70
Dehqan and Mengozzi
gava ferman dikey
38
û ezî hazirim
܀ܡܸܪܸܙ
݇'ܵ) ܼܝܙܼܿܐܘ /ܼܿ0ܬ ܢ݇'ܵ34ܸܿ5 6ܵܘ' ܵ7
9.
hemû kes dibêjî mirin ye fera
39
belê zorî nexoşa li hindeka dera
û qewî bêç’ara û zor bêy mefera
girîn û ŗûndikan şirînin û şekira
.!ܵ#ܼܿ ݁'ܼܿ( ܢܸ#ܸ+ ܼ,-ܹܿ/ܕ 1ܼܿ2 ܼ34 ܼܿ5
.!ܵܪܼܿܕ 'ܵ(ܼܿ)* ܹ,- 'ܵ. ܿ/ܼ0ܼܿ* ܼܝܪ ܿܘܙ 'ܹ4
݇4ܼܿ6
.!ܵ#$ ܼܿ'(ܹܿ* ܪ ܿܘܙܘ !
ܵܪ. ̰ܵ0ܹ* ܼܝ2 ܼܿ3ܘ
܀"ܵ$ܸܿ' ܼܿ)ܘ +ܸ,ܼ-.) +ܼܿ/ܸ01 ܿܘ2ܘ +ܼ-$ ܿ3
10.
ezî yexsîr bûm li wê dunîyaya
40
mirofêd min mirin keyfim nemaya
ez bi tenê mehîma li deştan û beŗîya
û dilê min bê xem bû bê ax û oxîya
.!ܵ#݇%ܵ&' ܼܘܕ ܼܝ, ܼܿ. ܡ ܼ, ܿ01ܼ&2ܼ3ܼܿ# ܼܝܙܼܿܐ
.!ܵ#݇% ܵ&ܼܿ) *ܹܿ,-ܼܿ. ܢܸ1ܸ2 3ܸ2ܕ !ܹܿ5 ܿܘ72
.! ܼܵ$% ܼܿ'ܘ ܢܐܵ+̈-ܼܿ./ ! ܵ0ܼ$ܗ2 ܵ3 !ܹ5ܸ
ܿ+' ܙܼܿܐ
ܼ" ܿ$%ܼܵ'( )ܸ%ܹ, ݇.ܸܕܘ
܀"ܼܵ%ܼ& ܿܘܐ ܼ*ܼ&ܵ+,
11.
tê fikirin ya ostan dermanî k’îya
41
bo mirina însanî her tiştek nîya
p’êxamber ta‘mkir mirin û enbîya
çakan û salihan û morselîn û awlîya
.!ܼܵ$ܿ& ܼ'(݇* ܵ+ܪܼܿܕ ܢܐܵ01 ܿܘ !ܵ3 ܢܸ5ܿ6ܸ
ܿ7݇ܐܹܿܬ
.!ܸܼܵ%&
ܿܟܼܿ)*ܸܬ ܪ ܼܿܗ ܼ.&݇0ܵ12ܸ3 !ܵ&4ܸ5 ܿ6ܿ7
݇"ܹ$
.!ܼܵ$ ܿ&'ܸܐܘ ܢܸ,ܸ- ,ܸܿ.-݇0ܵ1 ܼܿ2 , ܼܿ&3ܼܵ4
̰ܵ#ܘ
! ܼ#$ ܼܿ&ܪ ܿ()ܘ ܢ݇-ܵ/ܸ1݇ܐܵܨ ܢ-ܵ4݇-
܀"ܼܵ%&ܘܵܐܘ
12.
Xodê te‘ala xulqet kirîna
da guhdarî wî bîn dunîya çunîna
û çu xirabî nekeyn em ‘ebdêd wîna
da li ma nestîne wan heft xezîna
.!ܵ# ܼ%&ܸܿ) ܿ* ܼܿ+, ܿ-ܼ) ! ܵ,݇/ܵ0 ܼܿܬ 2ܹܕ ܿ-ܼ)
ܵܕ
.!ܵ# ܼ%& ܼ'̰) !ܵ%& ܼܘܕ ,ܼ% ܿ.ܼ/ܘ ܼܝܪ݇ܐܵܕܗ ܿ' ܿ) 5
.!ܵ# ܼ%ܘܕ (ܹ̈+ ܿ-
ܿ
ܼ. ܡ
ܿ
ܼܐ 12ܼܿ3ܼܿ4 ܼ5 ܿ6
ܵ7ܼ8 ܿ9̰;ܘ
܀"ܵ$ ܼ&'ܼܵ( ܿ*ܿ+ ܼܿ, ܢ݇ܐܵܘ "ܹ$ܼ234ܼܿ5 " ܵ67 ݇8ܵܕ
13.
