Hormonlar
Yüklə 309,68 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tiroit hormonları
Timus hormonlarının, büyüme gelişme, kalsiyum ve fosfor metabolizması üzerine etkileri de gösterilmiştir. Timusu çıkarılmış hayvanlarda kas ve kan fosfor düzeyi yükselmiş, ATP düzeyi düşmüştür ki bu durum, timus ekstreleri ile düzeltilebilmektedir. Yaşlanmada ortaya çıkan kolesterol artışı, ATP ve Mg 2+ azalması gibi olaylar da timus ekstreleri ile düzeltilebilmektedir. Tiroit hormonları (T 4 ve T 3 ) T 4 (Tiroksin, tetraiyodotironin) ve T 3 (Triiyodotironin), tiroit hormonları diye bilinen amino asit türevi hormonlardır, tiroit folliküllerini dolduran kolloidde bulunan tiroglobülindeki tirozin kalıntılarının iyotlanması suretiyle oluşturulurlar. Tiroit bezinin parafolliküler C hücrelerinde de kalsitonin hormonu sentez edilir ve depolanır. Tiroit hormonlarının (T 4 ve T
3 ) metabolizmaları Tiroit bezi, ağız yoluyla verilen veya enjekte edilen iyodürü belirgin olarak toplama kapasitesi gösterir. Tiroit tarafından tutulan iyodür, aktif transport mekanizmasıyla follikül lümenindeki kolloid içerisine alınır. Tiroidin iyodürü tutması, TSH tarafından uyarılır; siyanür ve
Tiroit follikülü lümeninde bulunan iyodür, follikülü çevreleyen hücrelerin yüzeyine yapışık, H 2
2 gerektiren tiroperoksidaz tarafından okside edilir ve yine follikül lümeninde bulunan tiroglobülindeki tirozin kalıntılarına aktarılır. Böylece iyot organikleştirilmiş olur ve iyodotiroglobülin üzerinde monoiyodotirozin (MIT) ile diiyodotirozin (DIT) oluşur:
İyot eksikliğinde daha çok monoiyodotirozin oluşur. Tiroglobülinin amino asit dizisi, tiroidin follikül hücresinin pürtüklü endoplazmik retikulumunda sentezlenir ve Golgi kompleksinde glikozillendirilir. Sentezi tamamlanan tiroglobülin, ekzositoz yoluyla follikül lümeni içine salgılanır ve burada depolanır ki bu olay, TSH tarafından düzenlenir. İyodun organikleştirilmesinden sonra iyodotiroglobülin molekülündeki 2 diiyodotirozinden tiroksin (T 4 ) oluşur; 1 monoiyodotirozin ile 1 diiyodotirozinden ise triiyodotironin (T 3 ) oluşur:
21
Tiyourasil, propil tiyourasil, metil tiyourasil, karbimazol, metimazol, tiyoüre, sulfaguanidin gibi antitiroidal ilaçlar tiroksin oluşumunu inhibe ederler. T 4 ve T 3 içeren iyodotiroglobülin molekülleri, uyarım sonucunda kolloid içinden endositoz yoluyla follikül hücreleri içine alınır. Follikül hücreleri içinde oluşan salgısal damlacıklar, geçici olarak lizozomlarla birleşirler. Follikül hücrelerinin sekonder lizozomlarında proteolitik enzimlerle iyodotiroglobülin yıkılır; T 4 ve T 3 serbestleşirler. Serbestleşen T 4 ve T
3
mikrotubulleri ve mikroflamanları kapsayan bir salgılama işlemi sonucunda kana verilirler: T 4 ve T 3 , kanda, hemen tümü ile bu hormonlar için spesifik iki proteinle taşınırlar. Tiroksin bağlayan globülin (TBG), elektroforetik olarak α 1 ve α 2 - globülinler arasında bir bölgede göç eden glikoproteindir; insanda temel taşıyıcıdır; kuşlarda yoktur. Tiroksin bağlayan prealbumin de önemli bir tiroit hormonu taşıyıcısıdır. İnsanda spesifik taşıyıcı proteinlerin
