I beynəlxalq həMZƏ Nİgari
Yüklə 3,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bir könül körpüsü
13 I BEYNƏLXALQ HƏMZƏ NİGARİ SİMPOZİUMU | Amasiya Türkün para uğrunda savaşı olmadı heç! Yurd uğrunda, vətən, mədəniyyət, elm, namus üstündə savaşa qalxdı… Qarşı dağdan – əslində tarixdən yönü bəri gələn çay səsinin açıq pəncərəmdən içəriyə, oradan da yaddaşıma, ruhuma diqtə etdikləri bunlardı… Səhərəcən dinlədim, dinlədim… Səhərəcən möhtəşəm türk tarixini iti zəkaları, yenilməz qılıncları ilə bir arada yazan sultanların, böyük dövlət qurucularının dünyaya göz açıb, şahzadəlik dövrü keçirdikləri Amasiyanın özəllikləri su səsiylə bir yuxu, röya qismində ruhuma axdı. Səhərəcən yuxumu sulara söylədim, çeşməyə dedim. Bir könül körpüsü Unudulmaz xalq şairimiz Səməd Vurğunun «Muğan» poemasından yadımda qalan, heç vaxt unutmadığım misralar var: «Atüstü olsa da qısa bir söhbət, görüş dönür unudulmaz bir xatirəyə…» Xatirələr dünyasınınsa heç vaxt qovulmaq qorxusu olmayan yeganə cənnət məkanı olduğunu deyənlər yüzdə yüz haqlıdırlar. İndi mən gözəlimiz Türkiyənin özünəməxsus Amasiya şəhərində düzənlənən «Qarabağdan Amasiyaya könül körpüsü: Beynəlxalq Mir Həmzə Seyid Niga- ri» adlı simpoziumda iştirak etdiyim günləri yada saldıqca özümü eynən həmin cənnət xatirələr məkanının gül qoxusu əhatəsində hiss edirəm. Türk millətinin təsəvvür mədəniyyətinin, mənəviyyat dünyasının, irfan, divan ədəbiyyatının zənginləşməsində misilsiz rol oynamış Seyid Mir Həmzə Nigari və onun fəlsəfəsi barədə etdiyim çıxışın ayrı-ayrı məqamlarını dönüb-dönüb də yenidən yada sa- lıram, iç dünyamı qəribə, izaholunmaz bir bəxtiyarlıq sarır. Bir daha unudulmaz Səməd Vurğunun «Gözüm gözünüzdən uzaq olsa da, könüldən-könülə yollar gö- rünür» məntiqinə baş əyir, bağırıma basıram. Həmişə bir əsas fikir mənimlə olub ki, yeni nəsil, gənclərimiz Seyid Mir Həmzə Nigari kimi dəyərli, böyük insanlarımızı daha yaxından tanımalı, anmalı və başlıca olaraq bu cür insanların millət, vətən, insan sevgisini öyrənməlidirlər. Vaxtilə cənnət Qarabağda göz açmış Seyid Mir Həmzə Nigari böyük bir din xadimi, bilim adamı idi, görkəmli bir aydın olmaqla bərabər, usanmaq bilməyən bir millət, yurd sevdalısı idi. Rus imperiyası tərəfindən Türk torpaqlarının, o cümlədən, Qarabağın işğalı za- manı Seyid Mir Həmzə Nigari öz müridləri ilə bərabər torpaqlarımızın müdafiəsinə qalxmış, hələ o dövrdə Azərbaycanın, eləcə də, cənnət Qarabağımızın rus imperiya- sı tərəfindən işğal edilməsini qabardan, bu səbəbdən ürəkləri sızladan ağrı-acıları, xalqımızın Qarabağ sevgisini bütün çalarları, incəliklərilə əks etdirən şeirlər yazmış- dı. O dönəmlərdə Qarabağın ruslar tərəfindən işğalını öz şeirlərində ağır milli faciə kimi əks etdirmiş, bu qanlı olayın sinəyə sancılan xəncər olduğunu nəzərə çatdırmış- dır. Ən qəribəsi və heyrət doğuran cəhət orasındadır ki, Seyid Nigari sanki müasiri olduğu bu qanlı olaylardan, yüz il sonra baş verəcək hadisələrin də mənzərəsini göz önünə gətirə bilmişdi. Yüz il sonra Qarabağın rus hərbi birləşmələrinin köməyi və məkrli dəstəyi ilə ermənilər tərəfindən işğal edilə biləcəyinin xəbərdarlığını etmişdi. Bu, onun şair, görkəmli mütəfəkkir fəhminin diqtəsi, qənaəti idi. Düz yüz il öncə Se- yid Nigari qarabağlıların ağrı-acısını, talan ediləcək doğma yurd yerlərimizin nisgi- lini heyrətamiz hissiyyat və fəhmlə duyub yaşamış, ürək ağrısı ilə nəzmə çəkmişdir. 1815-1885-ci illər arasında yaşayıb ömür sürən şair Qarabağ mahalının Zəngəzur qəzasının Cəcimli kəndində anadan olmuşdur. O, mükəmməl təhsil gör- müş, uzun müddət Türkiyədə yaşamışdır. Azərbaycan türkcəsində və farsca divanla- rı var. Gəncliyində sevdiyi qızın adını özünə təxəllüs götürmüşdü, eyni zamanda, o,
