. 2014-cü il də 20 745 elekt ron re surs (ki tab, döv ri mət buat və not) rə- qəm sal laş dı rı lıb, 4 elekt ron mə- lu mat ba za sı ya ra dı la raq elekt ron ki tab xa na ya da xil edi lib. Ümu- mi lik də elekt ron ki tab xa na da 97 721 elekt ron re surs (ki tab, döv ri mət buat və not) var. İlk za man lar say tı mız da yal nız ki tab la rın elekt- ron ver si ya sı ha zır la nır dı sa, son- ra lar mik ro fi lm ləş di ril miş ki tab və qə zet lə rin, döv ri və ar dı da vam edən nəşr lə rin, fon du muz da olan mu si qi ədə biy yat la rı nın, not nəşr- lə ri nin elekt ron ver si ya la rı nın ba- za la rı, döv ri və ar dı da vam edən nəşr lər sil si lə sin dən el mi əsər lər, el mi məc muələr və el mi xə bər- lə rin elekt ron ver si ya la rı nın ba- za la rı da ha zır la nıb lo kal şə bə kə oxu cu la rı nın is ti fa də si nə təq dim olu nub. Bu gün ki tab xa na mı zın oxu cu la rı və elə cə də dün ya miq ya sın da Azər- bay can la ma raq la nan bü tün in san lar Mil li Ki tab xa na nın say tı və elekt ron ka ta lo qu va si tə si lə za man və mə kan prob le mi ol ma dan Mil li Ki tab xa na- nın nəin ki ka ta loq və fond la rı na da- xil ola raq on dan sər bəst is ti fa də edə bi lir lər, hətt a onun tam mətn li elekt- ron mə lu mat ba za la rın dan da bəh rə- lə nir lər. Hey dər Əli yev ir si, Zə ri fə xa nım Əli ye va, Mir Cə lal Pa şa yev ir si, Meh- ri ban xa nım Əli ye va, Fik rət Əmi rov, Bun la rı unut maq ol maz, Qan yad- da şı mız, Dağ lıq Qa ra bağ mü ha ri bə- si, Xo ca lı, 31 Mart, Abu zər Xə lə fov, Nə sir İman qu li yev, Ni za mi Gən cə- vi, M.Ə.Sa bir, M.F.Axund za də, Nə- ri man Hə sən za də, Qa ra Qa ra yev, Üze yir Ha cı bəy li və baş qa elekt ron mə lu mat ba za la rı da bu gün oxu cu- la rı mız üçün də yər li mən bə lər dir. – Vir tual ki tab si fa ri şi et mək ne- cə, müm kün dür mü? – Ki tab xa na nın nəşr lə ri nin tam elekt ron mətn lə ri ki tab xa na nın say tı nın “Ki tab xa na mı zın nəşr lə ri” böl mə sin də yer ləş di ri lir və is tə ni- lən şəxs say tın hə min böl mə si nə da xil ola raq on lar dan bəh rə lə nə bi- lər. Yə ni on lar çap olun maz dan və yer lə rə gön də ril məz dən xey li əv vəl vir tual re jim də bü tün res pub li ka ki tab xa na la rı nın və ki tab xa na çı la rı- nın sə rən ca mı na ve ri lir. 2008-ci il dən isə Mil li Ki tab xa na da oxu cu la ra vir tual ki tab si fa ri şi im ka- nı da ya ra dı lıb. Yə ni in ter ne tə çı xı şı olan hər bir oxu cu ya şa yış və ya xud iş ye rin dən ki tab xa na nın say tın da kı “vir tual xid mət” böl mə si nə gi rə rək is tə ni lən ki ta bı si fa riş edə bi lər və dər- hal ona hə min ki ta bın ki tab xa na da olub-ol ma ma sı ba rə də mə lu mat ve ri- lir, la zım gəl dik də onu si fa riş edir və ar tıq oxu cu ki tab xa na ya gə lər kən ki- tab rəf də onu göz lə yir. Be lə lik lə, ki ta- bı ka ta loq da ax tar maq və si fa riş edib göz lə mə yə eh ti yac qal mır. Əgər oxu- cu nun is tə di yi ki tab ki tab xa na da yox- dur sa, iti rib gəl mə yə eh ti yac qal mır. Mil li ki tab xa na nın tə lə bə lər üçün nə- zər də tu tul muş oxu za lın da yar dım çı fond böl mə si fəaliy yət gös tə rir. Böl- mə nin fon du tə lə bə gənc lə rin sor ğu su əsa sın da komp lekt ləş di ri lib. Kö mək çi fond oxu cu la rın gün də lik mü ta liə sor- ğu la rı nı ope ra tiv, tam və dol ğun ödə- yir. Fond da əsa sən ye ni nəşr olu nan ədə biy yat top la nı lır.Yar dım çı fond böl mə sin də oxu cu la ra is tər möv zu ya gö rə, is tər sə də ədə biy yat sor ğu su na gö rə bir ba şa xid mət gös tə ri lir.Oxu- cu bu ra da olan ədə biy yat la rı si fa riş et mə dən bir ba şa alır və mü ta liə edir. Sta tis tik gös tə ri ci lə rə gö rə böl mə nin yar dım çı fon dun dan gün ər zin də or- ta he sab la 700-750 oxu cu is ti fa də edir.
