Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yırğalanan döymə üsulu
- Yırğalanan qarışdırıcı
- Yırğalanan patron
- Yırğalanan yastıq
- Yırğalanan presləmə
Yığmanın dəqiqliyi 366
yığım elementlərinin sərt olması nöqteyi nəzərindən irəli gələrək təyin edilir. Buna bax- mayaraq maşınlarda tətbiq olunan hissələrin iş zamanı deformasiyalarının qarşısı konstruktiv yollarla alınır. Çalışılır ki, iş zamanı yaranan deformasiyalar maşının işləmə qabiliyyətinə xələl gətirməsin. Çünki, işləyən maşında qo- vuşan hissələrin parametrləri yığmada verilən qiymətdən fərqlənirlər. Ona görə də, texniki sənədlər və tələbatlara əsasən yığmada təmin edilən dəqiqlik müəyyən dərəcədə şərtidir. Maşının yığmadan sonra faktiki dəqiqliyinin təyini üçün → texniki diaqnostikadan istifadə edilir. Yığmanın dəqiqliyi maşınların keyfiyyətini səciyyələndirən ən vacib texniki-iqtisadi göstə- ricidir. Maşını bütövlükdə, eləcə də onun kons- truktiv və yığma elementlərini xarakterizə edən parametrlər məmulun xidməti təyina- tından asılı olaraq müəyyən edilirlər. Hər bir konkret birləşmə üçün optimal yığma dəqiqliyi mövcuddur, çünki, ehtiyac olmadan onun həd- dən çox artırılması maşın hissələrinin hazır- lanmasını mürəkkəbləşdirə və bununla maşının maya dəyərinin artmasına gətirib çıxara bilər.
(alm. die Genauigkeit der Montage, ingl. Accuracy of the Mounting)
mə üsulları kombinə edilmiş şəkildə həyata keçirilən yüksək təzyiq altında icra edilən emal üsuludur. Kötük şəkilli emal alətlərinin hər biri 3 eksentrik tərəfindən işlədilir. Nəticədə →pilqer üsuluna oxşar olaraq pəstah addım- addım yırğalanan diyirlənmə ilə emal olunur. Alət iki hissədən ibarətdir: giriş və çıxış. Giriş hissədə alət böyük diametrli diyircək seqmenti formasına malikdir. Çıxış hissə hamarlama vəzifəsini icra edir. Emal prosesi 4 pillədə təs- vir oluna bilər (şəkil 1). Prosesin əvvəlində alətin işçi hissəsi pəstaha toxunur (şəkil 1a). İkinci və üçüncü addımda alət materialı dalğa şəklində qabağı ilə sıxışdırır (şəkil 1b və c). Yığılmış material sonrakı mərhələdə yır- ğalanan alətlərlə diyirlənir və hamarlanır. Burada yayılan material sərbəst paylanır. Proses başa çatdıqdan sonra alət kötükləri pəstahdan aralanır və ilkin mövqeyə gətirilir (şəkil 1d). Sonra proses təkrarlanır. Yırğalanma zamanı üfüqi istiqamətdə baş verən hərəkət pəstahda veriş yaradır. Diyirlən- mə oxuna simmetrik yerləşmiş 4 yırğalanma sistemi ilə pəstahı hər tərəfdən emal etmək mümkündür. Burada 2 sistem bir müstəvidə yerləşdirilir və sinxron işləyir. Beləliklə yır- ğalanan alətlər cüt-cüt iki müstəvidə işləyirlər.
(alm. das Schwingschmiedeverfahren, ingl. Oscli- lating forging process) Yırğalanan qarışdırıcı iş prinspinə görə →ba- rabanlı qarışdırıcı ilə oxşar olub, yalnız fır- lanma oxunun vəziyyətinə görə ondan fərqlənir (şəkil 1).
Şəkil 1. Yırğalanan qarışdırıcı Bununla proses zamanı əlavə olaraq uzununa istiqamətdə də qarışdırma əldə edilir. Nəticədə qarışdırma vaxtına qənaət edilir və qarışığın keyfiyyəti artır.
