«Hərbi-həkim ekspertizası haqqında Əsasnamə»nin təsdiq edilməsi barədə

 

Yaxşı fiziki inkişafı və qidalanması, mütənasib bədən quruluşu olan, boyu 148 sm-dən və bədən çəkisi 45 kq-dan az olmayan, «Xəstəliklər cədvəli»nin I — II qrafaları üzrə şəhadətləndirilən şəxslər hərbi xidmətə yararlı hesab edilirlər və ƏTC-yə müvafiq olaraq Silahlı Qüvvələrin növləri və qoşun növləri üzrə təyin edilirlər.

Bədən çəkisi 45 kq-dan az və (və ya) boyu 148 sm-dən az olan, «Xəstəliklər cədvəli»nin I qrafası üzrə şəhadətləndirilənlər endokrinoloq tərəfindən müayinə edilməlidirlər. Bu şəxslər «b» bəndinə əsasən 12 ay müddətinə hərbi xidmətə müvəqqəti yararsız hesab edilirlər. Fiziki inkişaf çatışmazlığı saxlandıqda, şəhadətləndirilmə «a» bəndi üzrə keçirilir.

 

Maddə	Xəstəliklərin adı, funksiyaların pozulma dərəcəsi	Hərbi xidmətə yararlılıq kateqoriyası
		I qrafa	II qrafa	III qrafa
88	Enurez	C	C	C və ya B FƏRDİ

 

İlkin hərbi uçota götürülərkən və hərbi xidmətə çağırılarkən, gecə sidik saxlaya bilməməkdən əziyyət çəkən vətəndaşların, habelə hərbi qulluqçuların müayinə və müalicəsi stasionar şəraitdə aparılır.

Müayinə kompleks olmalı, uroloqun, nevropatoloqun, dermatoveneroloqun və zərurət olduqda, psixiatrın iştirakı ilə aparılmalıdır. Psixonevroloji statusunda patoloji dəyişikliklər olan şəxslər müvafiq profilli şöbələrdə, psixonevroloji statusunda patologiya aşkar edilməyən hallarda isə urologiya şöbəsində (uroloqu olan cərrahiyyə şöbəsində) müayinə olunur və şəhadətləndirilirlər. Müayinə prosesində skeletin (türk yəhəri, onurğanın bel şöbəsi), xarici cinsiyyət orqanlarının (fimoz, fistullar, sidik kanalının inkişaf qüsurları) vəziyyətinə, sidik-cinsiyyət sisteminin inkişaf anomaliyalarının olmasına xüsusi diqqət yetirilir. Bundan başqa, mütləq diurez (gündüz, gecə), sidik kisəsinin həcmi və forması müayinə (sistoskopiya, xromosistoskopiya, sistoqrafiya) edilir.

Sidikburaxmanın müvəqqəti funksional pozulmaları ilə hərbi-həkim komissiyaları hərbi qulluqçuların xidməti vəzifələrinin icrasından qismən azad edilmələri haqqında qərar çıxarırlar.

Müşahidələr və təkrar müayinələrin nəticələri, habelə hərbi komissarlıqdan, hərbi hissədən alınmış məlumatlar hərbi qulluqçuda gecə sidik saxlaya bilməmənin mövcudluğunu və müalicənin səmərə vermədiyini təsdiq etdiyi hallarda şəhadətləndirilmə keçirilir.

Əgər gecə sidik saxlaya bilməmək hər hansı xəstəliyin əlamətlərindən biridirsə, qərar «Xəstəliklər cədvəli»nin əsas xəstəliyi nəzərdə tutan maddəsi üzrə çıxarılır.

Gecə sidik saxlaya bilməməsi yalnız anamnezində qeyd edilən və son 3 ildə müşahidə edilməyən, «Xəstəliklər cədvəli»nin I qrafası üzrə şəhadətləndirilən vətəndaşlar hərbi xidmətə yararlı hesab edilirlər. Onlar HDQ-də, ÜH-də, DP-də, sərhəd qoşunlarında xidmətə yararsızdırlar.

 

Maddə	Xəstəliklərin adı, funksiyaların pozulma dərəcəsi	Hərbi xidmətə yararlılıq kateqoriyası
		I qrafa	II qrafa	III qrafa
89	Nitq pozulmaları:
	a) bütün nitq aparatını əhatə edən, tənəffüsün pozulması və nevrotik təzahürlərlə müşayiət olunan yüksək dərəcəli kəkələmə, nitqin çox çətin anlaşılmasına səbəb olan digər pozulmaları	C	C	C
	b) nitqin kifayət qədər aydın olmamasına səbəb olan mülayim dərəcədə kəkələmə və digər nitq pozulmaları	B	B	B

 

Nitq pozulmaları ilə şəhadətləndirilənlər nevropatoloq, zəruri hallarda psixiatr və otorinolarinqoloq, imkan daxilində, həm də loqoped tərəfindən dərindən müayinə edilirlər. Hərbi xidmətə yararlılıq kateqoriyası haqqında qərar müayinənin nəticələri və hərbi hissədən, hərbi komissarlıqdan, hərbi xidmətə daxil olana qədər təhsil və ya iş yerindən alınmış və onun sağlamlıq vəziyyətini səciyyələndirən sənədlərin müfəssəl öyrənilməsi əsasında çıxarılır.

