İBTİDAİ İcma quruluşU
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1796 18 aprel
- 1796 6 iyun
- 1796 oktyabr
- 1796 noyabr
1783 20 avqust Qafqazda rus qoşunlarının baş komandanı P.S.Potyomkinin Georgiyevski traktatının bağlanması haqqında fərmanlarla Azərbaycan xanlarına müraciət etməsi
Ağa Məhəmməd xan Qacarın Tehranı paytaxt elan etməsi 1785 Qarabağ, Şəki və Quba xanlıqlarının İstanbula elçilər heyəti göndərməsi XVIII əsrin 90-cı illəri Ağa Məhəmməd xan Qacarın Azərbaycanın cənub ərazilərini - Sərab, Qaradağ, Xoy və Urmiya xanlıqlarını özünə tabe etməsi
Ağa Məhəmməd xan Qacarın Qaradağ xanlığını özünə tabe etməsi 1795 Ağa Məhəmməd xan Qacarın Azərbaycana birinci yürüşü. Şuşanın 33 günlük mühasirəsi 1795 12 sentyabr Qacarın Tiflisi tutması 1795 16 noyabr Çar II Yekaterinanın xüsusi sərəncam ilə general Qudoviçə “bütün Cənubi Qafqazı, eləcə də Xəzər dənizi sahillərini İran təcavüzündən “qorumağı” tapşırması
II Yekaterinanın Azərbaycana qarşı hərbi yürüşə rəhbərliyi general V.Zubova həvalə etməsi 1796 Ağa Məhəmməd xanın özünü İran şahı elan etməsi 1796 15 fevral General Savelyevin komandanlığı altında rusların Dərbənd şəhərini mühasirəyə alması. Bu hadisə ilə çarizmin Azərbaycana qarşı müstəmləkəçilik siyasəti başlandı
V.Zubovun Cənubi Qafqaza, o cümlədən Azərbaycana yürüş etməsi 1796 əvvəlləri Rus və gürcülərin birləşmiş qüvvələrinin Gəncə xanlığına hücum etməsi. Hücum nəticəsində Gəncə şəhəri mühasirəyə alınsa da tutulmadı, Cavad xan Sisianova bac verərək şəhəri dağıntıdan xilas etdi
V.Zubovun general Savelyevin qüvvələri ilə birlikdə Dərbən şəhərinə hücum etməsi. Hücum nəticəsində Şeyxəli xanın müqavimətinə baxmayaraq Dərbən şəhəri zəbt edildi. V.Zubov xanlığın idarəsini Şeyxəli xanın Rusiyaya meyilli bacısı Pəricə xanıma tapşırdı. Beləliklə Dərbnd ruslar tərəfindən birinci dəfə işğal edildi 1796 6 iyun V.Zubovun Quba xanlığını işğal etməsi və rus qoşunları üçün Bakı, Şamaxı və Salyana yol açılması 1796 13 iyun Bakı xanı Hüseynqulu xanın Bakı qalasının açarını Zubova təslim etməsi 1796 iyun V.Zubovun Şamaxı xanlığını tutması 1796 İbrahimxəlil xanın oğlu Əbülfət xanı V.Zubovun hüzuruna göndərməsi 1796 yay Şimali Azərbaycn xanlıqlarının Rusiya işğalına qarşı ittifaq yaratmağa təşəbbüsü göstərməsi. İbrahimxəlil xanın yaratdığı bu birliyə Azərbaycanın şimal xanları və bəzi Dağıstan hakimləri daxil idi. Birlik Nurəli xan vasitəsilə Zubova qarşı süi-qəsd təşkil etsə də baş tutmadı. Nurəli xan tutulub Həştərxana sürgün edildi. Şeyxəli xan isə “göz dustağı”na çevrildi
