Hanklarda &uxgalteriya msoB

Bank balansi va buxgalteriya hisobvaraqlar rejasi

Bank balansi aktiv va passiv qismlardan iborat bo‘lib, uning iqtisodiy mohiyati tenglik degan ma’noni anglatadi. Bank balansi dastlabki buxgalteriya ma’lumotlari asosida ish kunining oxirida tuziladi. Balansda yordamchi (analitik hisob) kitobning ma’lumotlari asosida jamlangan bosh (sintetik hisob) kitob qoldiq summalarining yig‘indisi aks ettiriladi.
Bankning yordamchi kitobida ish kuni davomida bajarilgan barcha aktiv va passiv, daromad va xarajatlar bo'yicha operatsiyalar qayd etiladi. Yordamchi kitobning dastlabki ma’lumotlari asosida bank balansi tuziladi. Balans yordamida bank resurslarining shakllanishi va joylashishi, kredit, hisob-
kitob, kassa va boshqa operatsiyalar holati ustidan nazorat amalga oshiriladi.
Bank buxgalteriya hisobvaraqalari rejasi 0‘zbekiston
Respublikasi Fuqarolik Kodeksi, 0‘zbekiston Respublikasining «Buxgalteriya hisohi to‘g‘risida»gx qonuni hamda «Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida»gi qonun talabiari asosida Markaziy bank tomonidan ishlab chiqilib 2004-yil 17-iyuldagi 15/3—sonli qarori bilan tasdiqlangan va 0‘zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligidan 2004-yii 13-avgustda 773-17—son bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan. Mazkur hisobvaraqlar rejasi 0‘zbekiston
Respublikasi tijorat banklarida yagona buxgalteriya hisobini tashkil etish va yuritishning metodoiogik asosini belgilab beradi(l-ilova).
Buxgalteriya hisobvaraqlar rejasi bosh buxgaiter kitobiga kiruvchi bare ha hisobvaraqlarni o‘zida aks ettirgan bo‘lib, ular buxgalteriya hisobini amalga oshirishda, tahlilda, guruhlarga ajratishda va bank operatsiyalari bo'yicha hisobotlami tuzishda qo'llaniladi.
Buxgalteriya hisobvaraqlar rejasida ayni paytda banklar tomonidan amalga oshiriladigan barcha operatsiyalarning turlari mujassamlashgan bo‘lib, ular hisobvaraqalar orqali bank balansida o‘z aksini topadi.
Hisobvaraqlar rejasi ko‘p valutali buxgalteriya hisobiga asoslangan bolib, barcha hisobvaraqlar belgilangan tartibda chet el valutalarini turlari bo‘yicha hisobga olish va balans tuzish imkoniyatini beradi. Valutalaming har bir turi bo‘yicha alohida sintetik hisobni yuritish uchun Bosh kitob ochiladi, analitik hisob Yordamchi kitobda yuritiladi.
Yordamcbi kitobda hisobga olingan summalarning yig'indisi Bosh kitob summasiga albatta mos kelishi lozim. Bank tomonidan amalga oshirilayotgan valutalaming turi bo‘yicha har bir operatsiya Yordamchi va Bosh kitobda mos ravishda qayd etilishi lozim boiadi. Bosh kitob summasining yig‘indisi asosida tuzilgan chet el valutalaridagi balanslar kurming oxirida Markaziy bank tomonidan o‘rnatilgan kurs bo‘yicha milliy valutada umumlashtirilgan (konsolidirovanniy) balansga o‘tkaziladi. •

Hisobvaraqlami kodlashtirish quyidagi maqsadlar uchun ishlab chiqilgan:

• 
  hisobvaraqlarning Bosh va Yordamchi kitoblarda joylanishini yengillashtirish;
  
• 
  hisobvaraqlami bir tizimda tasniflash va guruhlashga yordam berish;
  
• 
  hisob jarayonlarini avtomatlashtirishni yengillashtirish;
  
• 
  operatsiyalar yozuvini tezlashtirish.
  

Balans hisobvaraqlarining Bosh kitobda kodlashtirish tizimi quyidagi sxema bo‘yieha beshta belgidan iboratligi qabul qilin- gan:

s	MM	SS
c