İ.Əliyev, N. Ağamalıyeva, Ş. Alışanh m ə s’ul redaktor

ümidimizi  itirm irik  vo  hotta  kcçm iş  Rusiyanın  bütün 
xalqları  üçün  on  ağır  günlordo,  bizo  omoyimizin  obos 
olduğu  dcyilon  günlordo  bclo  ümidlorimizi  itirmirdik. 
Biz  on a  göro  belo  horokot  edirdik  ki,  xaiqımızın  müstoqil 
yaşaya  bilocoyino,  hor  hansı  yolla  müstoqillik  qazana 
bilocoyimizo  inanırdıq.  B ununla  yanaşı  biz  digor  kiçik 
xalqların 
ibrotam iz 
m übarizlarini 
do 
u n u tm uruq.  Öz 
azadlıqlarını  oldo  etm ok  üçün  bu  xalqlar  yarım  il,  bir 
il  yox,  on  illorlo  vo  dah a  çox  m übarizo  aparmış,  çoxlu 
insan  vo  m addi  itkilor  hesabına  arzularına  çatmışlar. 
Belo  doyorli  xoşboxtliyin  qarşısında  biz  heç  vaxt  geri 
çokilmomişik  vo  çokilmoyocoyik  do,  çünki  biz  bu  soadoto 
borabor  olan  heç  no  tanım ırıq".28
1920-ci  il  yanvarın  20-do  hök u m o tin   lövqol’ado  iclası 
keçirildi.  Y a n v a rın   14-do  bütün  A zorbaycan  orazisindo 
bayram   şonliklori  kcçirilocoyi  e ’lan  cdildi,  rcspublikanın 
paytaxtında  m itinqlor  vo  nümayişlor,  homçinin  Azorbay- 
ean  O rd u su n u n   horbi  p arad ı  vo  A zorbaycan  parlam entinin 
tontonoli 
iclasının 
kcçirilmosi 
h aq q ın d a  
qo ra r  qo’bul 
edildi.  A z o rb a y c a n d a   yanvarın  14-ü  istirahot  günü  c’lan 
olundu. 
Ilo m in  
gün 
C üm huriyyotin 
Baş 
naziri 
N. 
Usubboyovun  A zorbaycan  voton d aşların a  m üracioti  dorc 
o lundu.  M ü ra c io td o   deyilirdi:  V o to n d a ş la r  1918-ci  sononin 
mayis  ayının  28  do  A zorbaycan  millotinin  ozmi  qorarı 
ilo  müstoqil  e ’lan  edildi.  Şiddotli  hadisolor  vo  folakotlor 
içorisindo  C üm huriyyot  do ğ m u şd u .  Bütün  momlokot  canlı 
ictimai  vo 
folakoto  m o ’ruz  q a la r a q   toxrib  vo  toxriş 
edilm okdo  idi.  Kondi  m ü q o d d o ra tı  to’yin  etm iş  vo  öz 
m üqoddos  h ü q u q u n a   imal  etm iş  millot  az  bir  zamanda 
iğtişaşa  xitam   v erib  dövlot  osasını  müvoffoqiyyotlo  qurdu. 
Golocokdo 
milli 
qayo 
vo 
am alım ızın 
f e ’lon 
icrayo 
qonulm ası  üçün  m ü şk ü la ta   bax m ay a raq   Azorbaycan  öz 
hissosino 
düşon 
ağır 
im ta h a n l a r d a n  
şoroflo 
çıxmağa 
müvoffoq  oldu.  M üstoqil  hoyata  vo  kondisini  idaroyo 
m ü q to d ir  o l d u ğ u n u   göstoron  millot  kondi  iradosilo  Iıürr 
vo  d e m o k ra tik   ycni  A zorbaycan  Cüm huriyyotini  to’sis 
vo  d a v a m ın a  tontonoli  su ro td o   m üvoffoq  oldu.  Azorbay- 
can 
istiqlaliyyoti 
h a q q ın d a   böyük 
m ütto fiq lo r 
Şuraya
Alisi 
t ə r ə f i n d ə n  
m ü t t ə h i m ə n  
r ə ’y 
qəbul 
edilmişdir, 
Azərbaycan  b ü t ü n   h ü q u q a   m alik  olara q  Qorbin  pişrov 
millətləri  a ilə s in ə   daxil  olması  o n u n   tarixində  ən  işıqlı 
bir  g ü n d ü r . 
