Haci fuad iZZƏt oğlu nurullayev şeyxüLİslamliq ziRVƏSİ: haci allahşÜKÜr paşazadə
Yüklə 3,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
ŞEYXÜLISLAM ALLAHŞÜKÜR PAŞAZADƏ 93 1920-ci ildə tanınmış tacir Kərbəlayi Əbdülhüseynin qızı Mə leykə xanımla ailə quran Şeyx Möhsümün Turab, Gülsüm, Üm bül, Hacı Əliağa, Hacı Mirzəağa və Minaxanım adlı övladla- rı dünyaya gəldi. Hazırda Şeyx Möhsümün sağ olan iki övladı - Hacı Mirzəağa və qızı Minaxanım Bakı şəhərində yaşayırlar. Bir müddət ailəsi ilə birlikdə Sabirabadda çətin vəziyyətdə ya şayan Şeyx Möhsüm həmişəlik Bakıya köçərək müəyyən yer- lərdə fəhlə işləməyə başlayır. 1920-ci il aprelin 28-də Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra ziyalılar, xüsusilə də din xadimləri təzyiqlərə məruz qaldılar. Sovet hakimiyyətinin apardığı iyrənc siyasət nə- ticəsində din xadimləri həbs olunaraq zindanlara salınırdı. Yüz- lərlə imanlı din xadimi işgəncələrə məruz qalaraq heç bir güna- hı olmadan güllələnirdilər. Bunlardan Axund Kamiyab, Axund Mir Bağir ağa, Axund Mir Ələkbər, Şeyx Rəsul ağa Nardarani, Şeyx Həsənağa, Axund Möminəli, Şeyx Qəni Badikubeyi, Şeyx Əhməd Nardarani, Şeyx Kərim ağa, Seyid Məhəmməd, Axund Əhməd və başqaları həmin dövrlərdə həyata keçirilən repressiya qurbanları olmuşlar. 1928-ci ildə Şeyx Möhsümün evində axtarış aparılır və o, NKVD tərəfindən həbs olunur. Heç bir günahı olmayan Şeyx Möhsüm altı ay Bakıda həbsxanada saxlanılır. Altı aydan sonra Şeyx Möhsüm azadlığa buraxılsa da nəzarət altına alınır, əsərləri isə yandırılır. 1930-cu ildə repressiyanın tüğyan etdiyi bir dövrdə gizli ola raq Bakıya gələn Şeyx Möhsüm ailəsi ilə birlikdə Şamaxı yo lunda kirayə tutduğu evdə yaşamağa başlayır. Burada ailə və- ziyyəti ağır olan Şeyx Möhsüm ailəsini dolandırmaq üçün müx- təlif illərdə “Cındırtrest” adlanan yerdə fəhlə, mağazada əhəng satan satıcı, çayxanada gözətçi və başqa yerlərdə bir çox işlərlə məşğul olmuşdur. İkinci Dünya müharibəsinin başlanmasından sonra ailə və- ziyyəti daha da ağırlaşan Şeyx Möhsüm əvvəl yaşadığı və əhalisi arasında böyük hörmət qazandığı Sabirabada qayıdır. 94 ŞEYXÜLISLAMLIQ ZIRVƏSI: 1944-cü ilin 14 aprelində SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin çı xardığı qərara əsasən, 1920-ci ildə ləğv edilmiş Qafqaz Mü- səl manları Ruhani İdarəsi yenidən bərpa olundu və Axund Ağa Əli zadə ikinci dəfə Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin Şey xülislamı təyin olundu. 1944-cü ildə Təzəpir məscidində Zaqafqaziya müsəlman ru haniləri və dindarları nümayəndələrinin I Qurultayı çağırılır. Qu rultayda Gürcüstan və İrəvanda yaşayan azərbaycanlıların vi layətlərindən nümayəndələr dəvət olunur. Axund Ağa Əlizadə yeni şeyxülislam və Şeyx Möhsüm Həkimzadə isə onun birinci müavini təyin olunur. O, bu vəzifədə 1954-cü ilə kimi çalışmış- dır. Vəzifə bölgüsünə görə Şeyx Möhsüm maliyyə, təsərrüfat və təh sil işlərinə nəzarət edirdi. Vəzifəsi ilə əlaqədar Azərbaycanın bütün rayonlarında olan Şeyx Möhsüm məscidlərin təmir və bər- pasını yoxlayır, işlərin icrasını nəzarət altında saxlayırdı. Onun ən böyük xidmətlərində biri Təzəpir məscidi nəzdində ruhanilik məktəbinin tikilməsi olmuşdur. Şeyxin təqdirəlayiq elmi fəaliyyəti də unudulmazdır. O, ilk də fə Gəncədəki “İmamzadə” və Bakıdakı “Nardaran” pirinin daş kitabələrinin şəkilini oxutdurmuş və elmi cəhətdən sübut et mişdir ki, bu müqəddəs yerlərdə İmam (ə) nəslindən olanlar dəfn olunmuşdur. 