Iii. Amaliy mashg‘ulotlar uchun materiallar 1-amaliy mashg’ulot. Ekologia va atrof muhit muhofaza fanini tadqiqot uslublari

7-AMALIY MASHG’ULOT. ATROF-MUHITNI MUHOFAZA QILISH TADBIRLARI.
Jamiyat manfaatlarini kuzlab atrof-muxitni muxofaza kilish talablariga muvofik xujalik va boshka ob’ektlarning faoliyatini boshkarishning muxim yoyo tamo-ni xam yagona ekologik siyosatni yurgizish yuli Davlat ekologik ekspertizasi xi-soblanadi. Ekologik ekspertiza jamiyat tashkilotlari va davlat muassasalari yangi kurilma, ob’ektlari, ishlab turgan xujalik va boshka ob’ektlarni kayta ku-rish va kengaytirish loyixalarini kay darajada ekologik nuktai nazardan baxolash uchun faoliyat kursatadi.
Ekologik ekspertiza – atrof tabiiy muxitni muxofaza kilish, tabiiy resurslardan samarali foydalanish yoki jamiyatning ekologik xavfsizligini ta’minlash talablariga xujalik yurgizish faoliyati va uning ishlab chikarish natijalari javob bera olishini maxsus vakolatlangan davlat organlari tomonidan oldib boriladigan aloxida bir nazorat.
Ekologik ekspertiza deganda rejalashtirilayotgan yoki amalga oshirilayotgan xujalik va boshka xil faoliyatning ekologik talablarga muvofikligini bel-gilash xamda ekologik ekspertiza ob’ektini ruyobga chikarish mumkinligini aniklash tushiniladi.
Ekologik ekspertiza davlat, davlat sanitar va jamoat ekologik ekspertizasi, shuningdek, ekologik audit tarzida amalga oshiriladi.
Davlat ekologik ekspertizasi (DEE) - xujalik yoki boshka turdagi bajari-layotgan yoki bajarilishi muljallangan tadbirlarni ekologik xavflilik dara-jasini aniklash, ularni tabiat muxofazasi talablariga mos kelishini baxo-lash va loyixadagi tabiatni muxofaza kilishga karatilgan tadbirlarni etar-liligini anilash uchun utkaziladi.
DEEsi soxasidagi maxsus vakolatli davlat organi Uzbekiston Respublikasi Tabiatni muxofaza kilish davlat kumitasi xisoblanadi.
Uzbekiston Respublikasi Tabiatni muxofaza kilish davlat kumitasi: - dav-lat ekologik ekspertizasini tashkil etadi va utkazadi; - davlat xamda jamoat ekologik ekspertizasi, shuningdek, ekologik audit buyicha normativ-texnik va yuriknoma-uslubiy xujjatlarni ishlab chikadi va tasdiklaydi; - davlat ekologik ekspertizasini utkazishga ekspertlar va mutaxassislarni jalb kiladi.
DEEsi republikadagi ma’lum bulgan ekspert organlarning tizimida aloxi-da urin egallaydi. U ob’ektlarni kompleks tarzda baxolaydi, ya’ni ekologik, ijtimoiy-iktisodiy tomonidan baxolash bilan birga uning faoliyatini uzga-rish okibatlari nimalarga olib kelishi, shuningdek DEEsi “tabiat-jamiyat” tizimidagi barcha uzaro boglanishlar va ziddiyatlarni xar tomonlama taxlil kiladi.
DEEsining eng muxim vazifasi uzgargan xujalik faoliyatining va boshka fa-oliyatlarning ijtimoiy-iktisodiy okibatlari ekologik xavflilik darajasini baxolash, xamda atrof-muxit va axoli salomatligiga salbiy ta’sir etuvchi ta’-sirlarning susaytiruvchi anik tavsiya etilgan chora-tadbirlarning tulikligi va samaradorligini baxolashdan iborat.