Bu 
g ü n d ə n   e ’tib arə n   ru h ə n   və  m ə ’nən 
tərə q q i  e d ə r ə k   m illətin   nüvveyi-mənəviyyəsi  gün-gündən 
n ə şv ü -n ü m a 
e d ə c ə y in ə   şübhə 
yoxdur.  Y enidən 
nəncv
m a n e ə   v ə   x a t ir ə lə r   baş  v e r s ə   d ə   h ü r r   və  müstəqil 
m o m lə k ə tin  
s ə a d ə tin i 
t ə ’min 
c tm ə k   yolunda 
bütün
v o tən d aşla rın   y e g v ü c u d   o la ra q   m ü av in təq   və  m ü zah irətd ə 
b u lu n a c a q la rın a   h ö k m ə n   im an  ediyor.  Y aşasm   m üstəqil 
A z ərb ay c an   xalqı".29
A z ə rb a y c a n m  
m üstəqilliyinin 
tanuım ası 
beynəlxalq 
alə m d ə   o n a   m a ra ğ ın   a r tm a s tn a   k ö m ə k   edirdi.  Bir  çox 
öl'kələr 
- 
B elçik a, 
İsveçrə, 
H ollandiya, 
Çexiya 
və 
Slovakiya  B a k ı d a   öz  k o n s u llu q la rtm   aç m a ğ a  başladılar. 
İtaliya  isə  b u r a d a   öz  nüm ayəndəliyini  y aratd ı.30
F e v ra l  a y ın d a  D e n ik in   o rd u s u n u n   məğlubiyyəti  res- 
p ublikanın  dinc  n ə f ə s   alm ası  ü çü n   vacib  hadisə  oldu. 
Q onşu 
G ü r c ü s t a n  
v ə  
İ r a n la  
h ə r tə rə f li 
əm əkdaşlıq 
y aradılm a sı  prosesi  başlandı. 
1920-ci  il  m artın 
20-də
A z o rb ay ca n la  İ r a n   a ra sın d a   sülh  və  dostluq  h aq q ın d a 
m üqavilə  b ağ lan d ı.  M üqaviləyo  əsasən  İra n   hökum əti 
A z ə rb a y c a n m  
m üstəqilliyini 
de-yure 
tanıdı. 
T ə r ə f l ə r  
dostluq  v ə   iqtisadi 
ə la q ə lə rin   yaradılm ası  və  inkişaf 
etd irilm əsi,  h ə m ç in in   T e h r a n d a   A zərb ay c an   səfirliyinin, 
B akıda  isə  İ r a n   səfirliyinin 
açılması  b a r ə d ə   öhdəliklər
g ö t ü r d ü l ə r . 31  B u n d a n  
əlavə,  h əm in  gün  A zərbaycanla 
Ira n   a r a s ın d a   g ö m rü k ,  tic a r ə t,  p o ç t -te le q ra f  və  konsul 
ə la q ə lə ri  h a q q ı n d a   saziş  im zalan d ı.32  Bir  qədor  sonra 
T e h r a n d a  
A z ə rb a y c a n  
səfirliyi 
açıldı, 
T əb riz d ə 
isə 
A z ə rb a y c a n m  
baş 
konsulluğu 
fəaliyyət 
göstormoyə 
başladı.33
1920-ci  il  a p r e lin   o r t a la r ı n d a   A zərb ay c an   p arla m en ti 
Böyük  B ritan iy a,  F r a n s a ,  İtaliya,  ABŞ,  İsveçro,  Polşa, 
Latviya,  L itv a,  E sto n iy a ,  Finlandiya,  U k ra y n a ,  R um ıniya, 
A lm a n iy a  
v ə  
R u s iy a d a  
diplo m a tik  
nüm ayəndəliklorin 
yarad ıfm ası 
h a q q ı n d a  
q a n u n  
qəbul 
etdi. 
T ürkiyə, 
G ü r c ü s t a n   v ə   E r m ə n i s t a n   kim i  qonşu  ö lk ə lə r lə   diplom atık

---