130
Pənahi Makulu
yü gümüş bəndli, qa mış lüləli nəqari
1
hoqqaya yapışdıraraq
çəkməyə başladı və bir az sonra üzünü Bağır bəyə tutub:
– Bilirsən nə var? Neçə gün əvvəl qaçan gədələr mümkün-
dür ki, dörd nəfər sofi və muxur demokratlarını da özləri ilə
bə rabər qaçırmış olalar. Sən bu barədə bir şey bilmirsən?
Jandarm vəkilindən bu xəbəri eşidən kəndxuda özünü bir
az da Səməd bəyə tərəf verərək soruşdu:
– Hansı gədələr?
– Mir Heydər ilə qardaşı.
– Buyurduz dörd nəfər də başqa dustaqları özləri ilə bəra-
bər qaçırdıblar?
– Dörd nəfər dustaqdan əlavə on iki nəfər jandarmın da
əl-qolunu bağlayıb özləri ilə aparıblar. Məlum deyil bədbəxt-
lərin başına nə oyunlar gətiriblər.
– Bəs indi siz nə eləyirsiniz?
– Nə eləyəcəyik, qız qarıyanda dayısının boynuna dü -
şər. İşin zəhməti yenə də mənim boynumdadır. Cənab sər-
həng
2
bu yurub bunları tutsa-tutmasa, yenə də Səməd bəy
tutacaqdır.
– Əvvəldən də sən olmasaydın, onları heç vaxt tuta bil-
mə yəcək idilər. Sənin yağlı dillərin ilanı yuvasından çıxar-
dar. Hər gah sənin o and-qəsəmin olmasaydı, bu mahalın de-
mokratların dan biri də ələ keçməyəcək idi.
– Nə faydası, bilən kimdir?
Kəndxuda bir az da Səməd bəyə tərəf sürüşüb soruşdu:
– Yaxşı, nə təhər oldu ki, onlar səkkiz ay zindanda qa lan-
dan sonra qaça bildilər?
– Onların hər birinə iyirmi il həbs kəsmişdilər, özün bilir-
sən ki, uzun müddətli dustaqları buralarda saxlamaq olmaz,
gə rək Təbrizə getsinlər. Bunlar yolda əmələ gələn maşın ha-
disəsin dən istifadə edib qaçıbdırlar.
1
Nəqari hoqqa – içərisində otuz ilə yaxın tiryək çəkilmiş hoqqaya deyilir.
2
Sərhəng – polkovnik.
131
İntiqam dəstəsi
– Bəs sənin bunlar ilə olan təzə qohumluğun necə olacaq?
– Qohumluq başqa, qulluq başqa.
– Necə yəni, qohumluq başqa, qulluq başqa. Bir yandan
kişilərin bacısını evinə gəlin gətirirsən, bir yandan da kəndbə-
kənd düşüb qardaşlarını axtarıb edama göndərmək istəyirsən.
Yax şı, sabah Toqayın üzünə necə baxacaqsan?
Bağır bəyin bu sözlərinə Səməd bəy gülüb başını tovladı:
– Mən Toqayın əri Əzizin haqqında necə fi kir çəkdimsə,
qardaşlarına da eləcə bir fi kir çəkərəm.
Bağır bəy başını bulamaqla jandarm vəkilinin sözləri ilə
ra zı olmadığını bildirərək: – Bu bir qohumluq olmadı, – dedi.
– Nə qohumluq? Hamı bilir, üç ildir ki, mən Toqaya aşi-
qəm, hələ Azərbaycan Milli Hökuməti qurulmadan çox əvvəl
onun əri Əzizi aradan qaldırıb Toqayı almaq nəqşəsini çək-
miş dim. Əzizin demokrat yazılıb rayon komitə sədri olması
bu işi dala saldı. Gördün ki, milli hökumət yıxılan kimi işi nə
cür yo luna qoyub ətini adamcıl qurdlara yedizdirdim.
Bağır bəy nə isə bir az fi krə gedəndən sonra təəccüblə
soruşdu:
– Doğrudan da, o vaxt səndən heç soruşan olmadı ki, bu
iki adamı nə üçün öldürtdün?
Səməd bəy hoqqanın qamışını sümürərək nəşə ilə güldü və:
– O vaxt yox, heç indi də demokrat öldürənlərə sorğu-su-
al yoxdur. Bu növ qətllərin kağızını baş idarələr səndən daha
qabaq yazırlar.
– Necə yəni? Bunlara nə ad qoyurlar?
– Ada nə var, rəhmətlik oğlu. Qaravulların qabağından
qaç maq istədikləri üçün onlar tərəfi ndən vuruldu. Vəssalam.
İki səhifə kağız da yazıb qoyurlar, o biri kağızlarının yanına.
– Mən eşitmişəm ki, Toqay ərinin qanını almağa and
içibdir.
