Hazırladı: ”Geologiya mühəndisliyi” tələbələri Bakı 2015
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qalxmış qanad
- Orta yaxur əlaqələndirici qanad
Design by Ali Agakishiyev
40 fəaliyyət gostərir. 2.Layların uzununa əyilmə mexanizmi: Uzununa əyilmə mexanizmində qırışıq əmələ gəllmə prosesi layların laylanmasına paralel olaraq qırışıq əmələ gətirən qüvvələr təsir edir.Bunun nəticəsində yaranan qırışıqlıq tam holomorf yaxud fasiləsiz qırışıqlıqlar adlanır. Hər hansı ərazidə eyni mexanizm yolu ilə formalaşan qırışıqlıqlar assosiasiyasına qırışıqlıq deyilir.Holomorf qırışıqlıq aşağıdakı xususiyyətlərə malikdir. a) Ərazinin bütövlükdə qırışıqlığa məruz qalması .Yəni deformasiyaya məruz qalamayan hissələrinin olmaması. Bu o deməkdirki ərazinin deformasiyaya məruz qalamaması.
olması.
c) Əsasən xətti uzanmış və uzun braxi qırışıqların inkişaf etməsi.İzometrik və qısa braxi qırışıqların sayca nisbətən az olması d) Qırışıqların yaxşı inkişaf etməsi yəni qanadlarının nisbətən böyük bucaq altında yatması.Əksər hallarda 10-15dən 60-70 və daha cox bucaq altında olması
istiqamətdə cəhətlənməsi.Holomorf qırışıqlıq bir qayda olaraq adətən geosinklinal zonalarda inkişaf edir
Design by Ali Agakishiyev
41 perpendikulyar olarsa bunun nəticəsində yaranan qırışıqlar eninə əyilmə mexanizmi yolu ilə əmələ gəlmiş olurlar.Başqa sozlə qırışıq əmələ gəlmənin eninə əyilmə mexanizmindən çökmə qatına göstərilən təsir laylanmaya perpendikulayar olur. Eninə əyilmə mexanizmi ilə formalaşan qırışıqlıqlar aşaöıdakı xüsusiyyətlərə malik olurlar:
dərəcələrdən 10 dərəcələrə qədər. c) Müsbət işarəli qırışıqların mənfi işarəlilərə nisbətən sayca daha cox inkişaf etməsi. Bu onunla əlaqədardiki mınfii işarəli qırışıq yəni sinklinal o vaxt inkişaf edirki 2 antiklinal bir-birinə yaxın formalaşsın.Məhz belə halda onların arasındakı məkan sinklinala bənzər struktur yaratmış olur.Əgər kristallik bünövrənin qaymaları bir-birlərindən uzaqda yerləşərsə bu zaman onların arasındakı məkan oz ilkin yatımında qalacaqlar.Yəni hər hansı bir struktur forma əmələ gətirmiş olmayacaq.
məxsus inkişafı beıə bir yolu ilə əmlə gələn qırışığın assosiasiyası qayma tektonikası ilə xarakterizə olunur.
qanuna uyğunluğunun olmamması .Enınə əyilmə mexanizmi platforma və kecid əraziləri platformaya məxsus olan hissələrində fəaliyyət göstərir.BU nov qırışıqlıq geosinklinal ərazilərdə fəaliyyət göstərə bilir.
Design by Ali Agakishiyev
42
4. Gemiformali (Hemiformali) –tam inkişaf etməmiş struktur Hemiformalı strukturlar tam inkişaf etmemiş strukturlardır.Bu növ strukturlara aiddir.
qırışığın qanadında layların pilləvari əyilməsinə struktur terras deyilir. Struktur terrası onun mərkəzinə doğru müvafiq olaraq geoloji sərhədləri stratoizahipslərin seyrəlməsi ilə təyin etmək mümkündür.
qanadında layların dirsəkvari əyilməsinə Fleksura deyilir.Fleksura aşağıdakı elementləri ilə səciyyələnir.
Design by Ali Agakishiyev
43 a)
Qalxmış qanad –hipsometrik cəhətdən nisbətən yüksək vəziyyət tutan qanada deyilir. b)
qanada deyilir. c)
Orta yaxur əlaqələndirici qanad – enmiş və qaxlmış qanad arasında qalan və onları əlaqələndirən hissəyə deyilir. Fleksuranın orta qanadı daha gərgin vəziyyətdə olduğuna görə adətən xırda amplitudlu qırılmalarla və çatlar şəbəkəsi ilə mürəkkəbləşmiş olur. Fleksuranın hündürlüyü – enmiş və qalxmış qanadlar arasında ən qısa çaquli məsafə nəzərdə tutulur. Sxemlərdən göründüyü kimi ( terras və fleksura) geoloji xəritə və struktur xəritədə, geoloji sərhədlər və strotoizohipslər terrasda mərkəzə doğru seyrəlirlər. Fleksurada isə əksinə, sıxlaşırlar. Bu ondan irəli gəlir ki, terrasın mərkəzinə doğru layların yatım bucağı azalır. Fleksura da isə artır. Struktur xəritə dedikdə ( istinad) lay səthinin stratoizohipslərlə üfüqi müstəvi üzərində (planda) proyeksiyası nəzərdə tutulur. Stratoizohips dedikdə lay səthi üzərində yerləşən eyni mütləq qiymətə malik olan nöqtələrdən keçən xəttə deyilir. ( strato –lay ; izo – bərabər ;hips –yüksəklik ;) Fleksuranın əlaqələndirici qanadı adətən çatlar şəbəkəsi və kiçik amplitudlu qırılmalarla mürəkkəbləşdiyindən o törəmə məsaməliyə və kollektoruq (keçiriciliyə )qailiyyətinə malik olur. Bu səbəbdən də fleksuranın əlaqələndirici qanadı adətən Neft-Qaz perseltivlidir.Fleksura bir qayda olaraq altda yatan yəni nisbətən qədim süxur komplekslərində inkişaf etmiş nisbətən böyük ampliyudlu qırılmanın üstdə yatan laylarda təzahürüdür. Çöküntü toplamaya görə fleksura 2 cür olur. 1)
bu növ fleksuralarda layların qalınlığı hər 3 qanadda eyni olar. 2)
Konsedimentasion –(çöküntütoplanma ilə eyni zamanda) – Bu növ Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|