xoşîya biheştê qiyasî lê nîya
.!ܼܵ$%ܹ' ܼ()݇+ܼܵ$, ܹܿ./ ܼܿ0 ܸܿ2 !ܵ$3 ܿ4ܼ5
38
It is also possible, with a slight emendation, to read dikî, but the at-
tested
tkay sounds very much like Badinānī
dikay.
39
The attested yeferā may be analyzed as formed by: (a) the demon-
strative
ye which however should be
ya in common Badinānī, since
mirin
‘death’ is feminine. Within the present context, ye merely has a gen-
der/number identification function; (b) the adjective fer ‘inevitable’; (c) the
copula a ‘is’ which is commonly e in Badinānī. In Badinānī, the phrase
reads: mirin ya fer e, but I followed the Syriac script and the rhyme pattern
of the verse. In some villages located to the northeast of Duhok, where
many of the villagers were Jews and Christians, the copula e is pronounced
a (personal communication of a native speaker).
40
The expected form is dunîyaê.
41
Both the context and reading are puzzling. However, têfikrin could
be tê [di+ê] fikirin ‘to think about’. I guess kiya is k’î ye ‘who is’, though this
k’î cannot be used with inanimate derman unless it is figuratively animated.
A Kurdish Garshuni Poem
71
bêhed layîqa û zorî cindîya
û kes qiyasî neket hindî spehîya
û avro nebêjin li ber çavan nîya?
.!ܼܵ$%&ܸ̰) ܼܝܪ ܿܘܙܘ !
ܵ/ܹ$݇2 ܵ3 % ܼܿ4݇2ܹܿ5
.!ܼܵ$ܗ݇'ܵ(ܨ ܼܝܿ,- ܸܗ ܿ/ܼܿ0݇'ܵ- ܼ12ܵ34 5ܼܿ0ܘ
܀"ܼܵ%& ܢ݇ܐܵܘ݇+ ̰ܵ- . ܼܿ01 2ܼ%3ܼ% ܿ4+ܵ& ܿܘܪܘܵܐܘ
14.
cehenem bêkara zorî nexoşa
‘ezabek mezina bo ŗuhêd ŗeşa
qetlî û zenahan li dilê wan xoşa
dê hingî pişman bin û şola wan boşa
.!ܵ# ܿ%ܼ'ܼܿ( ܼܝܪ ܿܘܙ -
ܵ.ܵ/݇1ܹܿ3 4ܼܿ5 ܼܿ6̰8
.!ܵ#ܼܿܪܕ ( ܹܗ ܼܘ, ܿ-. !ܵ/ܸܿ1 ܼܿ2 ܿ3 ܼܿ.ܐܵ5
ܿ
ܼ6
.!ܵ# ܿ%ܼ' ܢ݇ܐܵ%ܹ,ܸ., ܢ
݇/ܵ0݇/ܵ1ܼܿܙܘ ܼ456 ܼܿ7
ܸܗ #ܹܕ
ܢ݇ܐܵ% ܵ& ܼ%(ܘ *ܸܿ- ܢ݇. ܵ/0ܸ1 ܼ2 ܿ34
܀"ܵ$ ܿ&'
15.