Kəkələmənin ifadə olunma dərəcəsi müxtəlif şəraitlərdə nitq funksiyasının vəziyyətinin dinamik müşahidəsi yolu ilə təyin edilir və xəstəliyin daha çox ifadə olunma məqamları üzrə qiymətləndirilir. Hərbi xidmətə yararlıq kateqoriyası haqqında qərar kəkələmənin şəhadətləndirilənin hərbi xidmət vəzifələrini icraetmə qabiliyyətinə nə dərəcədə təsir etməsi nəzərə alınmaqla çıxarılır.

Yalnız ifadənin başlanğıcında tələffüzün ləngiməsi, «büdrəməsi», çox da böyük olmayan (bir nəfəsə deyilən) ifadənin qalan sözləri sərbəst və ya azca ləngimiş, lakin sözlər təkrarlanmadan tələffüz olunduğu hallar hərbi xidmətkeçməyə mane olmayan mülayim dərəcəli kəkələmə hesab edilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 nömrəli cədvəl

 

Tənəffüs (ağciyər) çatışmazlığı dərəcələrinin göstəriciləri

 

Göstəricilər	Norma	Tənəffüs (ağciyər) çatışmazlığının dərəcələri
		I dərəcə (cüzi)	II dərəcə (mülayim)	III dərəcə (mühüm)
1. Kliniki:
a) təngnəfəslik	olmur	əvvəllər mümkün olan səylərlə	adi gərginlikdən yaranır	sakit halda həmişə olur
b) sakit halda tənəffüsün tezliyi (1 dəqiqədə)	20-yə qədər	norma daxilində	21 — 28	29 və tez
c) sianoz	olmur	olmur və ya gərginlikdən sonra artan, cüzi	aydın, bəzən çox nəzərə çarpan	kəskin ifadə olunmuş, diffuz
ç) sakit halda nəbzin sayı (dəqiqədə)	80-a qədər	tezləşməyib	tezləşməyə meyillidir	xeyli tezləşib
2. İnstrumental:
a) hemoqlobinin oksigenlə doyması (faizlə)	90-dən çox	90 — 80	79 — 60	60-dan az
b) ağciyərlərin həyat həcminin (AHH) faizlə normal həcmə nisbəti	90 — 85	84 — 70	69 — 50	50-dən az
c) ağciyərlərin maksimal ventilyasiyasının (AMV) faizlə normal həcmə nisbəti	85 — 75	74 — 55	54 — 35	35-dən az
ç) 1 saniyədə sürətləndirilmiş nəfəsvermə həcmi (SNH1 ) (faizlə)	85 — 75	74 — 55	54 — 35	35-dən az
d) 1 saniyədə sürətləndirilmiş nəfəsvermə həcminin ağciyərlərin həyat həcminə nisbəti (SNH1 /AHH) tiffno indeksi (faizlə)	70-dən çox	70 — 55	54 — 40	40-dan az

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 nömrəli cədvəl

 

 

Oynaqlarda_hərəkətin_həcminin_qiymətləndirilməsi_cədvəli__(dərəcə_ilə)'>Oynaqlarda hərəkətin həcminin qiymətləndirilməsi cədvəli

(dərəcə ilə)

 

Oynaq	Hərəkət	Norma	Hərəkətin məhdudlaşması
			cüzi	mülayim	mühüm
Bazu, çiyin qurşağı ilə	bükmə	180	115	100	80
	açma	40	30	20	15
	uzaqlaşdırma	180	115	100	80
Dirsək	bükmə	40	80	90	100
	açma	180	150	140	120
	içəriyə hərlənmə	180	135	90	60
	bayıra hərlənmə	180	135	90	60
Əl	bükmə	75	35	20 — 25	15
	açma	65	30	20 — 25	15
	uzaqlaşdırma:
	radial	20	10	5	2 — 3
	ulnar	40	25	15	10
Bud-çanaq	bükmə	75	100	110	120
	açma	180	170	160	150
	uzaqlaşdırma	50	25	20	15
Diz	bükmə	40	60	90	110
	açma	180	175	170	160
Aşıq-baldır	ayaqaltı bükmə	130	120	110	100
	ayaqarxası bükmə (açma)	70	75	80	85