Ijtimoiy fanlar fakulteti umumiy psixologiya kafedrasi

1-rasm. Sinaluvchilarning yoshi haqida ma’lumot

Bizning tadqiqotimiz doirasida 60 nafar sinaluvchi ishtirok etdi va ularning har biri turli yoshlardadir Sinaluvchilarimiz asosan talabalar bo’lganligi sababli 19 hamda 20 yoshdagi talabalar asosiy qismni tashkil qilishdi


2-rasm Sinaluvchilarning jinsi haqida ma’lumot



Bizning tadqiqotimiz doirasida 60 nafar sinaluvchi ishtirok etdi. Sinaluvchilarning asosiy qismini ya`ni 4/1 qismini tashkil etdi.
3-rasm Sinaluvchilarning guruhi haqida ma’lumot

Bizning tadqiqotimiz doirasida 60 nafar sinaluvchi ishtirok etdi. Ularning asosiy qismini Filologiya hamda amaliy psixologiya talim yo’nalishidagi talabalar tashkil qildi, jumladan;

Yoshlar psixologiyasi-50%
Filologiya-25%
Axborot texnologiyalari-5%
Agronomiya-3%
Tarix-2%
Neft gaz-2%
Nemis tili-2%
Jismoniy tarbiya-1%
Radio texnologiya-1%
Amaliy psixologiya-7%


1-jadval
Operativ xotirani aniqlash metodikasibo’yicha sinaluvchilarni umumiy tavsiflovchi jadval

	N	Minimum	Maksimum	O’rtacha	Standart og’ish	Dispersiya	Assimetrya	Ekses
Operativ xotira	60	20,00	40,00	32,466	5,06389	25,643	-0,731	-0,097
Bilvosita eslab qolish	60	20,00	65,00	42,166	11,4376	130,81	0,032	-0,697
Bevosita esda saqlab qolish	60	20,00	75,00	46,000	12,1711	148,13	0,452	0,013
Jami	60

Bizning tadqiqotimiz doirasida 60 nafar sinaluvchi ishtirok etdi. Maʼlumotlarning toʻgʻri oʻtkazilganligini aniqlash maqsadida biz tavsiflovchi statistika tahlilini amalga oshirdik. Natijalar tahlilida quyidagilar kuzatildi. Sinaluvchilarimiz tomonidan olingan minimal ball 20 ballni tashkil qilsa, maksimal ball 40 ni tashkil qildi, mazkur shkala boʻyicha oʻrtacha qiymat 32.46 tashkil qilganligini kuzatishimiz mumkin, standar ogʻish esa 5.06 tashkil qilganligini kuzatishimiz mumkin, ekstraversiya shkalasi uchun 37.52 dan 26.48 ballgacha meʼyor boʻlib xisoblanar ekan. Assimetriya (A=-0,731) va ekssess

(E=-0.097) ni tashkil qildi. Natijalar tahlilida kuchsiz chap tomonlama assimetriya va kuchsiz manfiy ekssess kuzatildi.
2-jadval
Operativ xotirani tekshirish metodikasi bo’yicha Kalmagorov Smirnov mezoni

	Kolmogorov Smirnov	Ishonch darajasi
Operativ xotira	1,007	0,263
Bilvosita eslab qolish	0,800	0,544
Bevosita esda saqlab qolish	1,545	0,017*

*p<0,05 0,050-0,011-95%

Natijalar tahlilida biz maʼlumotlarni normal taqsimlanishga mosligini tekshirdik. Bevosita esda saqlab qolish shkalasi boʻyicha (D=0,017; p>0,05)maʼlumotlar normal taqsimlanish qonuniga mos kelganligi kuzatildi, demak tadqiqotning keyingi bosqichida biz, Dispersion tahlil mezonidan foydalanishimiz maqsadga muvofiq boʻladi Bevosita esda saqlab qolish shkalasi boʻyicha natijalar tahlil qilinganda (D=0,017; p<0,05) normal taqsimlanishga mos kelmaganligini kuzatdik. Tadqiqotning keyingi bosqichida biz, parametrik mezon, Dispersion tahlil mezonidan foydalanamiz.

