Hasan basri Çantay’in kiŞİLİĞİ

---

SİLM VE SULH KAVRAMLARI AÇISINDAN  
KUR’ÂN BARIŞI 
   
 
 
 
 
     Ahmet ÖZDEMİR

 
Özet 
İnsanlığı cehaletin ve dalaletin karanlığından bilmenin ve hi-
dayetin aydınlığına ulaştırmak için gönderilen Kur’ân-ı Kerim, her 
iki dünya saadetini elde etmenin yegâne formülünü sunmaktadır.  
Bu çalışmamızda Kur’ân-ı Kerim’in, insanlığa sunmuş olduğu 
yaşam tarzı içerisinde, insanların hem kendi iç âlemlerinde hem de 
yaşadıkları sosyal çevrelerinde barış ve huzura kavuşabilmeleri hu-
susunda söylediklerini ortaya koymaya çalıştık. Kur’ân’ın, barış ve 
uzlaşmaya  dair  bakış  açısını  anlayabilmek  için  sunmuş  olduğu  te-
mel veriler olan silm ve  sulh kavramları üzerinde durduk. Kur’ân-ı 
Kerim’de  silm  kelimesi  ile  aynı  kökten  gelen  diğer  kavramlar  da 
insanın,  içsel  barış  ve  huzura  ermesi  anlamında  kullanıldığı  gibi 
sulh kelimesi ile aynı kökten gelen kavramlar da dışsal / sosyal ba-
rış ve uzlaşma anlamında kullanılmaktadır. Netice olarak bireylerin, 
sosyal ve toplumsal düzeyde barış ve huzura kavuşabilmeleri, önce-
likle kendi iç dünyalarında barış ve huzuru elde etmelerine bağlıdır. 
Anahtar kelimeler:  Silm,  Sulh,  Kur’ân-ı  Kerim,  İçsel  Barış, 
Sosyal Barış, Huzur. 
 
THE QURANIC PEACE FROM THE POINT OF WIEV 
OF SILM AND SULH CONCEPTS.  
Abstract 
In this study, it was struggled to present what the Qoran says 
about  finding  peace  for  people  both  in  their  internal  worlds  and 
their  social  environments  within  the  life  style  that  the  Holy  Qoran 
promotes.  We  placed  emphasis  on  the  basic  concepts  of  silm  and 
                                                           

 Dr. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tefsir- AnaBilim Dalı. 

---

96                                                                             Ahmet Özdemir 
 
 
Dicle Üniversitesi İlahiyat 
Fakültesi
 Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 
 
sulh  to  understand  the  point  of  view  of  the  Qoran  regarding  peace 
and reconciliation.  In the Qoran, the concept of silm and the group 
of concepts that is related to silm are mostly used to denote internal 
peace of human being, whereas the concept of sulh and some other 
concepts  that  are  related  to  sulh  are  mostly  used  to  talk  about  the 
external/social peace and reconciliation of human beings. However, 
for people finding peace is up to their effort in pursuing individual 
internal peace. 
Key  Words:  Silm,  Sulh,  the  Holy  Quran,  Internal  Peace, 
Social Peace, Peace.  
 