13
12
Çox say lı zal la rı olan Mil li Ki tab- xa na da bu gün oxu cu prob le mi yox- dur. 2014-cü il də ki tab xa na ya 34 923 nə fər oxu cu üzv olub və ümu mi lik də oxu cu la rın sa yı 75 526 nə fə rə ça tıb. Vir tual oxu cu la rın (sayt və elekt ron ki tab xa na dan is ti fa də edən lər) sa yı 653 818, vir tual si fa ri şin xid mət lə- rin dən is ti fa də edən lə rin sa yı 1331 nə fər, Ru si ya Döv lət Ki tab xa na sı nın Dis ser ta si ya la rın vir tual oxu za lın- dan və Azər bay can da mü da fi ə olun- muş dis ser ta si ya la rın elekt ron mə- lu mat ba za sın dan is ti fa də edən lə rin sa yı isə 1021 nə fə rə ça tıb. İl ər zin də ki tab xa na ya gə lən oxu cu la rın da va- miy yət gös tə ri ci si 177 511 nə fər, ki- tab ve ri li şi isə 874 947 nüs xə olub.
– “Azər bay can Res pub li ka sın- da ki tab xa na-in for ma si ya sa hə si- nin 2008-2013-cü il lər də in ki şa fı üz rə Döv lət Proq ra mı”nın Mil li Ki tab xa na nın fəaliy yə tin də mü- hüm ro lu olub. Bu proq ram da nə zər də tu tul muş əsas və zi fə- lə ri rəh bər tu ta raq ki tab xa na öz fəaliy yə tin də ki tab xa na işi sa hə- sin də döv lət si ya sə ti nin hə ya ta ke çi ril mə si, öl kə də ta ri xi-mə də- ni, ədə bi-bə dii, el mi sər vət lə rin top la nıl ma sı, mü ha fi zə si və on- lar dan is ti fa də im kan la rı nın ar- tı rıl ma sı sa hə sin də mü hüm ad- dım lar atıb. Ki tab xa na tə rə fin dən ki tab xa na-in for ma si ya tex no lo- gi ya la rı nın tət bi qi və is ti fa də si nə ti cə sin də müasir ki tab xa na- in for ma si ya inf rast ruk tu ru nun ya ra dıl ma sı, is ti fa də çi lə rə gös tə- ri lən ki tab xa na-in for ma si ya xid- mə ti nin dün ya stan dart la rı sə- viy yə si nə çat dı rıl ma sı, elekt ron ka ta loq və elekt ron ki tab xa na nın da ha da tək mil ləş mə si, əha li nin in tel lek tual po ten sialı nın və bi lik sə viy yə si nin yük səl mə si, bey nəl- xalq in for ma si ya mü ba di lə si nin təş ki li ki mi mü hüm mə sə lə lər hə ya ta ke çi ri lib. Mil li ki tab xa- na da elekt ron ka ta loq, elekt ron ki tab xa na xid mət lə ri ilə ya na şı oxu cu ya ki tab ve ri li şi pro se si də av to mat laş dı rı lıb. Oxu cu şəx siy- yə ti ni təs diq edən sə nə di qey diy- yat böl mə si nə təq dim edir, qı sa za man ər zin də ona elekt ron kart ha zır la nır. Qey diy yat kar toç ka sı- nı dol dur ma ğa be lə eh ti yac qal- mır. Oxu cu elekt ron bi let ilə av- to ma tik qey diy yat dan ke çir və elekt ron ka ta loq dan si fa ri şi ni ve- rir. O, ar tıq tə ləb na mə də yaz mır. Elekt ron ka ta loq da is tə di yi ki ta- bı se çir, si fa riş ve rir. Oxu cu hər han sı bir ədə biy ya tı si fa riş et dik- də fond da qu ras dı rıl mış e-mail va si tə si lə sor ğu qə bul olu nur, tə- ləb na mə çap edi lir və ədə biy yat ki tab ve ri li şi mən tə qə si nə çat- dı rı lır. Oxu cu elekt ron tab lo nu iz lə yə rək ədə biy ya tın han sı za la gön də ril di yi ni öy rə nir və ki ta bı ope ra tiv əl də edə bi lir. Bu gün oxu cu lar qı sa za man ər zin də da ha çox in for ma si