Hazırladı: ”Geologiya mühəndisliyi” tələbələri Bakı 2015
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qırışığın qırışma bucağı
- Qırışığın periklinalı
- Qırışığın eni
- Sinklinalın eni
Design by Ali Agakishiyev
34 lV. PLİKATİV DİSLOKASİYALAR QIRIŞIQLAR HAQQINDA ANLAYIŞ LAYLARIN QIRIŞIQ FORMALARI 1. Layların qırışıq yatım formaları və onların elementləri Layların dalğavari əyilməsinə qırışıq deyilir. Qırışıqlar qabarıq hissəsinin vəziyyətinə görə iki yerə ayrılır.
Layların əsas qırışıq formaları 1.
Qabarıq hissəsi yuxarı olan və mərkəzində nisbətən qədim süxurlar yatan qırışığa antiklinal deyilir. 2.
Qabarıq hissəsi aşağ olan və mərkəzində nisbətən cavan süxurlar yatan qırışığa sinklinal deyilir. Antiklinal ilə yanaşı olan sinklinal birlikdə tam qırışıq adlanır.
Design by Ali Agakishiyev
35
Qırışıqlar aşağıdakı elementləri ilə səciyyələnirlər. 1. Ox səthi – Qırışığın tənbö-lənindən keçən, onu iki bərabər və simmetrik hissəyə bölən səthə ox səthi deyilir. 2. Qırışığın oxu – Ox səthi ilə üfüqi müstəvinin yaxud relyef səthinin kəsişməsindən alınan izə qırışığın onu deyilir. Eləcədə şaquli müstəvi ilə ox səthinin kəsişməsindən alnan izə qırışığın şaquli oxu deyilir.
tam inkişaf etmiş qırışığın iki qanadı olur. 4. Qırışığın nüvəsi – Hər hansı bir laya görə qırışığın daxili hissəsinə onun nüvəsi deyilir. 5. Qırışığın tağı – Qırışığın qanadlarının onun yuxarısında qovuşduğu hissəsinə antiklinalın tağı deyilir. Sinklinalın qanadlarının onun aşağısında qovuşduğu hissəsinə sinklinalın dibi deyilir.
deyilir. Sinklinalda isə onun dibinin ən aşağı nöqtələrini birləşdirən xəttə dib xətti deyilir.
qırışığın şarniri deyilir. Qırışığın istənilən sayda şarniri ola bilər (qırışıqdan asılı olaraq). Şarnirin dalğavari əyilməsinə onun undul-yasiyası deyilir. Əgər qırışıq simmetrikdirsə bu zaman şarnir xətti ilə tağ xətti üst-üstə düşür. 8. Qırışığın qırışma bucağı – Qanadların təşkil etdiyi bucağa qırışığın qırışma bucağı deyilir, yaxud qanadlara çəkilən toxunanlar arasında qalan bucağa qırışma bucağı deyilir.
dəyişərək qovuşduqları zonaya onun periklinalı deyilir. Sinklinalda bu hissəyə sentriklinal deyilir. Hər tam inkişaf etmiş antiklinal qırışıq iki periklinala malikdir.
Design by Ali Agakishiyev
36 Antiklinal qırışığın qurtaracaqlarında onun şarnirinin undulyasiya etdiyi sahəyə periklinal deyilir, sinklinalda isə sentriklinal deyilir. 10. Qırışığın hündürlüyü – Eyni layın eyni səthi üzrə antiklinal ilə yanaşı olan sinklinalın şarnirləri arasında qalan ən qısa şaquli məsafəyə qırışığın hündürlüyü deyilir.
arasındakı ən qısa üfüqi məsafəyə antiklinal qırışığın eni deyilir. 12. Sinklinalın eni – sinklinal ilə yanaşı olan antiklinalların oxlar arasındakı ən qısa üfüqi məsafəyə sinklinalın eni deyilir. 13. Qırışığn uzunluğu – Qırışığın periklinal (sentriklinal) qurtaracaqları arasındakı ən qısa üfüqi məsafəyə qırışığın uzunluğu deyilir. Yaxud qırışığın şarnirinin iki undulyasiya arasında qalan ən qısa üfüqi məsafəyə onun uzunluğu deyilir. 2. Qırışıqların Morfoloji Təsnifatı Qırışıqların morfoloji təsnifatı, onların bu və ya digər elementlərinə əsaslanır. Bu baxımdan Yer qabığında rast gəlinən bütün qırışıqlar aşağıdakı siniflərə bölünür: 1)Qırışıqların ox səthinin vəziyyətinə görə təsnifatı—Bu təsnifata əsasən qırışıqlar aşağıdakı növlərə ayrılır:
1.1) Simmetrik yaxud düz qırışıq. Bu növ qırışıqda ox səthi γ =86-90̊ bucaq altında yatır.Qanadlar əks istiqamətdə eyni və yatəqribən eyni bucaq altda yatırlar. α≈α 1
qanadları əks istiqamətdə müxtəlif bucaq altında yatırlar. 1.3) Aşırılmış qırışıq – Ox səthi 10̊<γ<86̊ arasında yerləşir, qanadlar eyni istiqamətdə meyl edirlər. α≠α 1
1.4) Yatıq qırışıq – Qanadlar eyni istiqamətdə meyl edirlər.Ox səthinin yatım bucağı 0̊≤γ≤10̊ arasında yerləşir. α>α 1 1.5) Çevrilmiş qırışıq-Bu növ qırışığın ox səthi qövsvarişəkildə olur. Eyni qanadda laylar əks istiqamətdə yata bilər. Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|