Hasan basri Çantay’in kiŞİLİĞİ
Yüklə 3,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
110 Ahmet Özdemir Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 ve ameldir. Allah’ın rızasına uyan ve aynı zamanda günahlardan uzak her türlü hayırlı ve güzel iş ve ameldir. Bunun yanında maddi ve manevi insanların hukukunu ifa etmektir. Yazır’ın belirttiği gibi iman ile amel çok az bir fark ile birbirinden ayrılmaktadır. Çünkü ayet(ler)deki müjdeleme sadece imana değil, tümüne yapılmıştır. Amel imandan bir cüz’ (bölüm) değilse de, amelsiz müjdeleme hakkı olmadığı da anlaşılıyor. 59 Şöyle ki: “ İmana ermiş olup doğru ve yararlı işler (salih ameller) yapanlara gelince, sürekli içinde kalmak üzere cenneti hak edenler de işte bunlardır.” 60 Bu ve buna benzer diğer ayetlerden anlaşılan odur ki, İslâm dini, yalnız bir iman meselesi değildir. İman ve barışa, huzura, hay- ra hizmet eden amellerin toplamıdır. Müslüman amel ettiği için mü’min olacak değil ama iman ettiği için güzel amel etmek zorun- dadır. Kısacası, Cenab-ı Hakk’ın isteği olan iman meselesi yalnız bir vicdan işi olmaktan ibaret değildir. O, tam bir insan gibi kalbin içinden başlayıp, bütün dışa yayılacak ve sonra da kâinata güzel ameller saçacaktır. Müslüman’ın imanı, âleme zarar vermeye sarf edilmiş olan baştan çıkarıcı düşünceler veya şeytanın dürtüleri de- ğildir ki kalp ve vicdanda hapsedilmeye mahkûm olsun. Aksine arkasından barışı getiren bir aksiyon, bir değişimdir. 61 Sulh ve sulh ile aynı kökten türeyen diğer kavramları incele- diğimizde gerek bireyler arası ilişkilerde gerekse toplumlar arası ilişkilerde olması gerekenin sulh (barış) hali olduğu; savaşın ise bizatihi kabih olduğu ancak, zaruret halinde başvurulan geçici bir durum olduğu anlaşılmaktadır. Sulh yolu açık olduğu sürece savaş en son seçenektir ve sulh her daim esastır ve hayırlı olandır. 59 Yazır, a.g.e., I, 248. 60 Bakara, 2/82. 61 Yazır, a.e. I, 184. Silm ve Sulh Kavramları Açısından Kur’ân Barışı 111 Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 Sonuç Barış fıtri bir hal olmasına rağmen insanlık, tarih boyunca çe- şitli sebeplerden ötürü barışı ve barış durumunu hep ihmal etmiş ve barıştan uzak kalmıştır. Savaş ise, olağanüstü bir hal olmasına kar- şın, insanlık tarihi savaş ve yıkımlarla doludur. Birey olarak insanın, içsel barış ve huzura, mutluluğa ulaşabilmesi; sosyal ortamda refah ve huzura kavuşabilmesinin biricik yolu ve toplum olarak da insan- lığın, savaşların yıkıcı etkisinden uzak kalabilmeleri ancak ilahi yolun takip edilmesi ve yaşanması ile mümkündür. Hem insanın şahsiyetinde hem de evrende “asıl” olan şey düzenliliktir. Bu doğ- rultuda Kur’ân’ın haber verdiği önemli noktalar şunlardır: “Böylece sen, batıl olan her şeyden uzaklaşarak yüzünü kararlı bir şekilde [hak olan] dine çevir ve Allah'ın insan bünyesine nakşettiği fıtrata uygun davran: [ki,] Allah'ın yarattığında bir bozulma ve çürümeye meydan verilmesin: Bu, sahih [bir] din[in gayesi]dir; ama çoğu insanlar onu bilmezler.” 62 Ayet genel olarak, insanın doğasında ve evrende bir düzenlilik ve intizamın olduğuna dikkat çekiyor. Arka- sından, Allah’ın yarattığında bir bozulma ve çürüme olmamasına karşın insanın da onu bozacak veya çürümesine sebep olacak dav- ranışlar içerisine girmemesi gerektiğini belirtmektedir. Son olarak da insanın, kendisini fesada uğratacak davranışlardan uzak durması ve bütün benliğiyle Allah’a teslim olması gerektiğine dair insanlığa çağrıda bulunuyor. Netice olarak baktığımızda Kur’ân, barışı ve barış durumunu ifade etmek için genel olarak silm (selm) ve sulh kavramlarını kul- lanmaktadır. Ferdi iç barış ve huzura kavuşma durumunu silm kav- ramıyla ifade ederken sosyal, dış barış durumunu sulh kavramı ile dile getirmektedir. İnsanın, iç kötülüklerden ve arızalarından kurtu- lup huzura, barışa ve mutluluğa ulaşmasını hedeflerken bunun ya- 62 Rûm, 30/30. 112 Ahmet Özdemir Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 nında dış dünyasında da barış, emniyet ve huzur içerisinde yaşaya- bilme noktasında bütün olumsuz düşünce ve davranışlardan uzak bir yaşam tarzını benimsemesini istemektedir. Dolayısıyla dış barışın gerçekleşmesi bireylerin, içsel barış ve huzura kavuşmalarıyla mümkündür. Kur’ân’ın, idraklere sunduğu barış ve uzlaşma olgusunu anla- yabilmek için söz konusu alan için kullandığı kavram ve terimleri iyi bir şekilde tespit ve tahlil etmek, aralarındaki ilişkiyi ortaya koymak gerekmektedir. Silm, insanın bireysel olarak her türlü bela ve musibetten, hastalıktan kurtulup huzura, barışa ve emniyette ka- vuşması iken, sulh ise, dış dünyada meydana gelen fesadın ve sava- şın zıddı olarak barış ve huzur demektir. Şüphesiz bu iki kavramın iyi analiz edilip aralarındaki ilişkinin ortaya konulması, Kur’ân-ı Kerim’in barış konusunda sunmuş olduğu verilerin daha iyi anla- şılmasını sağlamaktadır. Çünkü Kur’ân’ın, barış perspektifinin anla- şılmasında silm ve sulh kelimeleri, temel kavramlar olarak karşımı- za çıkmaktadır. Klasik kaynaklarda silm ve sulh kavramları terim olarak, bir- birleriyle eş anlamlı olarak gösterilmektedir. Bu kavramlar her ne kadar eş anlamlı geçseler de birbirlerinin yerine kullanılamayacak şekilde aralarında nüanslar bulunmaktadır. Birincisi, insanın kötü- lük, hastalık ve tehlikelerden kurtulup iç dünyasında kendini gü- vende, emniyette hissetmesi, dolayısıyla içsel barış ve huzura ka- vuşması demektir. İkincisi ise, fertler ve toplumlar arası dış dünya- dan gelebilecek olumsuz davranışlar, savaşlar ve yıkımlardan emin olup güvene, emniyete olma halidir. Silm, nefsî âlemde sulh ise, afakî âlemde barış ve huzur halidir. Fakat Kur’ân, ferdi iç huzur ve barış ile sosyal ve toplumsal barış durumunu iki farklı alan olarak görmez. Bunlar birbirine bağlıdır ve ayrı düşünülemez. Birinin yok- luğu diğerini etkileyen iki alandır. Eğer barış, başkalarının haklarını korumak olarak düşünülürse bunun anlamı, kişinin amacı, aslında Yüklə 3,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|