ya əl- də et mək is tə yir lər. Bu ba xım dan kom pü ter lə rin, te le kom mu ni ka si ya sis tem lə ri nin, su rət çı xar ma tex ni- ka sı nın ki tab xa na xid mə ti nə da xil edil mə si mü hüm əhə miy yət kəsb edir. Çün ki ye ni tex ni ka və tex no lo- gi ya ki tab xa na şə raitin də sə nəd lə rin asan və tez əl də edil mə si nə kö mək gös tər mək lə bə ra bər, həm də əl də edi lən bir çox ma te rial la rın ev şə- raitin də is ti fa də si nə im kan ve rir. Müasir tə ləb lə rə ca vab ve rən Elekt- ron re surs lar dan is ti fa də nin təş ki li böl mə sin də oxu cu sor ğu su əsa sın da çox qı sa müd dət ər zin də ən çox is- ti fa də olu nan ki tab la rın, döv ri mət- buat nü mu nə lə ri nin, dis ser ta si ya la- rın elekt ron ver si ya la rı ya ra dı lır və su rə ti çı xa rı la raq oxu cu la ra ve ri lir. Ki tab la rın, döv ri mət buatın, dis ser- ta si ya la rın elekt ron ver si ya la rı nın ya ra dıl ma sı rə qəm li fo toapa rat lar va si tə si ilə ye ri nə ye ti ri lir.İs tə ni lən ədə biy ya tın la zım olan sə hi fə lə ri rə- qəm li fo toapa rat va si tə si lə çə ki lir, iş lə nir, çap edi lə rək oxu cu la ra ve ri- lir. Ey ni za man da hə min ədə biy ya- tın tam elekt ron ver si ya la rı ya ra dı- la raq ki tab xa na nın lo kal komp yu ter şə bə kə si nin mə lu mat ba za sı na da xil edi lir. Bu da gə lə cək də di gər oxu cu- la rın da on dan is ti fa də edə bil mə- si nə şə rait ya rat mış olur. Mil li Ki- tab xa na da oxu cu la ra xid mət işi nin in ki şa fı sü rət lə da vam edir. Bu isə xid mət sa hə lə ri nin ar tı rıl ma sı, oxu- cu la ra ye ni xid mət növ lə ri tək lif et- mə yi tə ləb edir. – Səhv et mi rəm sə, son mə lu mat lar- da ki tab xa na da möv cud olan elekt- ron əsər lə rin sa yı 4 mil yo na ya xın idi. Ki tab la rın elekt ron ver si ya la rı- nın ha zır lan ma sın da nə ki mi çə tin- lik lər var? Bu çə tin lik lər da ha çox tex ni ki ava dan lıq lar, yox sa müəl lif hü quq la rı ilə bağ lı dır? – Mil li Ki tab xa na sı nın ümu mu fon du 4 568 838 nüs xə təş kil edir ki, bu nun 2 379 495 nüs xə si ki tab və ki- tab ça lar, 2 189 343 nüs xə si isə di gər sə nəd lər dir. 2006-cı ilin fev ral ayın- dan Elekt ron ka ta lo qun for ma laş dı- rıl ma sı na dəs tək şö bə si Mil li Ki tab- xa na nın fon dun da olan ədə biy ya tın bib lioq ra fi k ya zı la rı nı Elekt ron ka ta- loq da yer ləş di rə rək elekt ron ka ta loq va si tə si lə oxu cu sor ğu su na tam və dol ğun şə kil də ca vab ve rir. Ha zır- da 417527 ədə biy ya tın bib lioq ra fi k təs vi ri Mil li Ki tab xa na nın Elekt ron Ka ta lo qun da yer ləş di ri lib. Mil li ki tab xa na nın elekt ron re- surs la rı nın ya ra dıl ma sı işi nə ak tiv ola raq 2006-cı ilin 2-ci ya rı sın dan baş la nı lıb. La kin o il lər də İn ter ne tin sü rə ti nin zəif ol ma sı sə bə biy lə ki tab- la rın elekt ron ver si ya la rı nı skan ner va si tə si lə ha zır la nır, “Fi ne Reader” qra fi k proq ra mın da yal nız text şək- lin də komp yu ter lə rə mə nim sə di- lir di. Bu isə Azər bay can şrift