Hələ uĢaqlIqdan mən qocalmIĢam
Yüklə 3,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
keyfiyyətlərini, həm də dövlətə baĢçılıq etdiyi bir ildə görülmüĢ iĢləri söhbətimizdə layiqincə dəyərləndirdi. Gördüm ki, Ġsa bəyin dedikləri əslində kitabın bütün mahiyyətini öz içinə alır və hörmətli baĢqanın fikirlərini əsərin baĢlanğıcında verməyi faydalı saydım. Dəyərləndirmələrini qəti hökm yox, düĢünməyə, ilkin fikir bildirməyə cəhd adlandıran Ġsa Qəmbər aĢağıdakıları söylədi: -Əbülfəz Elçibəy Azərbaycan milli azadlıq hərəkatının rəhbəriydi və mən həmiĢə demiĢəm ki, Azərbaycanın XX əsrdə iki böyük lideri olubdur; birincisi Məmmədəmin Rəsulzadədir - böyük bir ideoloq olmaqla yanaĢı, bütöv bir siyasi cərəyanın əsasını qoyubdur və əslinə qalsa, bütün XX əsr həmin siyasi cərəyanın üzərində gedib. Əbülfəz Elçibəysə əsrin sonunda xalq hərəkatının yenidən yüksəlməsində, onun idarə edilməsində həlledici rol oynamıĢ böyük bir siyasətçidir. Əbülfəz Elçibəyin prezidentliyinə yanaĢanda bu amil nəzərə alınmalıdır, yəni Əbülfəz Elçibəy sıradan prezidentliyə namizəd olaraq prezident seçilmiĢ bir Ģəxs deyil. Bir məqam, nədənsə, az xatırlanılır. 7 iyun 1992-ci ildə prezident seçkisi keçirilərkən bütün namizədlərə bərabər imkanlar yaradılmıĢdı - imza toplanılmasıyla, qeydiyyata alınmaqla, seçicilərlə görüĢlərlə, televiziyada çıxıĢlarla bağlı heç bir süni maneə yoxdu. Bəlkə də hansısa məntəqədə, hansısa dairədə kimsə saxtakarlıq etməyə, yaxud baĢqa bir namizədin xeyrinə bülleten atmağa, hətta rəqəmi dəyiĢməyə də cəhd göstərib və nəyəsə də nail olub, ancaq bütövlükdə bu, olduqca ədalətli və azad bir seçkiydi. Onun nəticələri də hər Ģeyi aydın göstərir - bütün xalqın dəstəklədiyi Azərbaycan Xalq Cəbhəsi kimi bir siyasi qüvvənin lideri cəmi 59 faiz səs toplamıĢdı. Avropa standartları baxımından bu, çox yüksək rəqəm görünsə də Azərbaycan gerçəkliyindən yanaĢanda aĢağıydı. Namizədlərdən biri heç kimin gözləmədiyi halda 33 faiz səs toplamıĢdı. Deməli, bu, çox ciddi seçkiydi. Bu seçkidə həm də gələcək həqiqi seçkilərin nə cür keçirilməsinin, bir növ, konturları cızılmıĢdı. Əbülfəz Elçibəyin uğurlu bir prezident olduğu göz qabağındaydı. Təbii ki, nöqsanlar da yox deyildi - bütövlükdə hakimiyyətin də nöqsanları vardı, Əbülfəz Elçibəyin məsələlərə yanaĢma tərzindən irəli gələn müəyyən çatıĢmazlıqlar da. Ancaq bütövlükdə götürdükdə bu, çox uğurlu bir prezidentlikdi, uğurlu bir hakimiyyətdi. Əbülfəz Elçibəy xırda idarəetməçiliklə maraqlanan prezident deyildi. Onu ideyalar maraqlandırırdı, ideyaların gerçəkləĢməsi maraqlandırırdı, qlobal məsələlər maraqlandırırdı. Azərbaycan öz müstəqilliyini əldə edəndən sonra belə bir liderin prezident olması Azərbaycana çox lazım idi. Əbülfəz Elçibəyin böyüklüyü, böyük ideallar sahibi olması xırdalıqlarla maraqlanmamasında da üzə çıxır. Ümumiyyətlə, bir prezident kimi onun müsbət cəhətləri xeyli çoxdur. Ancaq, eyni zamanda, bütün məsələlərə nəzarətlə özü maraqlanmadığına görə bəzən müxtəlif sahələrin rəhbərləri bundan sui-istifadə edə bilirdilər və Əbülfəz Elçibəyin prezidentlik dövrünə qiymət verərkən bu amil də gözdən qaçırılmamalıdır.
