Gülxani pənah salatin əHMƏdli səNƏT, SƏNƏtkar
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Redaktorlar : Arifə Arifqızı Gülnar Zakir qızı Osmanova Korrektor
Sənət, sənətkar və zaman 585 düşünən beyni, yazan qələmi ancaq xalqına, vətəninə xidmət edir. Əlində yazan qələmi, ürəyində ilham olan insanın bu torpağa, bu vətənə, bu xalqa ancaq xoş məramlı niyyəti ola bilər. Azad, müstəqil Azərbaycan Respublikasının parlaq gə- ləcəyi naminə yazıb-yaratmaq, qələmiylə, sözüylə bir ordu gücünə malik olduğunu unutmamaq! Öz vəzifəsini şərəflə, ləyaqətlə davam etdirmək, yüksək bəşəri ideyaları tərənnüm etmək, dünyanın əşrəfi insanın xoşbəxt gələcəyini düşünmək borcumuzdur! Bu gün yazıçı, sənətkar, ziyalı Azərbaycan xalqının milli təfəkkürünün inkişafı yolunda əvəsiz xidmətləri olan qüvvədir. Zamanın o çətin anlarında da, bu gün də onlar zülmət qaranlığa nur ələyən işıqdırlar, gələcəyə doğru gedən yolda ömürlərini şama döndərən insanlardır. Azərbaycan ziyalısı, alimi, şairi, yazıçısı heç bir zaman öz əqidəsini, amalını nəyəsə qurban verməməlidir. Bir halda ki, Allah yanında şair-sənətkar, alim yeri bu qə- dər müqəddəsdir, hər birimiz öz milli-mənəvi keçmişimizin saflığını qoruyub saxlamaqla, onları yaşatmaqla, əlli milyonluq Azərbaycan xalqının mənafeyini müdafiə edən ideyalarla köklənək və belə də yaşayaq, yaradaq! Qoy göylər dayağımız olsun, qüvvətli dövlətimiz, xoşbəxt xalqımız da ümid çırağımızı şölələndirsin. İlhamı elimizdən-obamızdan, xalqımızdan alaq. Dönə-dönə böyük sənət dühalarının parlaq həyat yoluna nəzər salaq, yaxşı insanları, xalq üçün ürəyi yananları, sənətimizi yaşadaq, əsl vətəndaş missiyasından çıxış edək, gələcəyə alnıaçıq gedək ki, sabah kimsə bizi əqidəsini nəyəsə satan bir naxələf insan kimi ikrahla xatırlamasın. İnanırıq ki, alimi, sənətkarı göndərən uca Xalıqdır. O da heç Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 586 vaxt öz dərgahında yanında oturtduğu sənətkarın-şairin, alimin əqidəsinə, nuruna saflıq, düzlükdən başqa heç nə verməz. Sənət, sənətkar və zaman 587 MÜNDƏRİCAT Giriş ........................................................................................ 3 Əsrin böyük sədadəti... Xalq Cümhuriyyəti dövründə ədəbiyyat (Gülxani Pənah) .................................... 36 1920-1940 -cı illər dövründə Azərbaycan ədəbiyyatı (Gülxani Pənah)…………………………………………….50 Söz müharibə meydanında əsl silahdır» (1941-1945) (Gülxani Pənah) .................................................................... 89 Müharibədən sonrakı dövrdə ədəbiyyat (1946-1960) (Gül-xani Pənah) ................................................................ 105 XX əsrin 60-80-cı illər ədəbiyyatı, senzura (Gülxani Pənah) .................................................................. 189 1920-ci illərdən sonra uşaq ədəbiyyatı (Salatın Əhmədli) ................................................................ 260 Müstəqillik dövründə ədəbiyyat (Gülxani Pənah) .................................................................. 