İBTİDAİ İcma quruluşU
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1875 22 iyun
- XIX əsrin 70-ci illəri
- XIX əsrin 80-cı illəri
- 1883 aprel
1874 Ərəş qəzasının yaradılaraq Yelezavetpol quberniyasının tərkibinə daxil edilməsi 1874 Bakıda “Müqəddəs Nina” məktəbi əsasında ilk qadın gimnaziyasının təşkil olunması 1874 24 may Məktəb “Əsasnaməsi”nə əsasən ibtidai kənd məktəblərinin (xalq məktəblərinin) yaradılması 1874 Şuşa və Şamaxıda qəza məktəblərinin şəhər məktəblərinə çevrilməsi 1875 22 iyun Həsən bəy Zərdabi tərəfindən “Əkinçi” qəzetinin nəşr edilməsi və Milli mətbuatın əsasının qoyulması 1876 mart Bakıda Azərbaycanda ilk dəfə gildiya ticarət qaydasının tətbiq edilməsi 1876 Tiflisdə Qori Müəllimlər Seminariyasının yaradılması 1877 1870-ci il 14 may kəndli islahatının Quba qəzasına şamil edilməsi 1878 Bibiheybətdə H.Z.Tağıyev və Zubalovun neft quyusunun fontan vurması 1878 Mədənləri neftayırma müəssisələri ilə birləşdirən ilk neft kəmərinin işə salınması 1878 Şimali Azərbaycanda şəhər islahatı keçrilməsi. Şəhər islahatı haqqında “Əsasnaməyə” əsasən Bakı şəhər duması və özünüidarəsi (bələdiyyəsi) yaradıldı, şəhər idarələri və dumalara seçkilərdə silki məhdudiyyətlər ləğv olunsa da, seçkilərdə əmlak senzi saxlanıldı. Belə ki, şəhərdə yaşayan və vergi verən hər bir şəxs seçkidə iştirak edə bilərdi. Fəhlələr, qulluqçular və ziyalılar bələdiyyə seçkilərində iştirak edə bilməzdilər. Seçkilərdə 25 yaşına çatmayanların və qadınların iştirak etmək hüququ yox idi. Kiçik təsərüfat işləri ilə məşğul olmaq hüququ olan Şəhər dumasının fəaliyyətinə qubernator nəzarət edirdi. Bakı şəhər özünüidarəsini icraiyə orqani 4 il müddətinə seçilən və duma üzvlərindən ibarət olan şəhər bələdiyyəsi idi. Bakı şəhər dumanın fəaliyyətinin əsasını şəhər ictimai özünüidarə məsələlərinin həll edilməsi, vergi və rüsumların təyin olunması, şəhər əmlakına rəhbərlik edilməsi, büdcəyə baxılması və onun təsdq edilməsi məsələlər təşkil edirdi. Bakının şəhər dumasına ilk seçkilərədə əsasən hökumət məmurları, tacirlər, sahibkarlar (H.Z. Tağıyev, M.Nağıyev, H.Zərdabi, H.Mahmudbəyov və.b) təmsil olunurdular 1879 İsveç təbəəsi olan “Nobel qardaşları şirkəti”nin əsasının qoyulması 1879 “Nobel qardaşları şirkəti”nin dünyada ilk neft tankeri “Zoroastr”ınin (Zərdüstün) Bakı ilə Həştərxan arasında hərəkətə başlaması və Neftin daşınmasında ilk dəfə tanker tipli gəmilərdən istifadə olunmağa başlanması
Tiflisdə türk dilində “Ziya” qəzetinin nəşr olunmağa başlaması 1879 Qori Müəllimlər Seminariyasının Azərbaycan şöbəsinin yaradılması XIX əsrin 70-ci illəri Zərbə üsulu ilə neft quyularının qazılmasına başlanılması XIX əsrin 70-ci illəri Rusiyada başlanmış fəhlə hərəkatının təsiri ilə Bakı, Nuxa və Gədəbəydə dağınıq tətillər baş verməsi. Yalnız iqtisadi tələblər irəli sürmələri ilk tətillərin səciyyəvi cəhəti idi. Buna baxmayaraq fəhlə