Gülxani pənah salatin əHMƏdli azərbaycan ədəbiyyatı
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri 585 Qazax bölməsi; Qarabağ bölməsi; Quba bölməsi; Gəncə bölməsi; Lənkəran bölməsi; Sumqayıt bölməsi; Şirvan bölməsi; Şəki bölməsi; Mingəçevir bölməsi; Aran bölməsi; Moskva bölməsi; Borçalı bölməsi; Göyçə-Zəngəzur bolməsi, Türkiyə bölməsi - fəaliyyət göstərir». Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin tərkibində olan zona bölmələri, Ədəbiyyat Fondu, Tərcümə Mərkəzi, Ədəbiyyatı Təbliğ və Müəllif Hüquqları Bürosu, Şüvəlan Yaradıcılıq Evi, redaksiyalar və digər idarə və müəssisələr Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin rəhbər orqanlarına öz fəaliyyəti barədə hesabat verir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi katibliyinin bölmələri, digər yaradıcı təşkilatları, yeni ədəbi orqanları və sair yaratmaq, tər- kibində olan dərgiləri, qəzetləri və qurumları bağlamaq hüququ var. XX əsr Azərbayjan xalqının həyatında ən yüksək mərhələ təşkil edən əsrdir. Bu əsrdə baş verən tarixi hadisələrin məngənəsində Azərbayjan xalqı ən çətin, ən şərəfli illərini ya- şadı. Dünyanı məhvərindən tərpədən sosializm qurujuluğu ideyaları dünyanın bir çox ölkələrini tufan kimi qoynuna al- dıqda Azərbayjanın da qismətinə 70 il sosialist ideologiyasına xidmət etmək düşdü. Nə qədər çətinlik içərisində yaşa-mış Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 586 olsaq da, yenə qazandıqlarımızı da unuda bilmərik. Heç vaxt unutmamalıyıq ki, Azərbayjan 70 ildə böyük nailiyyətlər əldə etmişdir. Bu əsrdə Azərbayjanda boyük bir ziyalı ordusu yetişmişdir. Onun yüksək ixtisaslı kadrlarının səsi dünyanın beynəlxalq konqreslərindən gəlir. Əvvəlki əsrlərdə biz tariximizin çox şanlı və eyni za- manda ajınajaqlı taleyinin üstündən sükutla ötüb keçmişik. XX əsr isə bütün varlığıyla gözümüzün önündədir. Onun tarixini tarixçilər yazajaq. Özü də bu şərəfli işin öhdəsindən inanırıq ki, ləyaqətlə gələjəklər. Bəşər tarixində XX əsr Sovet ədəbiyyatı deyilən bir ədə- biyyatın yaradıjılarının öz fikir və duyğularını ifadə etməkdə çəkdikləri çətinliklər göz qabağındadır. Lakin sovet ədəbiyyatı deyilən ədəbiyyatın yaradıjılarının gərgin əməkləri sayəsində yaratdıqları qüdrətli sənət əsərləri bir daha sübut edir ki, bu ədəbiyyatın nümayəndələri psixoloci və jismani gərginliklər içərisində yaşayıb-yaratmışsalar da, ədəbiyyat aləmində öz sözlərini deməyi bajarmışlar. Milli-mənəvi sərvətlərimizin ən nadir nümunələrini yaratmış, yüksək bəşəri ideyaları tərənnüm etmiş və mənsub olduqları xalqlara da azadlıq, müstəqillik ideyalarının nə qədər şirin olduğunu anlada bilmişlər. Bu kitabda XX əsrdə yazıb-yaratmış şair, yazıçı və ədə- biyyatşünaslarımızın həyatından, sənətindən çox az miqdarda olsa da söhbət açdıq. Bir əsr ərzində yazılan əsərləri tərəzinin bir gözünə qoysaq, onların bu sənət əsərlərini yazarkən başlarına gətirilən müsibətləri də bir gözünə qoysaq tərəzi öz tarazlığını itirməz. Hamımızın böyük hörmət və məhəbbətlə əsərlərini oxuduğumuz, tamaşalarına bax-dığımız şairlərimiz, yazıçılarımız, tənqidçilərimizin bu əsrdə onların başına gətirilən əzablara, işgənjələrə mətanətlə dözərək ədəbiyyatımızın inkişafı üçün nələr etdiyi göz qabağındadır. Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri 587 Onlar ləyaqətlə sübut etmişlər ki, Nizami, Füzuli, Vaqif, Ələsgər kimi sənət dahilərindən dərs almışlar. Onlar böyük əqidə sahibləridir. Onlar qürbətin də ajısını dadıblar, Onlar haqq sözünə görə Nəsimi tək diri-diri soyulublar, gördükləri dəhşətlər içərisində dəmir kimi dö-yülüblər, bərkiyiblər. Dünya ədəbiyyatında ən aparıjı möv-zu olan bəşəri duyğuları tərənnüm ediblər, ədəbiyyat, sənət aləmində layiqli yerlərini tutublar, xalq içərisində seviliblər, sevilirlər. Azərbayjan ədəbiyyatı özündən əvvəlki sənətin özülü üzərində qurulub. Bunlar ədəbiyyatın, sənətin təməl daşını şifahi şəkildə qoyan Azərbayjan xalqının övlad-larıdır. Onlar özlərindən əvvəlki irsi qoruyub saxlayan, bu irsə hörmətlə yanaşan, öz sələfləri olan Dədə Qorqud, Nizami, Füzuli, Vaqif irsini dünya xalqlarına çatdıran, bu irsə böyük hörmətlə yanaşan, onların yubileylərinin dünya dövlətlərinin mədəniyyəti səviyyəsində təntənəli şəkildə qeyd edilməsinin təşkilatçılarıdırlar. Bu insanlar öz yaradıjılıqlarında dönə-dönə qələmiylə dünya mədəniyyətinə əvəzsiz töhfələr verən Nizami, Füzuli, Sabir sənətinə bağlı olan, bu yolda janını qurban verən Almaz İldırım, Əhməd Cavad, Hüseyn Cavid, Mikayıl Müşfiq kimi şəhid sənətkarların sənəti, sözü, əqidəsi qarşısında baş əyən oğullardır. Azərbayjanın qüdrətli qələm sahibləri Azərbayjan ədə- biyyatını XX əsrdə elə bir zirvəyə qaldırmışlar ki, artıq dünya onun bu əsrdə yetişmiş neçə-neçə sənətkarlarını tanıyır, sevir. Bu da bir daha sübut edir ki, bu millətin qələmi güjlü, bədii təfəkkürü zəngin, ürəyi bütün azadlıq sevən insanlara açıqdır. İllər ötəjək, nə vaxtsa XXI əsrə də beləjə ötəri nəzər salınajaq, bu dövrdə yazıb-yaradan şəxsiyyətlərdən, onların yaradıjılıq yolundan söhbət açajaq və fəxrlə deyəjəklər ki, XX əsr sənətinin davamçılarının belə uğurlu yolu olmalıydı. Hər Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 588 kəs öz fikrini azad surətdə ifadə etmək, könlü istəyəni yazmaq uğrunda ən çox qurbanlarını məhz XX əsrdə verib və onu da unutmayajaqlar ki, məhz elə bu əsrdə də söz azadlığı uğrunda mübarizədə əziliblər, təhqir olunublar, həm jismən, həm də mənəvi zərbələr alıblar və yenə bu yoldan çəkinməyərək qələbələr əldə ediblər. Azərbayjan Demokratik Respublikasının azadlıq, müstəqillik uğrunda apardığı mübarizəni tərənnüm edən ilk sənət əsərlərini də onlar yazıblar. Buna görə də onlar unutmayajaqlar ki, onlar da milli müstəqillik uğrunda mübarizə aparan sənət sahiblərinin bu yolda çəkdikləri əzab-əziyyətləri qiymətləndirməli, onların irsini gələjək nəsillərə çatdırmaq üçün göz bəbəyi kimi qoruyub saxlamalıdır. Zaman öz axarındadır, onu geri qaytarmaq, tutub sax- lamaq olmur. Anjaq zaman insan həyatında, taleyində elə şı- rımlar açır ki, tarix bunu özü də bilmədən öz dəftərinə qeyd edir. XX əsrin şair, yazıçı, sənətkar taleyi də tarixin dəftərindədir. Bu da bir yazı, qismət idi. Yazıya isə pozu yox- dur. Bu gün sənətinə hörmət etdiyimiz, ideyalarını özümüzə doğma bildiyimiz şairlərimiz, sənətkarlarımız dönə-dönə yad edilir, dövlət onların əməyini yüksək qiymətləndirir, xalq onları sevir. Gələjəyə ümidlə baxa bilərik. XXI əsrin yazarlarının da bu gün dövlət qayğısına böyük ehtiyajı vardır. Keçid dövrünün çətinliklərini yaşayan orta nəsil sənətkarlarının əsərlərinin işıq üzü görməsi üçün, onların az da olsa yaşayış imkanlarının yaxşılaşdırılması üçün görülə biləjək hər bir xeyirxah iş də tarixdə qalandır, unudulmayandır. Yazıçının, şairin, sənətkarın düşünən beyni, yazan qələmi anjaq xalqına, vətəninə xidmət edir. Əlində yazan qələmi, ürəyində ilham olan insanın bu torpağa, bu vətənə, bu xalqa anjaq xoş məramlı niyyəti ola bilər. Azad, müstəqil Azərbayjan Respublikasının parlaq gə- Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|