316 Mətbu orqanlar və ədəbi proses (Gülxani Pənah) .................................................................. 403 Azərbaycan ədəbiyyatı xarici ölkələrdə .............................. 424 Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəaliyyəti (Gülxani Pənah) .................................................................. 443 Heydər Əliyev və Azərbaycan ədəbiyyatı (Gülxani Pənah) .................................................................. 504 Səksən yaşlı Azərbaycan Yazıçılar Birliyi (Gülxani Pənah)........................................................................ Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 588 GÜLXANİ (PƏNAH) VAQİF QIZI ŞÜKÜROVA Şükürova Gülxani (Pənah) Vaqif qızı şair, ədəbiyyatşünas, publisist, 1996-cı ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. 1958-ci ilin iyul ayının 1-də Oğuz rayonunun Kərimli kəndində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. Oğuz rayonunun Kərimli kənd orta məktəbini bitirdikdən sonra. Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olmuş, fərqlənmə diplomu ilə oranı bitirmişdir (1979-1985). 1974-cü ildən mətbuatda şeir, hekayə, poema və elmi- publisist yazılarla çıxış edir. Şeirləri müxtəlif illərdə çap olun- muş almanaxlara daxil edilmişdir. İyirmidən çox bədii, elmi, tənqidi, publisist kitabların müəllifidir. "Göydən ulduzları gözlə dərərdik" (1996), "Yurd yanğısı" (1998), "Oğuz şəhid-ləri, itkinləri" (2000), "Bura Və- təndir (2001), «Qarabağ dərdi» (2006), «Dədə Şəmşir harayı» (2006) və s. kitablarında toplanan milli vətənpərvərlik ruhunda yazdığı şeirlər, poemalar, hekayələr və dram əsərləri onun istedadlı qələm sahibi olduğunu göstərir. Gülxani Pənah Bakı Dövlət Universitetinin aspirantu - rasını bitirmiş və «İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığında folklor motivləri» mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə et- mişdir. Hal-hazırda doktorluq işi üzərində çalışır. Sənət, sənətkar və zaman 589 Gülxani Pənah həm də tədqiqatçıdır. XVIII əsrin sonu XIX əsrin əvvəllərində yaşayıb-yaratmış Mücrim Kərim Vardaninin həyat və yaradıcılığını ilk dəfə geniş şəkildə o tədqiq etmiş və «Mücrim Kərim Vardaninin həyat və yara - dıcılığı» monoqrafiyasını yazmışdır. Eyni zamanda o, folklorşünaslıq və ədəbiyyatşünaslıq sa- həsində bir sıra elmi monoqra-fiyaların müəllifidir. «Sənətkar və poeziya», «Fikrət Qocanın yaradıcılıq yolu»,, «Yazıçı və folklor»,, «Alim, vətəndaş E. Əlibəyzadə-80»,, «Fikrət Sadığın poetikası», «Tədqiqatçı alim, folklorşünas Rüstəm Rüstəmzadə», «Mir Cəlalın elmi-nəzəri görüşləri», «Sənətkar və zaman», «Söhrab Tahir-AzərAzərin lirikası», «Azərbaycan ədəbiyyatında detektiv canr», “Saz-söz ustadları-Dədə Şəmşir” və s. monoqrafiyaları nəşr olunmuşdur. Bir sıra folklorşünasların elmi-ədəbi fəaliyyətini araşdır - mış, üzə çıxarmışdır. «Xalq ədəbiyyatına dair araşdırmalar», «Xalq ədəbiyyatının tədqiqinə dair» kitabları tərtib etmiş, geniş ön söz yazmış və nəşr etdirmişdir. Ədəbiyyatşünaslıq və ədəbi tənqid sahəsində çoxlu sayda məqalələri müxtəlif qəzet və curnallarda dərc edilmişdir. «Ədəbi