Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının

20
Qrafik V - 3
344,9
291,8
263
326,3
62,8
67,2
0
50
100
150
200
250
300
350
Cəmi
Dəniz yataqları üzrə
Quru yataqları üzrə
2010-cu ildə "Azneft" İB üzrə geoloji tədbirlər nəticəsində 
                                    alınmış əlavə neft
Plan üzrə əlavə neft hasilatı
Fakt üzrə əlavə neft hasilatı

---

21
2010-cu  ildə  ARDNŞ-in  qazma  təşkilatları  tərəfindən  144  379  m  plana  qarşı 
136324  m  qazma  işi  görülmüşdür,  o  cümlədən  istismar  qazması  üzrə  127858  m 
(plan  131356  m),  kəşfiyyat  qazması  üzrə  8466  m  (plan  13023  m).  2010-cu  ildə 
86 quyu tikinti ilə (plan 93) qurtarmış, bunlarda, 82 istismar, 4 kəşfiyyat guyuları 
olmuşdur.
Dəniz sahələrində ümumilikdə 97466 m plana qarşı 92348 m qazma işi görülmüş, 
o cümlədən istismar qazması üzrə 86263 m (plan 90006 m), kəşfiyyat qazması üzrə 
6085 m (plan 7 460 m). Tikintisi başa çatdırılması nəzərdə tutulmuş 47 istismar  və 
2 kəşfiyyat quyusundan yalnız 41 istismar quyusu tikinti ilə başa çatdırılmışdır. 
Quru sahələri  üzrə 43976 m qazma işi görülmüşdür  (plan  46913 m), o cümlədən 
istismar qazması üzrə 41595 m (plan 41350 m), kəşfiyyat qazması üzrə isə 2381 m 
(plan 5563 m). 2010-cu ildə cəmi quruda tikinti ilə qurtaran 45 quyu olmuşdur (plan 
46), onlardan 41 quyu istismar (plan 38), 4 isə kəşfiyyat guyuları olmuşdur (plan 8). 
Dənizdə - Günəşli, Neft Daşları, Ələt-dəniz, Bahar, Qum-dəniz, Bulla-dəniz, Darvin 
bankası,  Pirallahı, Palçıq Pilpiləsi, 8  Mart  yataqlarında  istismar qazması  və  Ümid, 
Bulla-dəniz yataqlarında kəşfiyyat qazma işləri aparılmışdır.
Quruda  –  Balaxanı,  Bibiheybət,  Qalmaz,  Lökbatan,  Pirallahı,  Puta,  Cəfərli, 
Muradxanlı, Zağlı, Səadan yataqlarında istismar qazması və  Pirallahı, Bəyimdağ-
Təkçay yataqlarında kəşfiyyat qazma işləri aparılmışdır.
“Kompleks Qazma İsləri” Tresti üzrə nəzərdə tutulan 115349 m əvəzinə 108892 m 
qazma işi görülmüşdür. Hər iki məqsəd üzrə plan 94.4% yerinə yetirilmişdir, istis-
mar qazması planı 96.4 %; 105976 m plana qarşı 102211 m qazma işi görülmüşdür. 
Kəşfiyyat qazması planı il ərzində 71.3% yerinə yetirilmişdir 9373 m plana qarşı 6 
681 m qazma işi aparılmışdır. Trest üzrə tikintisi qurtaran quyular üzrə plan 92.4% 
yerinə  yetirilmişdir,  79  quyu  əvəzinə  cəmi  73  quyu  (-6)  təhvil  verilmişdir.  Bayıl 
Limanı DKQİ 14 quyu əvəzinə 13 quyu (-1) , Qum Adası 3 quyu əvəzinə 4 quyu 
(+1), Neft Daşları  20 quyu əvəzinə 18 quyu (-2), Abşeron Qİİ 32 quyu əvəzinə 33 
quyu (+1), Qobustan KQİ 7 quyu əvəzinə 5 quyu (-2)  istismara təhvil verilmişlər.
Geologiya  və  geofizika  İdarəsi  2010-cu  ildə  qazma  gedişi  planını  yerinə 
yetirməmişdir. 4 030 m əvəzinə 2185 m qazma işi aparılmışdır ki, bu da illik planın 
54.2%-ni təşkil edir. Planda nəzərdə tutulan 7 quyu tikinti ilə qurtararaq sifarişçiyə 
təhvil verilmişdir (100%).
VI.  QAZMA