Bağır bəyin bu sözündən Səməd bəy bir az tutulan kimi
olsa da, özünü o yerdə qoymayıb cavab verdi:
132
Pənahi Makulu
– Qoy yüz kərə and içsin, arvad deyilmi? İkinci ərə getdi,
hər şeyi unudar.
– Vallah, nə deyim, o bilsə ki, əri sənin əlinlə öldürülüb
və qardaşlarını da tutdurub zindana salmısan, qətiyyən sənə
gəlməyə razı olmaz.
– Səməd bəy məğrur gülüşlərdən sonra:
– Razı olmayıb nə edəcək, – dedi. – Razı olmaz, iki qar-
daşı da əri kimi məhv edilər.
– İndi qardaşlarının zindandan qaçmasını eşidərsə?
– O mümkün deyil.
– Nədən ötrü?
– Ondan ötrü ki, evinin ətrafına adamlar qoymuşam, iş
qur tarana kimi müəyyən adamlardan başqa evinə kimsəni
burax mayacaqlar.
– Kəbin kəsilibdirmi?
– Hacı axund kəsibdir.
– Toqay sənə gəlməyə nə cür razı oldu?
Səməd bəy yenə də ucadan gülüb dedi:
– O cür işlərin çarəsi asandır.
– Necə yəni?
– Onun əvəzinə Rəhim bəyin arvadı Zeynəb xanım axund
hüzurunda hazır olub razılıq verdi.
– Yaxşı, tutaq ki, axundun yanında Zeynəb onun əvəzinə
razılıq verdi, bəs sabah sənin evinə onu nə cür gətirəcəklər?
Adam bu işə heç inana bilmir ki, Toqay gəlib sənin evində ya-
şayıb arvadlıq eləsin.
Səməd bəy istehzalı bir tövr ilə gülüb:
– Peyğəmbərlər şikəstə nəfs olarlar, – dedi. Toqay bizim evə
gəlməsə, mən onun evinə gedərəm. Sən onu de ki, bircə bu zalım
oğlanlarını ələ keçirə bilsəydim, ondan sonra qalanı asan dır.
– Mən bu qədər deyə bilərəm ki, qardaşlarının zindandan
qaçdığını anlayandan sonra, dünya yığışsa da, Toqayı sənə ar-
vad olmağa razı edə bilməz.
133
İntiqam dəstəsi
– Onu mən də yaxşı bilirəm, çoxu da elə buna görə, özüm
düşüb daşbadaş bunları axtarıram.
– Sənin fi krincə, onlar bu tərəfl ərdədirmi?
– Əlbəttə, bu tərəfl ərdədir, dünən gecə Palantökən jandarm
postuna həmlə edib, Kazım vəkilbaşı ilə iki jandarm nəfərini
öldürənlər, sənin ağlınca kimlər ola bilər? – Səməd bəy səsini
bir qədər ucaldıb qəzəblə dedi: – Bu köpək oğlanları kəndlilər,
hələ də onların tərəfi ni saxlayırlar. Hələ də bu ümiddədirlər ki,
milli hökumət xortlayıb onları torpaq sahibi edəcəkdir. Buna
görə də tamam kəndlərdə bu bişərəfl ərə yer verib saxlayırlar.
Neçə gün əvvəl Qılıç jandarm postunun rəisini Bölçək ilə Qı-
lıç arasında tutub aparmışlar. Heç bilmək olmur ki, yazıq ki-
şinin başına nə oyun gətiriblər. Köpək oğlanları adamcıl qurd
kimi saatda on ağac yol gedirlər. Burdan vurub oradan çıxır,
oradan vurub buradan çıxırlar. Neçə gün əvvəl Rind kəndinin
kəndxudasını tutub öz evində asmışlar. Bunlara əhəmiyyətsiz
baxmaq olmaz, çünki bunlar indi özlərini bir intiqam dəstəsi
kimi göstərir, bir dəqiqə bir yerdə aram tutmurlar. Əgər iş bir
az da belə gedərsə, onların dəstələri yekəlib böyüyəcək, onla-
rın öhdələrindən heç vaxt gəl mək mümkün olmayacaq.
Səməd bəyin bu söhbətinə diqqətlə qulaq asan Bağır bəy
ona özünü canıyanan göstərərək:
– Siz də bir az sayıq dolansanız yaxşıdır.
Jandarm vəkilbaşısı qalxıb yerində dik oturandan sonra
məğ rur-məğrur dedi:
– Sən məndən arxayın ol, mən onların qulağını küçük-
lük dən kəsmişəm, onlar adamlarını çox yaxşı tanıyırlar. Mən
allah dan istəyirəm ki, onlar ilə üzbəüz gəlib haqlarını ovuc-
larına qo yam.
Səməd bəy ilə Bağır bəy Vəli kişinin verdiyi əqiqi çay-
lardan içib bu cür söhbətlərdən xeyli edəndən sonra, Səməd
bəy dalbadal neçə kərə əsnədi və sonra qoynundakı gümüş
saatını tirmə qabından çıxarıb baxdı:
Dostları ilə paylaş: |