Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yığma maşınları
- Yığma məntəqəsi
- Yığma pressləri
Yeyilməyə davamlıq 360
yilməyə davamlığı haqqında məlumat labora- toriyada real yeyilmə şəraitini moddelləş- dirməyə imkan verən maşınlarında sınaq yolu ilə əldə olunur.
(alm. die Verschleißfestigkeit, ingl. Wear resistance) Yığma qəfəsi dedikdə avtomatik işləyən, pəs- tah və alət təminatı sistemləri ilə təchiz olun- muş yığma məntəqəsi nəzərdə tutulur. Yerinə yetirilən işin əsas məqsədi bir düyümü və ya məmulu tam yığmaqdan ibarətdir. Bütün funk- siyaların və proseslərin koordinasiya edilməsi mərkəzi kompyüter tərəfindən yerinə yetirilir (şəkil 1). Şəkildə göstərilmiş qəfəsdə pəstah titrəmə nəqledici sistemi, maqazin və ya fır- lanan boşqabla verilir. Onlar böyük xərc tələb edirlər. Yığma qəfəsləri avtonom işləyr və la- zım gəldikdə xətti nəql sistemləri ilə əlaqələn- dirilə bilirlər.
Şəkil 1. Yığma qəfəsi
(alm. die Montagezelle, ingl. Assembly cell) Yığma maşınları maşınların avtomatlaşdırıl- mış yığılmasında tətbiq olunur. Onlar me- xaniki proseslərlə bərabər taktdan asılı olaraq əl işlərini də əhatə edə bilir. Yüksək avtomat- laşdırma dərəcəsinə malik yığma maşınlarında əl işləri nəzarət, hissələrin yüklənməsi və s. köməkçi işlərdən ibarətdir. Yığma maşınları bir (→bir yerli yığma maşını) və ya bir neçə yerli (→çox yerli yığma maşını) olurlar (şəklil 1). Bundan əlavə çox yerli yığma maşınları sinxron, asinxron, taktlı, fasiləsiz olaraq sinifləşdirilirlər. Yığma maşınları adətən bir məqsədli maşınlar qrupuna aid edilirlər. Əlavə funksiyaları yerinə yetirmək üçün onlara →sənaye robotları qoşulur. Bununla yığma maşınlarının imkanlarını sərbəst proqram- laşdırmaqla genişləndirmək mümkünləşir. Yığma maşınlarının tərkib hissələri gövdə, əsas və köməkçi hissələrə bölünürlər. Gövdəyə çatı, lövhələr, üzərində ötürmə sistemini və işçi hissələri götürən konsol daxildir. Bu hissələr hər şeydən əvvəl yüksək statik və dinamik sərtliyə malik olmalıdırlar. Əsas hissələr pro- sesin aparılmasını mümkün edən hərəkət və işçi modullardan (məs. vint düyümü) ibarətdir. Əsas hissənin quruluşu maşının yerinə yetir- diyi tapşırıqdan asılıdır. Köməkçi hissələr idarəetmə, hissənin verilməsi və nəzarətini öz üzərinə götürürlər.
Şəkil 1. Yığma maşınlarının təsnifatı (alm. die Montagemaschinen, ingl. Assembly ma- chines )
Yigma masinları
Bir yerli yigma maşını
Çox yerli yıgma maşını
Robotla
yigma yerli Sinxron
taktla işləyən Asinxron taktla işləyən maşınlar Sinxron fasiləsiz işləyən maşınlar Xüsusi
maşınlar
Dairəvi taktlı Üzükformalı stollu maşınlar Dairəvi stollu maşınlar Brabanlı maşınlar Düzxətli taktlı Xətti taktlı maşınlar Düzbucaqlı takt maşınları Yığma
qəfəsi Yığma
xətti Rotor yığma maşınları Uzununa gedişli maşınlar
Yığma məntəqəsi 361
prosesinin tərkib hissəsi olub, əsasən bir yığma yerində cəmləşir. Avtomatlaşdırma dərəcəsin- dən asılı olaraq əl ilə, avtomatlaşdırılmış və çevik avtomatlaşdırılmış məntəqə fərqlənir. Sonuncu üçün yığma robotu və ya proqram- laşdırılabilən → manipulyator əsas təşkiledici sayılır. Bunlar müəyyən mənada işçini əvəz edirlər.