tətilləri fəhlələrin siyasi cəhətdən maariflənməsinə kömək etdi XIX əsrin 70-ci illəri Qasım bəy Hacıbababəyov tərəfindən Bakıda kərvansara tikilməsi 1870-ci illərin sonu Qazax qəzasının Quşçu kəndinin kəndlilərinin İsgəndərbəyovların zülmünə qarşı çıxışı baş verməsi. Lakin silahlı kazak dəstəsi kəndlilərin müqavimətini qıra bildi. Bu dövrdə Cavanşir qəzasının Marağalı kəndində və Lənkəran qəzasının Qızılağac kəndində də kütləvi çıxışlar baş verdi XIX əsrin 80-cı illəri Azərbaycan kəndində sosial-təbəqələşmənin güclənməsi və kənd icmalarının dağılmasının sürətlənməsi 1880 Neft mədənləri arasında ilk dəmir yolu çəkilməsi 1880 Bakı qalasının ikinci divarlarının sökülərək, yerində Nikolayev küçəsində binalar tikilməsi 1880 Tiflisdə Cəlal Ünsizadə tərəfindən “Kəşkül” qəzetinin işıq üzü görməsi 1880-1884 “Ziya” qəzetinin “Ziyayi–Qafqaziyyə” adı altında nəşr olunması 1881 Qazax qəzasının Öksüzlü kəndinin kəndlilərinin mülkədar Sultanovlara qarşı mübarizəyə qalxması. Kəndlilər öz oğullarını bəylərin xidmətinə göndərməkdən boyun qaçırdılar. Nəticədə bəylər on il ərzində başqa kəndlərdən nökər tutmağa məcbur oldular 1881 aprel Çar idarələri rəhbərlərinin özbaşnalığına qarşı Bakı fəhlələrinin çıxışı baş verməsi. Üsyan 72 nəfərin həbs olunmasına cavab olaraq başladı. Üsyan zamanı polis və əsgərlərlə toqquşma baş verdi. Üsyançıların tərkibndə neft məhsulları daşıyan çəlləkçilər çoxluq təşkil edirdi. Lakin üsyan qəddarlıqla yatırıldı 1881 Mövcud şəhər məktəbi əsasında yeddi sinifdən ibarət Gəncə gimnaziyasının açılması 1882 Naxçıvanda ilk pambıqtəmizləmə zavodu inşa olunması 1882-1883 Bakıda “Nobel bağı”nın salınması 1883 Rusiya imperiyasında misi saflaşdıran ilk müəssisə olan Qaldakənd misəritmə zavodunun inşa edilməsi 1883 aprel Tiflis-Bakı dəmir yolunun işə salınması 1883 Cəbrayıl və Cavanşir qəzalarının təşkil edilərək Yelizaverpol quberniyasının tərkibinə daxil edilməsi 1883 Qafqaz canişinliyinin ləğv edilərək Qafqazın idarəsinin mülki hissə üzrə rəisə tapşırılması 1883 Bakı həvəskar artistlər truppasının peşəkar teatr qrupuna çevrilməsi 1883 H.Z.Tağıyevin Bakıda ilk teatr binası tikdirməsi 1883 Naxçıvanda dram cəmiyyətinin təşkil olunması 1884 Bakıda Neft Sənayeçilərinin Qurultayının keçrilməsi. Təşkilata rəhbərlik edən Qurultay Şurası ən iri səhmdar cəmiyyətlərin nümayəndələrini seçmək, hökumət qarşısında neft sənayeçilərinin mənafeyini müdafiə etmək, neft maqnatlarını yüksək mənfəətlə təmin etmək və fəhlə hərəkatına qarşı mübarizəni təşkil etmək məsələləri ilə məşğul olurdu
Azərbaycanın ilk üzvi kimyaçı alimi Möhsün bəy Xanlarovun Almaniyadan Bakıya gələrək öz elmi- tədqiqatlarını davam etdirməsi
Bakı şəhərində ilk mərəkəzləşdirilmiş telefon stansiyasının işə salınması 1886 Memar Məmmədhəsən tərəfindən Bakıda ikinci qala qapılarının tikilməsi Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|