  Giriş 
İnsanlık,  tarihi  süreç  içerisinde  bir  arada  yaşayabilmenin  zo-
runlu  şartları  karşısında  çeşitli  yöntem  ve  kanunlar  geliştirmiştir. 
Birlikte yaşayabilmenin çeşitli normlarını ve formlarını oluşturmuş-
tur.  Bu  durum,  vahye  mazhar  olan  toplumlarda  da  vahyin  emir  ve 
yasakları çerçevesinde şekillenerek devam etmiştir. Zira fıtrat gere-
ği insanlar, bir arada yaşamak zorundadırlar. Dolayısıyla insanî mü-
nasebetlerin ne şekilde olacağı ya kendilerinin belirleyeceği kuralla-
ra  göre  olacaktır  ya  da  kendilerini  yaratan,  aşkın,  yüce  yaratıcının 
onlara peygamberler vasıtasıyla göndermiş olduğu emir ve yasakla-
ra göre olacaktır. İnsanlık tarihi göstermektedir ki, insanların mutlu 
ve huzurlu bir şekilde yaşamlarını sürdürecek veya herkesin mutlak 
olarak kabul edeceği adaletli bir sistemi, bir düzeni kuracak şekilde 
kanunlar  veya  bir  yaşam  rehberinin  insanlar  tarafından  formüle 
edilmesi  mümkün  görünmemektedir.  Çünkü  hakikat  bir  iken  her 
insan, hakikati anlama ve idrak etme cihetiyle farklılık arz etmekte-
dir.  Bu  durum  da  insanlar  arasında  ihtilafa  yol  açmaktadır.  Çünkü 
herkesin kendisine göre bir doğrusu vardır.  
Günümüzdeki savaşlar bile insanlığın bir türlü kendisiyle ba-
rışık  olamamasının  meydana  getirdiği  etkinin  sonucudur.  İnsanları 

---

Silm ve Sulh Kavramları Açısından Kur’ân Barışı                       97 
 
 
 
Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 
 
birbirine  saldırtan  sebepler,  dış  amillerin  (siyasi,  iktisadi,  kültürel) 
yanında en başta psikolojiktir. Bu bakımdan en başta siyasi, iktisadi 
ve kültürel yönden değil, psikolojik yönden insanların iç dünyaları-
nı  çatışmalardan  kurtarmak  gerekmektedir.  Çünkü  hareketler,  dü-
şüncelere bağlıdır.
1
 Düşünce ve zihniyet sağlam olduğu sürece dav-
ranışlar da o oranda barışa hizmet edecektir.  Bu  da ancak, insanın 
doğuştan mahiyetine derç edilen insani vasıtalara (fıtrat) erişmesini 
sağlayacak ilahi nizam ile mümkündür. 
Bir mucidin, yaptığı icadın ne şekilde, nasıl çalışacağı ile ilgili 
hazırladığı  kılavuz  kitaba  kimsenin  bir  itirazı  olamayacağı  gibi  o 
icadı farklı bir kılavuz kitabın verileri doğrultusunda çalıştırabilmek 
de  mümkün  değildir.  Yüce  Allah’ın,  mutlu  ve  huzurlu  bir  yaşama 
dair  bizlere  gönderdiği  rehber  kitap  dışında  başka  bir  kanun  veya 
nizama göre yaşamamız da bizlere gerçek anlamda bir barış ve hu-
zur sağlayamayacaktır. Dolayısıyla kıyamete kadar hükmü koruna-
cak
2
 ve vahyin son halkası olan Kur’ân-ı Kerim’in de bir barış pro-
jesinin  olması,  camiiyetinin  bir  lüzumudur.  İnsanlığın  dünyevi  ve 
uhrevi saadetini sağlamak üzere indirilen Kur’ân-ı Kerim’in birey-
sel,  toplumsal  ve  evrensel  düzeyde  insanların  barışını  sağlayacak 
kanun  ve  kurallarına  dair  verilerine  baktığımızda,  karşımıza  iki 
önemli  kavram  çıkmaktadır.  Bunlardan  birincisi  silm,  diğeri  ise, 
sulh kavramıdır. 
Silm ve sulh kavramlarının iyi anlaşılması ve aralarındaki iliş-
kinin  ortaya  konulması,  Kur’ân’ın,  muhataplarına  sunmuş  olduğu 
barış projesinin anlaşılması açısından son derece önemlidir. Çünkü 
bir olayı, olguyu, görüş ve düşünceyi anlayabilmek, bütünü oluştu-
ran temel kavramların iyice bilinmesi ve anlaşılması demektir. Kav-
ramlar,  bir  konunun  anlaşılması  noktasında  anahtar  rolünü  teşkil 
                                                           
1
 Mithat Atakurt, Psikolojik Yönden Dünya Barışı İmkânları, Yeni Matbaa, Anka-
ra, 1956, 104. 
2
 Hicr, 15/9. 

---