(
Assembly station)
(ot, saman) yığmaq, sıxmaq və topada bir- ləşdirmək üçün tətbiq olunur. Onlar traktorla- rın valındakı çəngələ qoşularaq dartılır. Bu maşın stasionar maşınların əsasında yaradıl- mışdır. 1870-ci ildə amerikalı Dederik metal çubuq presləmə maşınını ixtira edir (şəkil 1).
Şəkil 1. Dederikin pressləmə maşını
Onun ideyası əsasında yaradılmış presləmə maşınında yığılmış hər bir yumaq sonrakı qatları yenidən sixmaq üçün əsas yaradırdı. Dederikin ixtira etdiyi maşın prinsipi o vaxtlar otbiçən maşınla kombinasiya olunmuş şəkildə tətbiq olunmağa başlayır. Məqsədi biçmə zamanı yaranan saman çöplərini fasiləsiz olaraq yumaq şəklinə salmaqdan ibarət idi. Kombaynların texniki çəhətdən reallaşdırılma- sı çətinlik yaratdığından onlar geniş tətbiq tapa bilmirlər. Bunun əksinə olaraq yırğalanan por- şenlə sıxma prinsipi daha asan həyata keçirilir. Porşenlərdə 2÷3 bar həddində məhdudlaşdı- rılmış təzyiq quru məhsulları 80 kq/m 3 (sa- man) və 100 kq/m 3 (quru ot) sıxlığında yu- malaya bilir. Presləmədə əldə olunan sıxlığı artırmaq üçün 1960-cı illərdə yenidən sıxma üsuluna qayıdılır. 3÷5 bar təzyiq altında bu maşınlarda saman çöplərini 120 kq/m 3 və ya 150 kq/m 3 (quru otları) sıxlığında dördkünc şəklində bağlamaq olurdu. Yumaqların çəkisi nəql etmək baxımından 15 kq-a qədər məhdud- laşdırılır. Bu maşınlardan böyük sayda hazırla- naraq geniş tətbiq olunmuşdur (şəkil 2).
Şəkil 2. Yığma presləri iş zamanı (alm. die Aufsammelpresse, ingl. Pick-up baler) Yığma prosesində dəqiqliyə nəzarət birləş- mədə, yığma vahidlərində və maşınlarda icraçı səthlərin qarşılıqlı yerləşməsinin və icraçı səth- lərin hərəkətinin texniki tələbata uyğun gəl- məsini yoxlamağa imkan verir. Ümumi halda nəzarət vizual və texniki ölçmə vasitələrinin (universal, xüsusi, mexanikləşdirilmiş, avto- matlaşdırılmış) köməyi ilə aparılana bölünür- lər. Praktikada tətbiq olunan vasitəsiz nəzarət ölçməsində səthlərdə ləkələr və araboşluqların olması, səthin halı və s. vizual yoxlanılır. Bu üsul göründüyü kimi subyektivdir. Texniki vasitələrdən istifadə etməklə qovuşan səthlər arasındakı məsafəyə və hissələrin nisbi yerləşməsinə nəzarət edilir. Bunun üçün → uzunluq ölçü vasitələri, → ştangen-pərgar, mikrometrik alətlər, lingli-mexaniki, elektrik və pnevmatik cihazlar, həmçinin → optik öl- çmə sistemlərindən istifadə olunur. Nəzarətin dəqiqliyi bu halda ölçmə cihazının yoxlanılan düyümdə, məmulda düzgün mövqeləşdirilmə- sindən, həmçinin ölçmə sistemin sazlan-- masından və ölçmənin yerinə yetirilmə dəqiq- liyindən asılıdır. Nəzarətin hər mərhələsində xətalar yaranır ki, bu da sonda ümumi də- qiqliyi aşağıya salır. Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|