79 1954-cü il dekabrın 15-də Şeyxülislam Axund Ağa Əli za- də vəfat edir. Axundun ölümündən sonra Zaqafqaziya mü səl - manlarının “Böyük yolun başlanğıcı” adlı qurultayı çağırılır. Qurultayda Özbəkistan, Qazaxıstan və SSRİ-nin digər mü- səlman respublika və muxtar vilayətlərindən olan din xadimləri iştirak edirdilər. Qurultayın yekun qərarı ilə Şeyx Möhsüm Hə- kimzadə Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin şeyxülis lamı təyin edilir. Ümumdünya Sülh Komitəsinin üzvü olan Şeyx Möh süm Həkimzadə dini ehkam, adət və ənənələrdə çox qə- tiy yətli idi. Dünyəvi elmlərə bələd olan Şeyx Möhsüm Həkimzadə tə- ba bət elminin, xüsusilə insan fiziologiyasının gözəl bilicisi, 79 Həmin mənbə, səh. 42. ŞEYXÜLISLAM ALLAHŞÜKÜR PAŞAZADƏ 95 şeir, qəzəl həvəskarı idi. O, Sədinin “Gülüstan” və “Bustan”ını, Ömər Xəyyamın qəzəllərini əzbər bilirdi. Bütün dünya müsəlmanlarında olduğu kimi, Azərbaycan xalqı da daim öz mənəvi dəyərlərini qorumuş və günümüzə qə- dər yaşatmışdır. Respublikanın əksər bölgələrində - istər Bakı ərazisində, is- tərsə də rayonlarda müxtəlif ocaqlar vardır və bu ocaqlar daim ina ma ehtiyacı olanlarla doludur. Həqiqətən də insanda Allaha inam, gələcəyə ümid hər şeydən üstündür. Tarix boyu süzgəcdən ke çən, nəsildən-nəslə ötürülən mənəvi dəyərlərimiz bu gün də bizi yaşadır və sabaha doğru işıqlı gələcəyə aparır. Məhz Allah yolunda fədakarlıq göstərən Axund Ağa Əlizadə və Şeyx Möhsüm Həkimzadə kimi alimlərin bilik və bacarığı sayəsində müasir nəsli bir inam ocağında – müqəddəs İslam dinində birləşdirir və tərbiyə edirik. Respublikamızda yerləşən minlərlə ziyarətgahın qorunub saxlanması özü bir möcüzədir. 70 il Azərbaycanda hakimlik edən sovetlər birliyi digər dövlətlərdə olduğu kimi, Azərbaycanda da dinə, dindarlığa qarşı üsyan edən zaman ağına-bozuna baxmayaraq harada Allahın evi vardısa, oranı partladıb yox edirdi. Ermənilərin vasitəsilə bir çox yerlərdə müqəddəs ocaqlara təcavüz olunur, yerlə-yeksan edilirdi. Lakin bütün bunlara baxmayaraq daim öz mənəvi dəyərlərini qoruyan Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən son- ra həmin məscid və ocaqlar təmir edilərək müsəlmanların o cüm lədən, din xadimlərinin ixtiyarına verildi. Bir sözlə, sosializm quruculuğuna, dini ayinlər haqqında so vet qanunvericiliyinə real münasibət bəsləyən, sülhsevərlik, əmək sevərlik, dindarların öz vətəndaşlıq borclarını namusla ye- rinə yetirməsini təbliğ edən, yüksək natiqlik bacarığı və mömin müsəlmanlar arasında böyük nüfuza malik olan bu din xadimi 1967-ci il sentyabrın 15-də Bakıda vəfat etdi və Yasamal qə- biristanlığında dəfn edildi. Yüklə 3,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|