14 I BEYNƏLXALQ HƏMZƏ NİGARİ SİMPOZİUMU | Amasiya ən böyük Qarabağ sevdalısı, aşiqi idi. Bu münasibətini, özəlliklə də Qarabağın yüz il sonrakı taleyini məşhur «Qarabağ» şerində ifadə edə bilmişdi. Şairin adı çəkilən şeri bu gün də öz aktuallığını itirməyib:
Bu gün Nigarinin bu sətirlərini doğma yurd-yuvalarından zorla didərgin salın- mış, məcburi köçkün həyatı yaşayan hər bir azərbaycanlı öz könlünün səsi olaraq dilə gətirə bilər və bu misralar onun müsibətini büsbütün ifadə etmiş olar. Amasiyada düzənlənən Nigari Simpoziumunda etdiyim çıxışım zamanı daha çox bu məqamlar üzərində dayandım, şairin xalq arasında böyük nüfuz sahibi olmasını təmin edən fəlsəfi dünyagörüşünün aydınlığını önə çəkdim, bir daha vurğuladım ki, Nigari yalnız bir övliya, şair, filosof, alim deyil, həm də xalqının istiqlalı uğrunda mübarizə aparan bir vətəndaş olaraq da könüllərdə taxt qurub. Seyid Mir Həmzə Nigarinin ruhu onda şad olacaq ki, biz onun böyük məhəbbətlə vəsf etdiyi Qarabağını – Azərbaycanın, ümumən Türk millətinin vətən torpağı olan Qarabağımızı birlikdə işğaldan azad edəcəyik və orada da bu gün burada olduğu kimi, beynəlxalq Seyid Mir Həmzə Nigari Konfransı keçirəcəyik. Mən inanıram ki, o gün uzaqda deyil və biz hamımız bunun üçün səylərimizi daha da artırmalıyıq… Həmin o gözəl və mənəvi baxımdan çox gərəkli olan «Qarabağdan Amasiyaya kö- nül körpüsü: Beynəlxalq Seyid Mir Həmzə Nigari» adlı simpozium çərçivəsində mən Amasiya valisi, sayın Abdul Cəlil Öz ilə görüşdüm və Türk millətinin tarixində önəmli şəhərlərdən biri olan Amasiyada, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində dünyaya göz açmış, həyatının böyük bir hissəsini Amasiyada yaşamış, divan ədəbiyyatında, istiq- lal mücadiləsində müstəsna xidməti olan Seyid Mir Həmzə Nigariyə həsr olunmuş belə yüksək bir simpoziumun keçirilməsinə şərait yaratdığına görə ona Azərbaycan vətəndaşı, Azərbaycan türkü olaraq təşəkkürümü bildirdim. Görüş zamanı tarixin müxtəlif dövrlərində, özəlliklə, on doqquzuncu əsrdə Azərbaycan torpaqlarının rus imperiyası işğalına məruz qaldığı vaxtlarda Azərbaycandan Amasiyaya çoxlu sayda Azərbaycan türklərinin köç etdiklərini diqqətə çatdırdım. Tariximizin gənc nəsillərə daha ətraflı çatdırılması baxımından belə simpoziumların əhəmiyyətini xüsusilə önə çəkdim. Azərbaycan ümummilli lideri Heydər Əliyevin «Azərbaycan və Türkiyə bir millət, iki dövlətdir», Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin isə «Bir millətin iki dias- porası ola bilməz» fikrinə söykəli düşüncələrimi ortaya qoydum. Görüş daxilində Amasiya valisi sayın Abdul Cəlil Özə Azərbaycanla, Azərbaycan həqiqətləri ilə bağlı geniş bilgi verməklə bərabər, valiyə Ermənistanın işğal etdiyi Azərbaycan torpaqlarında törətdiyi vandalizm aktlarının tükürpədici mənzərəsindən söz açdım. Geniş fikir mübadiləsi zamanı Amasiya valisi Cəlil Öz Türkiyənin daim dost, qardaş Azərbaycanın yanında olduğunu bildirdi. O, Azərbaycanla, onun Yüklə 3,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|