İBTİDAİ İcma quruluşU
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1803 12 sentyabr
1789-1791; 1791-1810 Quba hakimi Əhməd xanın və Şeyxəli xanın hakimiyyəti. Onların dövründə xanlığın qüdrətini qoruyub saxlamaq mümkün olmadı, Şəki, Bakı və Şamaxı xanlıqları Quba xanlığının tabeliyindən çıxdılar
Şeyxəli xan tərəfindən Dərbənd şəhərinin ikinci dəfə Quba xanlığına birləşdirilməsi
Nadir xanın şah seçilməsinə qarşı çıxan otuzikilər, kəbirli və cavanşir tayfalarının başçılarını Nadir xan Xorasan vilayətinə və Əfqanıstanın sərhədlərinə sürgün etməsi və qarabağlı Pənahəli bəyin qardaşı Fəzləli bəyi edam etdirməsi
Pənahəli bəyin Qarabağ xanlığının əsasını qoyması 1748-1822 Qarabağ xanlığının mövcud olması 1748-1763 Qarabağ xanlığının banisi Pənahəli xanın hakimiyyəti. Pənahəli xan hakimiyyəti dövründə xanlığı möhkəmləndirmək üçün qalalar tikdirdi, Bayat savaşında qalib gəldi, xanlığın ərazisini xeyli genişləndirdi, Gəncə, İrəvan, Naxçıvan və Ərdəbil xanlıqlarının idarəsini ələ keçirdi, məlikləri özünə tabe etdi. Pənahəli xanın hakimiyyətini birinci Vərəndə məliyi Məlik Şahnəzər tanıdı . Balıqqayadakı məğlubtyyətindən sonra ilk əvvəl Xaçın məliyi Məlik mirzə, daha sonra Dizaq, Çiləbörd, Talış (Gülüstan) məlikləri xan hakimiyyətinə tabe oldular
Pənahəli xanın Kəbirli mahalında Bayat qalasını inşa etdirməsi 1748 Qarabağ və Şəki xanlıqları arasında “Bayat savaşı” baş verməsi. “Bayat savaşı” nəticəsində Qarabağ hakimi Pənahəli xan qalib gəldi, Hacı Çələbi və onun müttəfiqləri Qarabağın bir hissəsini ələ keçirsə də qələbə qazana bilməyətək öz xanlıqlarına qayıtdılar, Qarabağ xanlığının ərazisi xeyli genişləndi, Pənahəli xan Gəncə, İrəvan, Naxçıvan və Ərdəbili xanlıqlarını nüfuz dairəsinə saldı
Pənahəli xanın Ağdamda Şahbulağı qalasını inşa etdirməsi 1752 Pənahəli xanın Şuşa qalasını inşa etdirməsi 1757 Məhəmmədhəsən xan Qacarın Qarabağa hücum etməsi. “Xatın arxı” döyüşü. Döyüş nəticəsində Pənahəli xan qələbə çaldı və düşmənin iki topunu ələ keçirdi
Urmiyalı Fətəli xan Əfşarın Qarabağa hücum etməsi. Fətəli xanın hücumu nəticəsində Qarabağ xanlığı Urmiya xanlığından asılı vəziyyətə düşdü
Qarabağ xanlığının Urmiya xanlığından asılı vəziyyətdə qalması 1763 Kərim xan Zəndin Fətəli xan Əfşar üzərinə hücum edərək Pənahəli xanı öz müttəfiqinə çevirməsi və Qarabağ xanlığının Urmiya xanlığından salılığına son qoyulması
Kərim xan Zəndin İbrahimxəlil ağanı zindandan buraxdıraraq hakimiyyət fərmanı ilə Qarabağa göndərməsi və Pənahəli xanı isə “Şiraz qonaqlığı”na aparması. “Şiraz qonaqlığı” nəticəsində Qarabağ xanlığı Kərim Xan Zəndin vassal asılılığına düşdü, Pənahəli xan hakimiyyətdən uzaqlaşdırılaraq dusdaq kimi Şirazda saxlanıldı, Qarabağı idarə edən Mehrəli bəylə qardaşı İbrahimxəlil ağa arasında hakimiyyət mübarizəsi başladı
Qarabağ hakimi İbrahimxəlil xanın hakimiyyəti. İbrahimxəlil xan hakimiyyəti dövründə öz nüfuzunu Naxçıvan, Gəncə və Təbriz xanlıqlarına yaydı, Avar xanı ilə qohum olaraq xarici basqınların və mərkəzdənqaçma qüvvələrin qarşısını aldı, xanlığının sərhədlərini genişləndirmək siyasəti yeritdi, məliklərin separatçılıq siyasətinə qarşı mübarizə apararaq xanlığının bütövlüyünü qoruyub saxlaya bildi. Vərəndə məliyi Şahnəzər və Xaçın məliyi Mirzə xana sadiq qalsalar da, Dizaq, Çiləbörd və Gülüstan məlikləri xanlığa tabe olmaqdan imtina etdilər
Qarabağ xanlığında İbrahimxəlil xanla Mehralı bəyin hakimiyət uğrunda mübarizə aparması 1785
İbrahimxəlil xanın Mehralı bəyə qarşı mübarizədə qalib gəlməsi və Mehrəlı bəyin öldürülməsi 1783 İbrahimxəlil xanla məliklər arasında mübarizənin daha da kəskinləşməsi. İbrahimxəlil xanın Dizaq məlikliyini yenidən Qarabağ xanlığına tabe etməsi
Məlikliklərin gürcü çarı II İrakli və rus polkovniki Burnaşovun köməyi ilə Qarabağ xanlığına “xaç yürüşü” təşkil etməsi. Lakin 1787-1791-ci illərin Rusiya-Osmanlı müharibəsinin başlanması “xaç yürüşü”nün baş tutmamasına səbəb oldu 1787; 1792 Qarabağ hakimi İbrahimxəlil xanın Naxçıvan xanlığına birinci uğursuz yürüşü Qarabağ hakimi İbrahimxəlil xanın Naxçıvan xanlığına ikinci urursuz yürüşü
1748-1828 İrəvan xanlığının mövcud olması. İrəvan xanlığı keçmiş Çuxursədd bəylərbəyiliyin ərazisində, Ağrı vadisi, Dərələyəz və Göyçə gölü arasındakı torpaqlarda yaranmışdı.
Xanlıq inzibati cəhətdən naiblərin idarə etdiyi 14 mahala bölünürdü 1748-1763 İrəvan xanlığının banisi Mir Mehdi xanın hakimiyyəti 1764-1783 İrəvan hakimi Hüseynəli xanın hakimiyyəti. Hüseynəli xanın dövründə xanlıq gürcülərin dəfələrlə dağıdıcı hücumuna məruz qaldı 1764 İrəvanda Göy məscidin inşa edilməsi. İrəvan xanı Hüseynəli xan tərəfindən inşa etdirilmiş Göy məscid 1988-ci ildə erməni daşnakları tərəfindən üçüncü dəfə yandırılmışdı
Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|