3-jadval
Sinaluvchilardagi bevosita va bilvosita xotirani yoshga bog’liqligini tavsiflovchi jadval

		N	O’rtacha	Standart og’ish	F	P
Bevosita esda saqlab qolish	18,00	4	53,7500	21,36001	1,287	0,279
	19,00	20	44,0000	8,82580
	20,00	18	42,2222	13,63626
	21,00	8	50,0000	12,53566
	22,00	5	55,0000	10,00000
	23,00	4	46,2500	6,29153
	24,00	1	45,0000	0
	Jami	60	46,0000	12,17110
Bilvosita eslab qolish	18,00	4	35,0000	14,71960	0,279	0,543
	19,00	20	44,0000	11,42481
	20,00	18	43,6111	12,22408
	21,00	8	36,2500	8,34523
	22,00	5	44,0000	13,41641
	23,00	4	41,2500	7,50000
	24,00	1	50,0000	0
	Jami	60	42,1667	11,43762

Tadqiqotimiz davomida 60 nafar turli yoshdagi va turli guruhda o’quvchilar ishtirok etishdi. Biz ularning bevosita va bilvosta esda saqlab qolish qobilyatlarini tekshiruvdan o’tkazdik. Bevosita eslab qolish ko’rsatkichi 22 yoshlilarda o`rtacha qiymat eng yuqori natijani qayd etdi. Buning asosiy sababi deb bu yoshdagi insonlarda bevosita ya’ni to’g’ridan-to’g’ri eslab qolishning kuchli ekanligini sabab qilib ko`rsatishimiz mumkin.
Bilvosita eslab qolish qobilyatida esa 24 yoshli sinaluvchimiz eng yuqori natijani qayd etganligini ko`rishimiz mumkin. Sababi bu yoshdagi insonlarda xotiraning har qanday turi eng yuqori pog’onaga chiqqan bo’ladi. Bularda eslab qolish yoki xotiraning har qanday turi eng yuqori pog’onasiga chiqqan bo’ladi. Shu o`rinda aytib o’tishimiz mumkinki, ikkala natijalarda ham ishonchli farqlar kuzatilmadi. Bundan ko`rinib turiptiki har ikkala natijalar ham o`zgarib turadi.
Sinaluvchilardagi bevosita va bilvosita xotirani yoshga bog’liqligini tavsiflovchi gistogramma




Xulosa.
Biz “axborot qaynab turgan” zamonda yashayapmiz. Har yili yangidan yangi texnik bilimlar ishlanmoqda va siz ularning qaysidir qismini yodlab olishingiz kerak bo’ladi.
O’rganish- bu bizning dunyo miqyosidagi yangi bilimlarni egallashimiz, xotira esa o’sha o’rganilgan bilimlarni vaqt davomida saqlab qolishdir. O’rganish va xotira mexanizmining asosiy qismi va mazmunli hayot kechirishimizning asosi. Joshua Foyerning ushbu xulosalari bilan falsafiy tarzda xotima qilmoqchiman: “Tajriba - xotiralarimiz majmuasi, donolik esa o’sha tajribalarning majmuidir”. Xotiramiz o’zligimizni barpo qiladi, xotirasiz odam bo’lmaydi. Haer birimizning o’zimizga xos hayot yo’limiz bor- unutmang, har qanday yo’lda ham biz xotiralarimizning majmuimiz. Xotira hamisha biz bilan birga. O’tmish, bugun va kelajakda ham u bizni hech qachon tark etmaydi. Shunday ekan o’zlikni doimo anglatib turuvchi olmosni doimo asrash zarur.
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati:
1. Karimova V. Ijtimoiy psixologiya va ijtimoiy amaliyot. –T., 1999 yil
2.G’oziyev E. Psixologiya. Toshkent. 2006-yil.
3. Shohruh-Mirzo Rahmonov. Mukammal xotira. 2014-yil.
4. 5000 Words in a month. (Yangi innovatsion assotsatsiyali lug’at). 2016-yil.
5. https://uz.m.wikipediya.org>wiki
6. http://elib.buxdu.uz
7. https//hozir.org