mühit və müasirlərimiz» II cildlik kitabları nəşrə hazırdır. "Xocalı, ay Xocalı", "El bir olsa…", "Sınaq" dram əsər- ləri tarixi mövzuda yazılmış dəyərli əsərlərdir. Gülxani Pənah respublikanın ictimai həyatında yaxından iştirak edir, respublika Ziyalı Qadınlar Birliyinin idarə heyətinin üzvü olmuş, Müstəqil Azərbaycan Respublikası ilk qadınlar qurultayına, Yazıçılar Birliyinin qurultaylarına, Müəllimlər qu- rultaylarına nümayəndə seçilmişdir. Bir çox elmi sim - poziumların, konfransların iştirakçısıdır. Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 590 Təhsilin müasir problemləri ilə bağlı metodik məqa - lələrlə, bədii-publisistik yazılarla mətbuatda tez-tez çıxış edir. Respublikada "Təhsilin hümanistləşdirilməsi ili", "Təhsildə keyfiyyət ili" çərçivəsində keçirilən "Pedaqoci mühazirələr"də fəal iştirak etdiyinə, təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi ilə bağlı bir sıra əhəmiyyətli ideya və təkliflər irəli sürdüyünə, müasir təlim metodlarının təcrübədə tətbiqinə, bu baxımdan elmi-nəzəri və praktik əhəmiyyətli məruzələrinə və fəaliyyətinə görə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin Birinci dərəcəli Diplomuna, Bakı şəhər Baş Təhsil İdarəsinin Diplomuna və bir sıra Fəxri fərmanlara layiq görül-müşdür. Kitabları «Qızıl qələm», «Rəsul Rza», «Cəlaləddin Rumi» mükafatlarına, Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi-nin, Dövlət Sərhəd Xidmətinin və s. fəxri fərmanlarına, birinci dərəcəli diplomlarına layiq görülmüşdür. «İskit» Beynəlxalq İctimai Birliyinin prezidenti, «İskit» curnalının baş redaktorudur. Əsərləri ölkə daxilində, türk, rus, fars, ingilis, alman və s. dillərində nəşr olunub. Sənət, sənətkar və zaman 591 SALATIN ALI QIZI ƏHMƏDOVA (ƏHMƏDLİ) Salatın Alı qızı Əhmədova 1956- cı ildə Ağstafa rayonunun Poylu qəsəbəsində anadan olmuşdur. 1974-1980-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Kitabxana- çılıq və biblioqrafiya fakultəsini bi- tirib. Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində və Xətai adına kütləvi kitabxanada müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. Hal-hazırda tədqiqatçı-alim Salatın Əhmədli Azərbaycan Me- marlıq və İnşaat Universitetinin Azərbaycan dili və pedaqo- gikası kafedrasının müdiri və dosentidir. Universitetin YAP-nın Qadınlar Şurasının sədridir. Eyni zamanda, «Məhsəti» və «İşıq» Qadın curnalında baş redaktorun müavinidir. «Yada düşdü» curnalının və «Kredo» qəzetinin redaksiya heyətinin, «Turan» Qadınlar Mərkəzinin, «Bura vətəndir», DAMM-ın Qadın şurası və idarə heyətinin üzvüdür. Dünyanın 30-dan çox ölkəsində olubdur. «Xalq şairi N.Həsənzadəyə Poylu beşiyindən məktub» (I-II nəşr), «Səfərnamə» (I-II kitab), «Ömrünü Qazaxda yaşayan şair», «Həcc ziyarəti», «Hüseyn Cavidin ev muzeyi», «Sənsiz» (tərtibçi), «Azərbaycan poeziya çələngi» (tərtibçilərindən biri), «Məhsəti». Ensiklopedik toplu (2 müəlliflə), «XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı. Poeziya» (tərtibçilərdən biri), XIX-XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı. Nəsr (tərtibçilərdən biri), «İncilər» Ensiklopedik toplu (tərtibçilərdən biri), «Bura vətəndir» (iki Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 592 müəlliflə), «İlqarsız dünya» (iki müəlliflə), «Şairlər vətəni bizim tərəflər» (tərtibçilərdən biri), «Şərəfli ömür yolu» (tərtibçi- lərdən biri), «Şama bənzəyən ömür» (tərtibçi), «Şeirimizin Nərimanı» (iki müəlliflə), «Hər kim yüz il unutmasa» (iki müəlliflə), «Analar köç edəndə», «Yol gedir Naxçıvana», «Bir elatın dastanı», «Heydər Əliyevin dil siyasəti» (Rəsmi sənədlər) kitabları, «Heydər Əliyevin dil siyasəti» və «Heydər Əliyev və ədəbi-tarixi proses» monoqrafiyaları işıq üzü görmüşdür. «Heydər Əliyevin dil siyasəti» və «Analar köç edəndə» kitabları türkçəyə uyğunlaşdırılaraq Türkiyədə çap olunub. «Hər kim yüz il unutmasa», «Bir elatın dastanı», «Analar köç edəndə» və «Hekayələr» kitabı əski əlifba ilə İranda Azərbaycan dilində çap olunub. Xeyli sayda elmi və publisistik məqalələri xaricdə və respublikanın dövrü mətbuatında çap edilmişdir. Eyni zamanda xalq şairi N.Həsənzadənin «Poylu- beşiyim mənim» və F.Ləmanın «Onu zaman seçib» poemasını bədii qiraətlə diskə yazdırmışdır. «Poylu-beşiyim mənim» diski Tehranda üzü köçürülərək, orada azərbaycanca çap edilən «Xudafərin» curnalına əlavə kimi curnalın abunəçilərinə göndərilmişdir. 2010-cu ildə «Heydər Əliyevin dil siyasəti» mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək filologiya üzrə fəlsəfə doktoru adını almışdı. Yaradıcılıq xidmətlərinə görə «Qızıl Qələm», «Cəfər Cabbarlı», QXC-nin «Əliağa Şıxlinski» və bir sıra İB-in fəxri diplomlarına və mükafatlarına layiq görülmüşdür. Qardaş Türkiyə, İran, Gürcüstan Yazarlar Birliyinin və Almaniyanın Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Mədəniyyət İnstitutunun fəxri diplom və ödüllərinə layiq görülüb. Ukrayna – Azərbay- can mədəniyyətinin inkişaf etməsində göstərdiyi xidmətlərinə görə Ukraynadakı Azərbaycan konqresinin fəxri fərmanı ilə mükafatlandırılıb. Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçiləri Həmkarlar İttifaqının «Ustad sənətkar» və «Azərbaycan bayrağı» ali media mükafatına layiq görülmüşdür. Sənət, sənətkar və zaman 593 2014-cü ildə Azərbaycan mədəniyyətinin dünyada tanıdıl- ması və yayılması, gənclərin tolerantlıq və qarşılıqlı hörmət ru- hunda tərbiyə olunmasında göstərdiyi xidmətlərinə görə Kiyev və bütün Ukraynanın Apostol Pravoslav kilsəsinin metropoliti tərəfindən “Apostol Andrey Pervozvannıy“ ordenin ilə təltif olunmuşdur. AYB-nin və ACB-nin üzvüdür. «Kitab evi» İB-nin sədridir. Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 594 Redaktorlar : Arifə Arifqızı Gülnar Zakir qızı Osmanova Korrektor: Bahar İsayeva Tural Məzahiroğlu Dizayn: Şəmsiyyə Əliyeva GÜLXANI PƏNAH SALATIN ƏHMƏDLI SƏNƏT, SƏNƏTKAR VƏ ZAMAN Müasir ədəbi mühitə ümumi baxış ______________________________ Çapa imzalanmışdır: 12.04.2014. Kağız formatı 60x84 1 / 16 Çap vərəqi 37.625. Sifariş 22. Tirac: 500 Qiyməti müqavilə ilə. ________________________________________ Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|