22 Proteine bağlı T 4 ve T 3 , tiroit bezinin işlevinde geçici azalma hallerinde hedef dokulara hormon sağlayacak hazır bir depo görevi görür. Tiroit hormonlarının fizyolojik etkisi, proteine bağlı olmayan serbest T 4 ve T
3 tarafından gösterilir. Salisilatlar, fenitoin ve dinitrofenol, T
T 3 , taşıyıcı proteine daha gevşek bağlandığından daha hızlı serbestleşir; hedef hücreye daha hızlı girer; biyolojik olarak T 4 ’ten 3-5 misli daha aktiftir. Ancak serum düzeyi (%115-190 ng) T 4 ’ün düzeyinden daha düşüktür. T 4 , taşıyıcı proteine sıkı bağlıdır; serbestleşmesi yavaştır; dolaşımda daha uzun süre kalır; yarı ömrü 6-7 gündür. T 4 ’ün yaklaşık % 80 kadarı periferik dokularda T 3 ’e veya tersine dönmüş T 3
3 ) haline dönüştürülür:
T 4 ve T 3 , periferik dokularda dekarboksilasyon ve deaminasyon olayları sonucunda tetraiyodotiroasetik asit (tetrak) ve triiyodotiroasetik asit (triak) metabolitleri haline dönüştürülürler. Tetrak ve triak, ¼ oranında hormon aktivitesi gösterirler, fakat etkileri hızlı başlar ve hipokolesterolemik etkilidirler. Periferik dokularda deiyodinasyon da olabilir ve açığa çıkan iyodür, idrarla atılır. T 4
3 , karaciğerde glukuronik asitle ve daha az olarak da sülfat ile konjuge olur ve safra ile inaktif konjugatlar halinde atılırlar. Tiroit hormonlarının (T 4 ve T
3 ) salıverilişinin kontrolü TSH, tiroglobülin sentezi ve kolloid içine salgılanması, iyodür tutulması, H 2 O 2 oluşumu ve iyodun organikleştirilmesi, iyodotiroglobülinin kolloidden reabsorpsiyonu, tiroit hormonlarının kana verilmeleri safhalarının tümünü uyarır. TSH salıverilişi de hipotalamik tirotropin salıverici hormon (TRH) tarafından düzenlenir. Soğukla karşılaşmada olasılıkla hipofizden TSH salıverilişinin artışına bağlı olarak tiroit hormonlarının salıverilişi de artar. Tiroksin, hipofizden TSH salıverilişini inhibe etme suretiyle kendi salıverilişinin feedback inhibitörüdür. Tiroksin, hipofizin TRH’a duyarlılığını azaltır ve ayrıca hipotalamustan TRH salıverilişini baskılar. Hipofiz, T
İyot da tiroit bezi fonksiyonlarında önemli bir otoregülatördür. Tiroitte iyodür azalması, iyodür tutulması ve iyodotiroglobülinden T 4 ’ün serbestleşmesini hızla artırır. Katekolaminler, tiroit hormonlarının salıverilişini doğrudan uyarırlar Tiroit hormonlarının (T 4 ve T
3 ) etkileri Tiroit hormonları, hücre çekirdeğinde kromatinle birlikte bulunan proteinlere, bir sitozolik reseptör ile ara bağlanma olmaksızın doğrudan doğruya bağlanarak, nükleer düzeyde gen aktivasyonu suretiyle hormonal etki gösterirler. mRNA ve protein sentezi artışı, tiroit hormonlarının genel anabolik etkisiyle sonuçlanır. Tiroit hormonları, özellikle gelişme sırasında farklılaşmanın düzenleyicisi olarak önemlidirler. İnsanlarda gelişme döneminde tiroit hormonlarının az oluşu, kretinismus denen
23
Yüklə 309,68 Kb. Dostları ilə paylaş:
|