Ia9 -fesil-1: 9 qxd

14. Dördrəqəmli ədədin rəqəmlərini tapan proqram yazın. Aşağıda istifadəçi
ilə kompüter arasındakı dialoq nümunəsi verilib. İstifadəçinin daxil etdiyi veri -
lən lər qalın şriftlə göstərilib.
Dördrəqəmli  ədəd  daxil  edin. 
4523
Minliklərin  sayı  4
Yüzlüklərin  sayı  5
Onluqların  sayı  2
Təkliklərin  sayı  3
ŞƏRT
15. Operatorların ardıcıl yerinə yetirilməsi nəticəsində 
p
dəyişəni hansı
qiyməti alar?
q  :=  -1;
p  :=  1;
if (p  >  0)  and (q  >  0)  then
p  :=  2 
else 
if (p  <  0)  and (q  <  0)  then
p  :=  3
else
p  :=  4;
16. Operatorların ardıcıl yerinə yetirilməsi nəticəsində
p
və 
q
dəyişənləri
hansı qiyməti alar?
q  :=  false;
p  :=  true;
p  :=  p 
and q;
q  :=  q 
or false;
q  :=  (
not q)  or p;
66

---

17. Operatorlar ardıcıllığı yerinə yetirilərsə, 
c
dəyişəni hansı qiyməti alar?
a  :=  8;
a  :=  a  +  2;
b  :=  a  -  1;
c  :=  a  +  b  div  2;
18. Aşağıdakı proqram fraqmentində olan bütün xətaları tapıb düzəldin. 
if a  >=  10  and a  <=  99  then
WriteLn(a  ‘  ikirəqəmli  ədəd’);
WriteLn(‘onun  kvadratı  =’,  sqrt(a));
else (a,  ‘  ikirəqəmli  ədəd  deyil’);
19. Klaviaturadan 3, 5, 9 ədədləri daxil olunarsa, aşağıdakı proqramın
icrasından sonra 
v, t, u
dəyişənləri hansı qiymətləri alar? 
proqram Task19;
var
a,  b,  c,  v,  t,  u  :  Integer;
begin
WriteLn(‘Üç  ədəd  daxil  edin’);
ReadLn(a,  b,  c);
v  :=  1;  t  :=  0;  u  :=  0;
if a  mod  3  =  0  then  begin
v  :=  v  *  a;
t  :=  t  +  1;
u  :=  u  +  1;
end;
if b  mod  3  =  0  then  begin
v  :=  v  *  b;
t  :=  t  +  1;
u  :=  u  +  b;
end;
if c  mod  3  =  0  then  begin
v  :=  v  *  c;
1.
PASCAL
proqramlaşdırma dili
67

---

t  :=  t  +  1;
u  :=  u  +  c;
end;
WriteLn(‘v=’,  v,  ‘  t  =’,  t,  ‘  u=’,  u);
ReadLn;
end.
20.
and, or, not
məntiqi əməllərindən istifadə etməklə aşağıdakı şərtləri pro -
qram laş dır  ma  dilində  yazın. 
a) 
x
ədədi [-3, 2] parçasında yerləşir;
b) 
a
ədədi ştrixlənmiş sahəyə düşür. 
21.
ax + b = 0
tənliyi verilmişdir. Bu tənliyin həllini tapan, yaxud onun
həllinin olmaması haqqında məlumatı ekrana çıxaran proqram yazın.
22. İstifadəçinin yaşına görə onun hansı yaş qrupuna mənsub olduğunu
müəyyənləşdirən proqram yazın:
• 13-dək – uşaqlıq
• 14-dən 24-dək – cavanlıq
• 25-dən 59-dək – yetkinlik
• 60-dan çox – qocalıq
ax
2
+ bx + c = 0
kvadrat tənliyi verilmişdir. Aşağıdakı proqram daxil
edilən 
a, b, c
qiymətlərinə görə bu tənliyin həllini tapır, yaxud həllin olmaması
haqqında məlumat verir. Proqramın icrasını yoxlayın.
program KvadratTenlik;
var a,  b,  c    :  Real;
D  :  Real;
x1,  x2  :  Real;
begin
Write (‘a,  b,  c  əmsallarını  daxil  edin:  ’);
23.
68

---

ReadLn(a,  b,  c);
if (a  =  0)  and (b  =  0)  and (c  =  0)
then  begin
Write (‘Bütün  əmsallar  0-ra  bərabərdir’);
WriteLn (‘x  -  ixtiyarı  ədəddir’)
end
else
if (a  =  0)  and (b  <>  0)
then  WriteLn(‘Tənliyin  bir  kökü  var  x=’,
(-c/b):6:2)
else
begin
D  :=  b*b  –  4*a*c;
if D  >  0
then  begin
x1:=(-b+sqrt(D))/(2*a);
x2:=(-b-sqrt(D))/(2*a);
WriteLn(‘x1=’,  x1:6:2,‘x2=’,         
x2:6:2)
end
else
if D  =  0
then  begin
x1:  =  -b/(2*a);
WriteLn(‘Köklər  eynidir’);
WriteLn(x1=’,x1:6:2,           
‘x2=’,  x2:6:2);
end
else  WriteLn(‘Həqiqi  kökləri 
yoxdur’);
end;
end.
1.
PASCAL
proqramlaşdırma dili
69

---

DÖVRLƏR
24. 1-dən 20-ə kimi natural ədədlərin kvadratlarını çap edin.
25. 4-ə vurma cədvəlini çap edin.
26. 1-dən 100-ə  kimi  4-ə tam bölünən natural ədədləri çap edin.
27.
n
və 
m
natural ədədləri verilmişdir. Vurma əməlindən istifadə etmədən
onların hasilini tapan proqram yazın.
Verilmiş 
n
ədədinə görə həmin ədədi 
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
şəklində (nümunə 
n
= 6 halı üçün göstərilib) ekrana çıxaran  proqramı aşağıdakı
kimi yazmaq olar. Onun necə icra olunduğunu yoxlayın.
program Task28;
var i,  j,  n    :  Integer;
begin
ReadLn(n);
for i  :=  1  to n  do  begin
for j  :=  1  to i  do  Write(n,  ‘  ’);
WriteLn; 
end;
end.
29. Tam ədədləri aşağıdakı şəkildə ekrana çıxaran proqram yazın:
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
28.
70

---