Əbülfəz Elçibəy öz silahdaĢlarına çox böyük etimad göstərən bir siyasətçi və prezidentdi. Bir çox ciddi məsələlərin müzakirəsində öz silahdaĢlarının rəyinə həddən artıq əhəmiyyət verirdi və onların təkliflərini bəzən əlavə müzakirədən keçirmədən də qəbul eləməyə hazır olurdu. Elçibəyin prezidentliyi dövründə əldə edilmiĢ nailiyyətləri nəzərdən keçirsək, mənə elə gəlir ki, çox böyük iĢlər görüldüyünün Ģahidi olarıq. Biz keçid dövrünə baĢlamıĢdıq. Keçid dövrünün mahiyyəti nədən ibarətdi? Biz müstəmləkə vəziyyətindən müstəqil dövlətçiliyə keçməliydik. Biz kazarma sosializmindən bazar iqtisadiyyatına keçməliydik. Biz totalitar cəmiyyətdən demokratik cəmiyyətə, vətəndaĢ cəmiyyətinə keçməliydik. Gəlin baxaq görək bir ildə bu istiqamətdə nələr edildi. Müstəqil dövlətin qurulması istiqamətində, müstəmləkə vəziyyətindən müstəqilliyə keçid məsələsində Əbülfəz Elçibəy dövründə böyük iĢlər görüldü.
Dövlətin atributları formalaĢdırıldı - himn, gerb, bayraq məsələləri (bəziləri əvvəlcədən razılaĢdırılmıĢdı) həll olundu.
Dövlətin ən mühüm atributlarından olan ordu formalaĢdırılmağa baĢlandı (ordu haqqında qanun 1991-də qəbul edilmiĢdisə də biz hakimiyyətə gələnədək ordu quruculuğu çox bərbad vəziyyətdəydi). Xüsusi qeyd olunmalıdır ki, rus ordusu Azərbaycandan çıxarıldı və bu da müstəqilliyin çox mühüm bir elementiydi. Ġndiyə qədər də biz onun faydasını yaĢayırıq - kimlərsə dərk eləsə də, eləməsə də.
Azərbaycanın milli valyutası tətbiq edildi. Dövlətimizin beynəlxalq qurumlarda təmsil olunması və onlarda öz yerini tapması prosesi getdi. Azərbaycan bizdən öncə BMT-yə daxil olmuĢdusa bizim dövrümüzdə ATƏT-in (ozamankı ATƏM-in) üzvü oldu və ATƏT-də kifayət qədər hörmətlə qarĢılandı. Bizim iqtidarımız zamanında Azərbaycan beynəlxalq qurumların bəzilərində hətta təĢəbbüskarlıq səviyyəsində də iĢtirak edirdi. Məsələn, Qara Dəniz Ölkələri ĠĢbirliyi qurumunun yaranmasında Əbülfəz Elçibəyin böyük xidməti olmuĢdu. Türk cümhuriyyətlərinin bir araya gəlməsində də Əbülfəz Elçibəy böyük təĢəbbüskarlıq göstərirdi.
Bazar iqtisadiyyatına keçid üçün zəruri olan bir çox islahatlar gerçəkləĢdirildi. Bu həm də ona görə mümkün oldu ki, bizim hakimiyyətin iqtisadiyyat üzrə mükəmməl islahatlar proqramı vardı. Özü də, həmin sənəd biz hakimiyyətə gəlməmiĢdən qabaq hazırlanmıĢdı, ancaq hakimiyyətə gələndən sonra islahatların həyata keçirilməsi üçün yaradılmıĢ Ġqtisadi ġurada həm dövlət adamları, nazirlər, həm də alimlər, mütəxəssislər yığıĢaraq o proqramı təkmilləĢdirdilər və ona uyğun konkret qanun, qərar və fərman layihələri hazırlandı və onlar bir tərəfdən parlamentdə qanunlar, digər tərəfdən prezidentin fərmanları Ģəklində qəbul edilərək gerçəkləĢdirilməyə baĢlandı. Bu iĢləri kimsə unutdurmağa çalıĢa bilər, ancaq həmin proses yetərincə uğurlu gedirdi. O dövrdə parlamentin qəbul etdiyi qanunları, prezidentin verdiyi fərmanları hətta ötəri də Yüklə 3,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|