---

22
SOCAR-AGŞ  MMC  2010-cu  ildə  qazma  gedişi  planını  101.0%  yerinə  yetirmişdir. 
25000 m əvəzinə faktiki 25247 m həcmində qazma işi aparılmışdır. Nəzərdə tutulmuş 
7 quyu əvəzinə 6 quyu tikintisi qurtarıb istismara təhvil verilmişdir.
2010-cu  ildə  ARDNŞ-də  qazma  işlərinin  inkişafina  dair  texniki  vasitələrin 
müasirləşdirilməsi, yeni və müasir texnologiyalardan istifadə edilməsi istiqamətində 
müəyyən işlər görülmüşdür. 
Ümid  8,  Bulla-dəniz  89  nömrəli  kəşfiyyat  quyularında  yeni  müasir,  ABŞ  və    Çin 
şirkətlərinin istehsalı olan qazma qurğuları və avadanlıqlar quraşdırılmışdır. Həmin 
avadanlıqların istifadəsi qazma işlərinin keyfiyyətinin, iqtisadi-texniki göstəricilərinin 
artırılmasına müsbət təsir göstərmişdir.
Ümid 8 N-li axatarış-kəşfiyyat quyusunda istifadə edilmiş müasir texnologiyaların 
vasitəsi ilə qazma işi görülərək 6006 m dərinliyində  yeni qaz-kondensat yatağı kəşf 
olunmuşdur.
Quyularda yeni və müasir texnologiyaların istifadəsi (yüksək hidromonitor effek-
tli  PDC  baltalar,  quyudibi  motorlar,  MWD  cihazlar,  stabilizatorlar,  Jar,  qalın  divarlı 
qaz–ma boruları, polimer və karbohidrogen əsaslı qazma məhlullarının tətbiqi və s.) 
qazmanın sürətinin artması, istehsal prosesində risk və qəzaların qarşısını alınması 
baxımından əhəmiyyətli olmuşdur.
Maili istiqamətləndirilmiş quyuların qazılmasında, quyunun parametrlərinə daimi 
nəzarət etmək məqsədi ilə MWD, LWD cihazlarından istifadə olunmuşdur.
Qrafik VI - 1
66
,1
69
,0
72
,5
52
,4
68
,0
23
,6
82
,7
40
,2
69
,2
30
,2
59
,7
30
,5
69
,7
52
,8
70
,4
73
,6
64
,7
68
,6
76
,5
75
,0
89
,3
10
1,
1
10
5
98
,1
99
48
,6
92
,3
48
43
,9
76
0
50
100
150
200
250
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
ARDN Ş-də (MM və ƏŞ-lər nəzərə alınmadan) qazıma keçidi, 
min metr
Гuruда 
Дяниздя 

---

23
2011-ci ildə ARDNŞ-ın qazma işlərinə dair plan haqqında ARDNŞ üzrə 2011-ci 
ildə 175 381 m qazma işləri görülməsi və bunun müqabilində 101 quyunun təhvil 
verilməsi proqnozlaşdırılmışdır.
ARDNŞ-ın  istehsalat-maliyyə  vəziyyətinin  yaxşılaşdırılmasına  dair  qazma 
sahəsi üzrə təkliflər:
ARDNŞ-ın  qazma  işlərinin  təhlükəsiz  və  səmərəli  inkişafı  üçün,  qazma  işlərinin 
beynəlxalq  standartlara  uyğun  təşkili,  müasir  texnika  və    texnologiyaların  geniş 
istifadəsi vacibdir.
Qarşıdakı  məqsədə  nail  olmaq  üçün  aşağıdakı  tədbirlərin  həyata  keçirilməsi 
planlaşdırılmışdır:
-  Günəşli,  Neft  Daşları,  8  Mart,  Ələt-
dəniz,  Bulla-dəniz  yataqlarından  illik 
neft və qaz hasilatının sabit saxlanması 
üçün  mövcud  dəniz  qazma  qurğuları 
vasitəsilə 
istismar 
quyularının 
qazılması həyata keçirilməlidir;
-  Ümid  strukturunda  axtarış-kəşfiyyat 
işləri  davam  etdirilməli,  Babək  struk-
turu üzrə hazırlıq işləri başlanılmalıdır;
-  Qazma  avadanlıqları  parkı  müasir 
tələblərə uyğun yeniləşdirilməlidir;
-  Müasir  texnika  və  texnologiyalar-
dan  istifadə  etməklə  səriştəli  xidmət 
göstərən 
subpodratçılarla 
birgə 
iş  apararaq,  qazma  göstəricilərini 
yaxşılaşdırmaq;
-  Mütəxəssislərin  düzgün  seçilməsi, 
yerləşdirilməsi və ixtisas səviyyələrinin 
artırılması; görülən işlərin səmərəliliyini 
artırmaq  məqsədilə  şirkət  daxili 
seminarların,  müzakirələrin  təşkili, 
xarici şirkətlərlə və beynəlxalq qurum-
larda keçirilən seminar və konfranslar-
da iştirak edilməsi.  (Qrafik VI 1)

---