Qubanın Alpar kəndi yaxınlığında döyüşü. Döyüş nəticəsində qubalı Şeyxəli xan Qazıqumuq xanı ilə birlikdə 500 nəfərlik rus hərbi dəstəsini darmadağın etdi. Məğlubiyyətə baxmayaraq rus qoşunu işğalçılıq siyasətini davam etdirdi 1796 oktyabr Rusiyanın knyaz İ.P.Sisianovun başçılığı ilə V.Zubova kömək göndərməsi 1796 21 oktyabr General Rimski-Korsakovun komandanlığı ilə rus qoşunlarının Gəncə xanlığını işğal etməsi 1796 noyabr II Yekaterinanın vəfat etməsi və çar I Pavel tərəfindən Rus qoşunlarının Azərbaycandan geri çağırılması 1797 Rus qoşunlarının Azərbaycan torpaqlarını tamamilə tərk etməsi 1797 yaz Ağa Məhəmməd şah Qacarın Azərbaycanın şimal torpaqlarına ikinci yürüşü. Şuşanın işğalı 1797 4 iyul Ağa Məhəmməd şahın Şuşada qətlə yetrilməsi 1797-1834 İranda Fətəli şahın (Baba xanın) hakimiyyəti 1801 İngiltərə ilə İran arasında müqavilə imzalanması. Bu müqavilə İngiltərənin Cənubi Qafqaz barədə planlarını həyata keçirməsi üçün geniş imkanlar açdı
Fransanın İrana Rusiya əleyhinə müqavilə bağlamağı təklif etməsi 1801 12 sentyabr Çar I Aleksandrın manifesti ilə Şərqi Gürcüstanın Rusiyaya birləşdirilməsi. Şərqi Gürcüstanla birlikdə Azərbaycanın Qazax, Şəmşəddil, Borçalı, Pəmbək əraziləri də Rusiyaya birləşdirilərək onun müstəmləkəsinə çevrildi. Bununla da Azərbaycan torpaqlarının Rusiya tərəfindən işğalına başlanıldı 1801 Şərqi Gürcüstanla birlikdə Azərbaycanın əzəli torpaqlarının işğalı ilə razılaşmayan bəy və ağaların ailələri ilə birlikdə Gəncə xanlığına köçməsi
Gəncə hakimi Cavad xanın öz nümayəndəsini Lazarevin yanına göndərərək rus qoşunlarının Şəmşəddil ərazilərindən çıxarılmasını tələb etməsi
Çar I Aleksandrın Qafqaz qoşunlarının baş komandanı general Knorrinqə məktubla müraciət etməsi. Bu fərmana əsasən general Knorrinq Georgiyevsk şəhərində siyasi və ticarət məsələləri üzrə xanlıqlarla danışıqlar apardı
1802 Quba, Dərbənd və Lənkəran xanları, həmçinin Tarku şamxalı, Qaraqaytaq üsmisi və başqa dağlı hakimləri ilə Rusiya arasında Georgiyevski müqaviləsi imzalaması. Müqavilənin şərtlərinə əsasən bu müqaviləni imzalayanlar İran hücum edən hallarda ona qarşı birgə çıxmağa öhdələrinə götürürdülər. Həmçinin tərəflər Cənubi Qafqazda rus tacirlərinin təhlükəsizliyini təmin etməli və Xəzər dənizində gəmiçiliyi inkişaf etdirməli idi
1802 Rusiyanın knayaz Sisianovu Qafqazdakı rus qoşunlarına komandan təyin etməsi. Rusiyanın Sisianovu Qafqazdakı rus qoşunlarına komandan təyin etməkdə məqsədi Cənubi Qafqazın bütünlüklə işğal edilməsi planını reallaşdırmaq idi 1803 yanvar Lazarevin Sisianova raport göndərməsi. Raportda qeyd edilirdi ki, “Gəncə erməniləri rus qoşunlarının Gəncəyə gəlməsini səbirsizliklə gözləyirlər”
Bakı hakimi Hüseynqulu xanın ikinci dəfə Rusiyanın himayəsinə keçməsi Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|