lə ri nın mə nim sə nil mə sin də, elə cə də da ha köh nə, ya zı la rı nın key fi y yə ti kor lan- mış ki tab la rın ya zı la rı nın proq ram va si tə si lə oxun ma sın da prob lem lər ya ra dır dı. Bu prob lem lə ri dü zəlt mək üçün elekt ron ki tab la rı əl ilə re dak tə et mək, ya ran mış səhv lə ri dü zəlt mək la zım gə lir di ki, bu da sü rə ti mi zi xey li də rə cə də aşa ğı sa lır dı. Be lə lik- lə 2010-cu ilin ya yı na dək ha zır la nan re surs la rın sa yı cə mi 1000-ə qə dər idi. 2010-cu il dən İn ter ne tin sü rə ti- nin art ma sı, elə cə də lo kal şə bə kə nin ver di yi im kan lar sa yə sin də ki tab la rı komp yu ter lə rə qra fi k şə kil də ta nıt- maq müm kün ol du və bu nun la da re surs la rın ha zır lan ma sı sü rə ti xey li art dı. Ar tıq oxu cu lar tə rə fi n dən da ha çox tə ləb olu nan ki tab la rın elekt ron ver si ya sı nı ha zır la yıb lo kal ser ver də - İnt ra net də yer ləş dir mə yə baş la dıq. Ötən il ər zin də elekt ron ki tab la rın sa- yı 24726 ki tab, döv ri və ar dı da vam edən nəşr ma te rial la rı isə 80897 ədə- biy yat təş kil edib. Ümu miy yət lə ki tab xa na mı zın fon- dun dan 105924 ədə biy ya tın elekt ron re sur su (elekt ron ki tab, elekt ron qə zet, elekt ron jur nal, və s.) oxu cu la rın is ti- fa də si nə təq dim olu nub. Bun lar dan yal nız Azər bay can Res pub li ka sı nın “Müəl lifl ik hü qu qu və əla qə li hü quq- lar haq qın da” Qa nu nu ilə qo run ma- yan ki tab lar və müəl li fi n öz əri zə si ilə mü ra ciəti əsa sın da ha zır la nan ki- tab la rı (1500-ən ar tıq) İn ter net də oxu- cu la rın tam is ti fa də si nə təq dim olu- nur, açıq is ti fa də si müm kün ol ma yan di gər ki tab lar haq qın da isə on la rın Elekt ron ver si ya la rı nın var lı ğı haq da in for ma si ya lar yer ləş di ri lir. Bun dan əla və Mil li Ki tab xa na nın Elekt ron dis- ser ta si ya fon du nun təş ki li və on dan is ti fa də şö bə sin də 2009-cu il dən baş- la ya raq av to re fe rat və dis ser ta si ya la- rın tam mətn lə ri ha zır la nıb İnt ra net də oxu cu la rın is ti fa də si nə təq dim olu nur.
– Ki tab xa na nın Azər bay can fon du ca ri il də ye ni dən tam tə mir olu nub, Av ro pa stan dart la rı na uy ğun qu ru- lub, ki tab rəfl ə ri ye ni mo dern mo bil stel laj lar la əvəz olu nub. Mo bil stel laj- lar ki tab rəfl ə ri nə nis bə tən da ha çox ki tab tu tur. Bu da fon du muz da olan ki tab la rı sax la maq üçün yer ar tı mı- na sə bəb olub. Ha zır da di gər ki tab- sax la yı cı ya rus la rın tə mi ri və mo bil stel laj lar la tə min olun ma sı üzə rin də iş ge dir. 2015-ci ilin so nu na dək Azər- bay can ədə biy ya tı nın ar xi vi fon du- nun tə mi ri və mo bil stel laj lar la tə min olun ma sı işi ba şa cat dı rı la caq. Leyla ƏLİYEVA “Ay dın yol” qə ze ti nin sual la rı nı M.F.Axun dov adı na Azər bay can Mil li Ki tab xa na sı nın di rek to ru, pro fes sor Kə rim Ta hi rov ca vab lan dı rıb
“Kitabla dost olan insan heç vaxt pis ola bilməz”
Yüklə 23,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|