çeka em bikeyn t’obe li gunaha?
da Xodê li ma bihêlî hemû qebaha
zehmeta li hêlanê
42
ew wextê fetha
li bo mirof geştê
43
bî li k’êşanê ŗuha
.! ܵ#ܵ$ ܼ& ܿ() !ܵ* ܿܘܬ -.ܼܿ/ܸܿ* ܡܼܿܐ !ܵ3݇5 ̰ܵ7
.! ܵ#$ܵ% ܼܿ( ܼ)* ܼܿ# ܼ+, ܹ./ ! ܵ*, 0ܹܿܕ ܿ)ܼ2 0ܵܕ
.! ܵ# ܿ%ܼܿ ݁( ܹܿ*ܼ+ ܼܿܘ ܘܵܐ !ܹ.݇0 ܵ1 ܹ21 ܵ* ܼܿ3#ܼܿܙ
ܼܘܪ $ܹ&ܵ(ܹܿ*+ ܼ, ܿ-ܸܿ/( ܼܿ0 ܿܦ ܿܘ23 ܿ4 ܿ5+
܀" ܵ$
16.
wextê derk’evî ŗuhê însanî
hingî hazir dibî mêrikê şeytanî
pisyar dêketin: bi kî tînê îmanî
44
?
ciwabî zehmeta bo mirof nezanî
ܼܝܘ݇%ܵ'ܪܼܿܕ ܹ,ܼ' ܼܿܘ
! ܹ# ܼܘܪ
. ܼ"#݇%ܵ'(ܸ*
. ܼ"#$ ܵ&' ܼܿ) *ܹܿ,ܪ݇$ܹ/ ܼ" ܿ0ܕ ܪܸܙ
݇$ܵ4 ܼ" ܿ5#ܸܗ
݇"ܵ$ ܼ&ܐ (ܹ*ܼ&ܬ ܼ,ܿ./ ܢܸܿ2ܼܿ3݇ܐܹܕ ܪ
݇"ܵ67ܸ8
. ܼ"#
܀ ܼ#$݇ܐܵ(ܼܿ$ ܿܦ ܿܘ,- ܿ./ ܵ0 ܼܿ12ܼܿܙ ܼ# ܿ/
݇ܐܵ.̰5
17.
tirsek mezina dêjît li ber qazî
qazî Xodêya bertîl nexwazî
canê wî hingî hemû dêlerzî
şer‘ê wî dêket her bi surî
45
û tazî
. ܼܝܙ݇% ܵ' ( ܼܿ*+ ܿ,ܼ-̰/݇ܐܹܕ 3ܵ4ܸܿ6 ܼܿ7 ܿ8 ܼܿ9ܪܸܬ
. ܼܝܙ݇ܐܵ'ܼ(ܵ) *ܼ+,- ܼܿ/ 0ܵ1ܹܕ ܿ'ܼ4 ܼܝܙ
݇5ܵ6
ܵ"
. ܼܝܙ$ ܼܿ&ܐܹܕ ܼ*+ ܼܿ, ܼ- ܿ./ ܸܗ ܼܝܘ
݇4ܹ/݇4
! ܪ ܼܿܗ ܿ&ܼܿ'݇ܐܹܕ ܼܝܘ
݇.ܹ/0 ܼܿ1
!
ܼ"
ܪ
ܼܝ
46
܀ ܼܝܙ݇& ܵ(ܘ
18.
eger saliha ŗuhê însanî
dêjît li biheştê li xoşîyêd dîwanî
eger minafiqa peşkê şeytanî
. ܼ"#݇%ܵ'(ܸ* + ܸ, ܿܘܪ +ܵ0ܸ1݇ܐܵܨ 4 ܼܿ5ܼܿܐ
ܿ" ܼ$̰&݇ܐܹܕ
. ܼ"#݇ܐܵ'ܼ(ܿܕܕ +ܹ-̈/ ܿ'ܼ01 ܹܿ23 ܼܿ4ܸܿ61
. ܼ"#݇% ܵ'( ܼܿ* +ܹܿ-.ܸ0 + ܵ1ܸܿ2ܵ34 5 ܼܿ6ܼܿܐ
42
The reading lêhêlanê ‘forgiveness’ is also possible.
43
geşt ‘1. charity, 2. journey, trip’ seems somewhat unlikely here. Al-
ternatively, it could be read gehişt bî ‘reach, have time’.
44
In current Badinānī, line 16c would be: pisyar dê ketin: bi kê tînî [=
di+
înî]
îmanê [
îman+feminine singular case marker
ê?].
45
The manuscript has prusî > bi rusî ‘in Russian’. The probably erro-
neous shift
psurî >
prusî is easily explained as a metathesis and
psurî ‘in Syr-
iac’ fits the Christian symbolism and inspiration of the text better.
46
Manuscript:
ܼ"# ܼܘ%&
.