Gülxani pənah salatin əHMƏdli səNƏT, SƏNƏtkar
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
Sənət, sənətkar və zaman 561 adət və ənənələr təsvir edilmişdir. ... Dədə Qorqud»un mətnini nəşr edən Həmid Araslı eposun yalnız ideyasını deyil, onun dilini də saxtalaşdırmış və Azərbaycan dilinə süni surətdə uyğunlaşdırmışdır. Dəmirçizadə bununla kifayətlənməyərək uşaqlar üçün «Dədə Qorqud» mövzuları əsasında «Qaraca Çoban» adlı zərərli pyes yazmış və Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası üçün xüsusi konsert proqramı tərtib etmişdir». Heydər Əliyev eposun əleyhinə, alimlərin əleyhinə dövlət səviyyəsində ittihamların uzun müddət davam etdiyini, başqa türkdilli respublikalarda, Türkmənistanda xüsusilə «dəhşətli təbliğat» aparıldığı, bununla «eposa qadağa damğası» vurulduğunu, onun dərslik və proqramlardan çıxarıldığını, bununla belə prinsipial əqidə sahiblərinin mübarizəsinin davam etdiyini, 1957-ci ildə «Kommunist» qəzetində H.Araslı, Ə.Dəmirçizadə, M.Arif, M.Təhmasibin yazdığı «Dədə Qorqud dastanları» məqaləsi ilə eposun «Azərbaycandakı yasağına son qoyuldu»ğunu açıqlayır, dastanla bağlı çoxlu sayda məqalələrin, əsərlərin, şairlərin müxtəlif əsərlər yazsa da, ona dövlət himayəsinin olmamasından, Dədə Qorqudla bağlı yüksək səviyyədə tədbirin təşkil edilməməsindən təəssüflənir. Eyni zamanda bunun səbəblərini də dilə gətirir, xalqımıza vurulan pantürkist damğasını, alimlərimizin, ictimai xadimətlərimizin, həbs olunduğunu, repressiyaya məruz qaldığını, yazılan əsərlərin məhv edildiyini nəzərə alıb cəsarət edə bilmədiklərini deyir. Lakin xalqımızın tədqiqatçı alimlərinin, sənət adamlarının belə bir çətin şəraitdə də işlədiklərini, fədakarlıq göstərdiklərini qeyd edir. Ü.Hacıbəyovun «Koroğlu»su ilə xalqımızın Koroğlunu daha dərindən dərk etdiyini, S.Vurğunun «Vaqif» dramı ilə şairin həm əsərləri, həm də tarixi şəxsiyyət kimi tərcümeyi-halı, Ələsgər Ələkbərovun ifasında yaradılan Vaqif Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 562 obrazının yaddaşlara həkk olmasını diqqətəlayiq bilir. «Dədə Qorqud» dastanlarının təbliğində Anarın rolunu xüsusilə qeyd edir: «Məhz «Kitabi-Dədə Qorqud»un təbliği baxımından Anarın xidmətlərini xüsusi qeyd etmək istəyirəm. Bəlkə də Anar uşaqlar üçün Dədə Qorqud haqqında kitab yazanda, yaxud Qorqudla bağlı başqa kitablarını yazanda çoxları bunun nə qədər əhəmiyyətli olduğunu o dərəcədə dərk edə bilmirdilər. Amma indi biz artıq öz milli dəyərlərimizi, köklərimizi, tariximizi olduğu kimi təsvir etməyə çalışarkən vaxtilə atılmış belə addımların nə qədər qiymətli olduğunu dərk edirik. Mən Anarın bu münasibətlə yaratdığı filmi də qiymətləndirirəm. Təqdirəlayiqdir ki, «Kitabi-Dədə Qorqud» ensiklopediyasının yaranma ideyası da məhz Anara məxsusdur». Bu böyük dastanın «Azərbaycan xalqının, bütün türk xalqlarının qədim və zəngin mədəniyyətinin təbliğinə xidmət edən beynəlxalq hadisə olduğunu nəzərə alaraq dastanın «1300 illik yubileyinin layiqincə hazırlanması və keçirilməsi məqsədilə 1997-ci il aprelin 20-də» imzaladığı fərmanın böyük tarixi əhəmiyyətini vurğuladı: «Bu fərmanla biz bildirdik ki, «Kitabi-Dədə Qor- qud» dastanı bütün türk dünyasına məxsusdur, onun vətəni Azərbaycandır, sahibi Azərbaycan xalqıdır, müstəqil Azərbaycan dövlətidir». Dastanın yubileyinin keçirilməsi, hazırlanan, keçirilən tədbirlərlə yanaşı prezident onun ensik- lopediyasının yaranmasının böyük əhəmiyyətini xüsusilə qeyd etdi: «Ensiklopediya gənc qorqudşünas alimlər nəslinin yetişdirilməsi üçün əsas ilkin mənbələrdən biri olacaqdır. O, geniş oxucu kütlələrinin faydalana biləcəyi məlumatları da əhatə etdiyinə görə «Kitabi-Dədə Qorqud»un xalq arasında geniş təbliğ olunmasına imkan yaradacaqdır. Ensiklopediya Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bəhrələrindəndir. Onun məhz müstəqillik dövründə yaranması da olduqca önəmlidir. Sənət, sənətkar və zaman 563 Biz indi sərbəstik, azadıq, müstəqilik, biz tariximizi olduğu kimi tədqiq edirik və bundan sonra da edəcəyik. Biz öz tariximizlə, mədəniyyətimizlə, ədəbiyyatımızla fəxr edirik və fəxr etməyə haqqımız vardır. Həqiqətən də, «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanı kimi böyük elm, mədəniyyət, ədəbiyyat abidəsi olan xalq öz tarixi ilə fəxr edə bilər». 