HeydəR ƏLİyev siyasi İRSİNİn politoloji aspektləRİ
Yüklə 3,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Biz Azərbaycanda demokratik respubli- ka quraraq sivilizasiyalararası cəmiyyət uğrunda mübarizə
127
teji maraqları əsasında “demokratiya dalğaları”nı hərəkətə gətirən- lər-“ixracatçı”lar oldular. Başqa sözlə, əsasında xarici faktorların dayandığı məlum keçidlər nəhəng güc mərkəzlərinin geosiyasi oyunlarının struktur elementi, tərkib hissəsi səciyyəsi daşıdı. Nəhəng geosiyasi vahidlərdən biri olan SSRİ-nin iflasından sonra yaranmış təkqütblü dünya nizamının fonunda da analoji oyunlar, ssenarilər və planlar davam etdi və demokratiya, insan haqları kimi özündə ümumbəşəri dəyərləri ehtiva edən institusio- nal məfhumlardan müdaxilə və istismar vasitəsi qismində istifadə edildi. Artıq Qərb “Yeni Dünya Düzəni” (“Le Nouvel Ordre Mondial”), “Mondializm” kimi mədəni imperializmə xidmət edən konsepsiyalar meydana gətirməklə geostrateji ekspansiyaları yeni keyfiyyətdə davam etdirdi. Bundan sonra “demokratiya” oyunları ən müxtəlif ölkələrin nümunəsində təzahür etdi. Beləliklə, Qərbin ifa etdiyi “demokratiya nəğməsi”nin sivil in- sanların qətlinə, ölkələrin xaosa, böhrana və anarxiyaya sürüklən- məsi ilə nəticələnməsi faktı növbəti dəfə sübut etdi ki, dünyanı ida- rə edən Atlantik aktorları “demokratiya”, “insan haqları” kimi for- mal institusional məfhumlardan özünün transmilli maraqlarını tə- min etmək üçün təsir vasitəsi kimi istifadə etməkdədirlər.
Müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycanın qarşısında duran fundamental strateji vəzifələrdən biri də modern cəmiyyət və qey- ri-formal milli dövlət quruculuğu prosesinin əsasının qoyulması idi. Bunun üçünsə, ilk növbədə, ictimai-siyasi müstəvidə sabitlik təmin edilməli, əlaqələri sürüşkən müstəvidə cərəyan edən sub- yektlərarası antaqonist meyillər aradan qaldırılmalı, ictimai-siyasi təsisatlanmanın operativ və effektiv surətdə həyata keçirilməsini şərtləndirən struktur elementləri və real zəmin bərqərar olunmalı və sistematik strategiyanın fonunda mərhələli surətdə demokratik tranzit həyata keçirilməli idi. Bütün bunları reallaşdırmaq üçünsə
128
ilk növbədə, rasional təfəkkürə və praqmatik fəaliyyət mexanizmi- nə malik olan LİDER SİYASƏTÇİ lazım idi. Ancaq müstəqilliyin ilk iki ilində (1991-1993) ölkəyə səriştəsiz və irrasional təfəkkürə sahib olan təcrübəsiz şəxslərin rəhbərlik et- məsi sadalanan vəzifələrin yerinə yetirilməsini mümkün etmədi. Hətta həmin ərəfədə çox ciddi institusional kataklizmlərlə müşayiət edilən xaotik proseslərin hökm sürməsi üfüqi və şaquli münaqişələrin, milli münasibətlər zəminində subyektlərarası dissonanslar və antaqonist əlaqələrin daha da kəskinləşməsinə və ictimai-siyasi müstəvidə kəskin qarşıdurma meyillərinin təzahür olunmasına səbəb oldu. Akademik Ramiz Mehdiyev “Demokratiya yolunda: irs haq- qında düşünərkən” adlı kitabında yazır ki, demokratiyanın 3 ilkin şərti mövcuddur:
edilməsi; 2. İqtisadi inkişafın yüksək səviyyəsi; 3. Demokratik prinsiplərin tanınmasını nəzərdə tutan mədəni norma və dəyərlərin kütləvi surətdə yayılması. Azərbaycan xalqının Ümummilli lideri Heydər Əliyevin ikinci dəfə hakimiyyətə gəlməsindən sonra həyata keçirilən sistematik və kompleks tədbirlər sayəsində ictimai-siyasi sabitlik təmin edildi və demokratik tranzit prosesinin həyata keçirilməsinə əlverişli zəmin yaradıldı. Demokratik tranzit prosesinin fonunda, ilk növbədə, Konstitusiyanın qəbul edilməsi milli inkişaf strategiyasının hüquqi substratlarının bərqərar olunmasını şərtləndirdi və bundan sonra mərhələli surətdə demokratik transformasiya prosesi həyata keçi- rilməyə başlandı. Həmin ərəfədə Ümummilli lider Heydər Əliyev demokratik tranzitlə bağlı ölkənin qarşısında duran strateji vəzifələri məhz bu cür səciyyələndirirdi: “Biz Azərbaycanda demokratik respubli- ka quraraq sivilizasiyalararası cəmiyyət uğrunda mübarizə apararaq ümumi dünyəvi, bəşəri dəyərlərin hamısından istifa- 129
ilk dəfə müstəqilliyini aldıqdan sonra bütün dünyaya öz tarixi nailiyyətlərini, milli ənənələrini nümayiş etdirə bilsin. Azər- baycan xalqının bu barədə həm tarixi, həm də müasir poten- sialı olduqca böyükdür. Bunların hamısından istifadə olunsa, Azərbaycan həm tam müstəqil dövlət olacaq, həm də bizim cə- miyyətimiz tam demokratik-hüquqi, ümumbəşəri dəyərlərin əsasında qurulan demokratik bir cəmiyyət olacaq”. “Azərbaycan Respublikasında demokratik-hüquqi dövlət qurulmalıdır. Azərbaycan Respublikası demokratiya yolu ilə getməlidir, heç vaxt totalitar sistemə, kommunizm rejiminə qa- yıtmamalıdır. Azərbaycan Respublikasında siyasi plüralizm hökm sürməlidir. İnsan, söz, din, dil azadlığı – bunların hamısı bərqərar edilməlidir. İnsan hüquqlarının qorunması bizim əsas məqsədlərimizdən biri, dövlət orqanlarının, hüquq-müha- fizə orqanlarının əsas vəzifələrindən biri olmalıdır. Dövlətin hüquqları da qorunmalıdır. Biz iqtisadiyyatda köklü islahatlar aparıb, bazar iqtisadiyyatına keçməliyik. Bizim borcumuz bü- tün Azərbaycanın simasını dəyişməkdir, Azərbaycanı inkişaf etmiş, sivilizasiyalı, demokratik prinsiplərlə yaşayan bir dövlə- tə, cəmiyyətə çevirməkdir, Azərbaycan vətəndaşlarının gələcək həyatını azadlıq, demokratiya yolu ilə təmin etməkdir. Biz bu yolun yolçusuyuq, bu yolla da gedəcəyik. Bu yol xalq yoludur”. Demokratik transformasiya prosesinin fonunda dövrün və şə- raitin qanunauyğunluqlarına, reallıqlarına və çağırışlarına müvafiq surətdə siyasi-hüquqi islahatların həyata keçirilməsi, ictimai-siyasi təsisatlanmanın davamlılığının təmin edilməsi, ictimai-siyasi mü- nasibətləri yeni şəraitə uyğun formada tənzimləmək üçün sosial strukturlar və siyasi təsisatların fəaliyyətinə legitim şəraitin yara- dılması, sosial stratifikasiyalararası ictimai münasibətlərin sağlam dəyərlər əsasında təşkil edilməsi nəticə etibarilə özündə yeni və daha təkmil struktur elementlərini, sağlam milli münasibətləri və dəyərləri birləşdirən, ehtiva edən siyasi sistemin təşəkkül tapması- nı şərtləndirdi ki, bu da bəhs edilən prosesin effektivliyini təmin Yüklə 3,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|