Har tomonlama rivojlantirish tamoyili

 
Mavzuni takomillashtirish uchun savollar va topshiriqlar: 
 
1. Milliy kurashda harakatlarga o‘rgatish maqsadi va vazifalarini 
tushuntirib bering. 
2. Kurash 
murabbiyi faoliyatida 
o‘qitish tamoyillarining 
ahamiyatini tavsiflab bering. 
3. Jismoniy tarbiyaning asosiy tamoyillarini sanab o‘ting. 
4. Milliy kurashda o‘qitishning didaktik tamoyillarini sanab o‘ting 
va ularga qisqacha tavsif bering. 
5. O‘qitish uslublarining uchta asosiy guruhlarini ayting va 
ularning mazmunini ochib bering. 
6. Harakatlarga o‘rgatish jarayoni nechta bosqichga bo‘lingan? 
7. Har bir o‘qitish bosqichining asosiy va xususiy vazifalarini aytib 
bering. 

---

52 
III BOB. MILLIY KURASH MASHG‘ULOTI USLUBIYATI 
ASOSLARI 
 
3.1. Milliy kurashning o‘ziga xos xususiyatlari 
 
O‘zbekcha 
milliy 
kurash 
quyidagi 
xususiyatlari 
bilan 
xarakterlanadi: 
- harakat amallari qarshi harakat qiluvchi raqib bilan muloqotda 
yuzaga keladi, bunda ulardan biri g‘alabaga erishish uchun boshqasiga 
o‘zining texnikasi va taktikasini, jismoniy sifatlari va qobiliyatini 
qarama-qarshi qo‘yadi; 
- usullar texnikasi va harakatlar taktikasi o‘zaro mustahkam 
bog‘langandir, chunki texnika maxsus harakat va usullarni bajarish 
usuli, taktika esa kurash tushish vaqtida texnikani qo‘llash usuli sifatida 
namoyon bo‘ladi; 
- harakat malakalarini shakllantirish asosiy sifatlar - chaqqonlik, 
tezlik, tezlik kuchi va maxsus chidamlilikni rivojlantirish asosida usullar 
texnikasini va uning variantlarini puxta egallab olishni talab etadi; 
- kurashchilarning harakat faoliyati siklik xarakterda bo‘lib, u har 
doim o‘zgaruvchi forma va sharoitlarda o‘tadi, asab-ruhiy jarayonlar 
kurash vaziyatlarining lahzalik almashinishidagi anglangan harakatlar 
darajasida o‘tib boradi; 
-raqibning harakatlarini, holatini va xatti-harakatlarini tezlik bilan 
baholash, unga qarshi harakatlar tanlash va to‘satdan paydo bo‘luvchi, 
ko‘pincha yangi harakat va taktik vazifalarni hal etish zarurligi 
kurashish jarayonida har doim raqibning harakatlariga qarshi harakat 
qilish zarurligi paydo bo‘ladi, bular: raqibning xatti-harakati, qiliqlari, 
olishish uslubi, subyektiv holati qo‘zg‘aluvchanligi, loqaydligi, 
charchaganligi, tashqi muhit – musobaqa sharoitlari, hakamlar va 
tomoshabinlarga nisbatan ko‘rsatadigan reaksiya va hokazolar; 
- raqibi bilan kurashishdagi katta jismoniy va irodaviy kuch-
g‘ayrat sarflash, kurash keskinligi faqat kuchli emotsional zo‘riqish 
bilan emas, balki ko‘pincha og‘riqni his etish bilan bog‘langandir. 

---

53 
Bularning hammasi kurashchilardan har tomonlama umumiy va maxsus 
jismoniy hamda irodaviy tayyorgarlikni talab etadi.