(alm. der Taumelmischer, ingl. Tumblers ) Yırğalanan patron rayberlə emal zamanı alətin dəqiq yönəldilməsinə xidmət edir. Deşiklərin mexaniki emalında → rayber alətinə böyük radial və kiçik ölçüdə oxboyu qüvvələr təsir edirlər. Ona görə də, rayber deşiyin Yırğalanan patron 367
oxluluğunu tam təmin edə bilmir, onun özü mövcud deşiyin oxuna uyğunlaşmağa cəhd edir. Bu halda rayberin oxboyu hərəkətini dəqiq yönəltmək üçün deşiyi öncədən incə yonurlar. Rayberin sərbəst yerləşməsi və ya dəqiq oxboyu hərəkəti yırğalanan patronla təmin edilir. Yırğalanan patron içərisində konus deşiyi olan oymaqdan (1) ibarətdir (şəkil 1). Oymaqla tutqac (5) arasında yerləşən kürə (3) oynaq birləşməsi yaradır. Oymaqla tutqac çivi (2) ilə birləşdirilir. Kürə pəncəyə (4) söykənərək rayberə veriş hərəkəti ötürür. Tutqacla patron arasında yaranan araboşluğu emal zamanı əmələ gələn qüvvənin təsirindən tutqacı alətlə birlikdə patronun daxilində yırğalanmağa və bununla düzgün vəziyyət almağa imkan yara- dır. Yırğalanan patronda bərkidilmiş alət emal zamanı patronun oxuna nisbətən müəyyən bucaq qədər dönə bilir. Dönmə nəticəsində alətin və deşiyin oxları üst-üstə düşür.
(alm. schwingende Patrone, ingl. Swaying) Yırğalanan yastıq maşınqayırmada valın fır- lanma hərəkətini onun üzərində yerləşmiş oymağın oxboyu irəli-geri hərəkətinə çevirir (şəkil 1). →Planşayba-barmaq mexanizmi ilə oxşardır. Valın üzərində çıxıntı hazırlanır. O, yastığın daxili oymağı rolunu oynayır. Çıxıntının yerləşdiyi müstəvi valın oxuna nisbətən maili yerləşir. Yastığın xarici üzüyü qola malikdir. Qol yalnız valın oxundan keçən müstəvi üzərində hərəkət edə bilir. Onun sərbəst ucu oymağa keçirilir və valın oxuna paralel istiqamətdə müəyyən parçada irəli-geri hərəkət edir. İrəli-geri hərəkətin sayı valın dövrlər sayı ilə mütənasibdir. Həkətin amplitu- dası yastığın maillik bucağı və qolun uzun- luğundan asılıdır. Yırğalanan yastıqlar →əl burğulama maşınlarında geniş tətbiq olunurlar. Burada onların funksiyası fırlanan burğu alətinə əlavə olaraq irəli-geri hərəkəti vermək və bununla çətin emal olunan materialların deşilməsinə şərait yaratmaqdır (şəkil 2).
Şəkil 1. Yığalanan yastıq
Şəkil 2. Əl burğuluma maşını
(alm. schwingender Lager, ingl. Oscillating bea- ring)
ilə birlikdə yırğalanma hərəkəti icra edir. Emal zamanı →presləmə və diyirləməklə əzmə kom- binasiya olunmuş şəkildə tətbiq olunur. Yırğalanma sayəsində ştampın yuxarı hissəsi pəstahla yalnız kiçik bir sahədə təmasa girir (şəkil 1). Alətin yaratdığı təzyiq səth üzrə sabitdir və pəstah materialının axıcılıq həddini azca üstələyir. Bu onunla izah olunur ki, yırğalanma nəticəsində pəstahla alət arasında sürtünmə azalır. Ənənəvi presləmə ilə müqa- yisədə işçi qüvvəsi 5 ÷ 10 dəfə az olur. Radial istiqamətdə yuxarı alət hissəsi tərəfindən ya- radılan material axını ona gətirib çıxarır ki, material formanın alt hissəsində olan boş- luqlara asanca axır. Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|