2000-ci ildə Bakıda bu təntənəli yubileydə türkdilli döv- lət və məclis başçıları, türkdilli xalqların görkəmli şair, nasir, ədəbiyyatşünas, qorqudşünas alimləri, incəsənət xadimləri, beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri qatılmaqla həm xalqımızın milli sərvətinə, həm də H.Əliyev şəxsiyyətinə bəslənən hörmət və ehtiramın nəticəsi idi. Eyni zamanda 1300 illik yubileydə öz çıxışında dövlət başçısı türk xalqlarının birliyi, inkişafı məsələlərinə də toxundu. Bakıda keçirilən Türkdilli Dövlətlər Birliyinin IV Bakı zirvə görüşündə bu birliyin yarandığı vaxtdan keçmiş 8 il ərzində görülmüş işlərin nəzərdən keçirildiyini, bu birliyin yaranmasının xalqlarımızın hər birinin həyatında böyük hadisə olduğunu və bunun gələcək üçün də gərəkli olacağını vurğuladı. IV zirvə toplantısından sonra «Kitabi-Dədə Qorqud»un yubileyinə toplaşmış qonaqları salamladı: «mən bu yubileydə iştirak edənlərin, bizim dəvətimizi qəbul edib Azərbaycana gələnlərin hamısına təşəkkürümü bildirirəm və onların hamısını salamlayıram. Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti, Azərbaycan xalqının böyük dostu, əziz qardaşım Süleyman Dəmirəli salamlayıram. Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti, hörmətli qona- ğımız, əziz dostum, qardaşım Nursultan Nazarbayevi sa- lamlayıram! Qırğızıstan Respublikasının Prezidenti, əziz dostum, qardaşım Əsgər Akayevi salamlayıram! Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 564 Özbəkistan respublikasının nümayəndə heyətinin başçısı, Özbəkistan Milli Məclisinin sədri hörmətli Erkin Xəlilovu salamlayıram! Türkmənistan Respublikasının nümayəndə heyətinin başçısı, Türkmənistan Məclisinin sədri hörmətli Səhhət Mu- radovu salamlayıram! YUNESKO təşkilatının baş direktoru, hörmətli qonağımız cənab Koisuro Matsuranı salamlayıram! Azərbaycan xalqının qocaman üzvü, veteranı cənab Cak Bomeli salamlayıram! Məmnuniyyət hissi ilə qeyd edirəm ki, «Kitabi-Dədə Qorqud»un yubileyinə dünyanın bir çox ölkələrindən ictimai-siyasi xadimlər, alimlər, yazıçılar qonaq gəlmişlər, Azərbaycanda keçirilən elmi konfranslarda iştirak etmişlər. Onlar bizimlə bərabər buradadırlar. ... «Kitabi-Dədə Qorqud» xalqları, millətləri daim birliyə, sülhə dəvət edibdir. 1992-ci ildə Türkdilli Dövlətlər Birliyinin yaranması Dədə Qorqud vəsiyyətlərinin yerinə yetirilməsinin parlaq nümunəsidir». Dövlət başçısının xalqımızın sülhsevər siyasət yeritdiyini, Dədə Qorqud vəsiyyətlərinə sadiq qaldığını, Ermənistanın 20 faizini işğal etdiyi Azərbaycan torpaqlarında törətdiyi vəhşilikləri, yerindən-yurdundan didərgin salınmış xalqımızın qan tökməklə yox, sülhsevərlik nümayiş etdirdiyini, bu münaqişənin sülh yolu ilə həllini istədiyini, sülh, əmin-amanlıq ideyaları ilə yaşadığını, əcdadlarımızın qoyduğu ənənələrə sadiq qaldığını, Dədə Qorqud vəsiyyətlərinə sadiq qaldığını bəyan etdi. Dövlət başçısı bu fikirləri ilə bütün Azərbaycan ziyalılarının, qələm sahiblərinin fikir və iradəsini ifadə etmiş oldu: «Biz bu gün böyük iftixar hissi keçiririk. Çünki bizim «Kitabi-Dədə Qorqud» kimi böyük tarixi abidəmiz vardır. Çünki bu gün biz sərbəstik, azadıq, müstəqilik və öz tarixi Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|