O.HENRİ
Delsi universal mağazada işləyirdi. O, lent, ya da universal
mağazalarda içi doldurulmuş bibər, avtomobil və yaxud digər hansısa
bəzək-düzək əşyalan satırdı. Bütün əməkhaqqından həftədə altı dollar
nağd alırdı. Qalanı isə kredit kartına və Tanrının bilavasitə nəzarət
etdiyi baş kitabda kiminsə debetinə yazılırdı... daha doğrusu,
günahkaram, cənab İlkin Eneıjl - deyəsən, belə adlanır, düzdürmü?
Hə, deməli, İlkin Enerjinin baş kitabında.
Delsinin mağazada işlədiyi birind il ona həftəyə beş dollar
ödəyirdilər. Bu pula necə yaşadığını bilmək ibrətamiz olardı. Bu,
sizin üçün maraqlı deyil? Çox yaxşı, yəqin ki, sizi daha yüksək
məbləğ maraqlandırır. Altı dollar daha yüksək məbləğdir. Mən sizə
onun həftə ərzində altı dollara necə yaşadığı barədə danışacağam.
Bir dəfə axşam saat altıda Delsi şlyapasını başına keçirib elə
sancaqladı ki, sancaq beyindyinin səkkizdəbir düym məsafəsində
pərçimləndi və müştərilərə daim sol böyrünü çevirən iş yoldaşı
Sediyə dedi:
-
Bilirsən, Sedi, Piqqi
1
ilə razılaşmışıq ki, bu gün birlikdə nahar
eləyək.
-
Ola bilməzi - Sedi heyranlıqla ucadan dedi. - Xoşbəxt
adamsan! Piqqi qeyri-adi dərəcədə qəşəngdir, qızları da ən qəşəng
yerlərə aparır. Bir dəfə o, Blanşı Hofmana aparmışdı, orada isə
həmişə əla musiqi və qiyamət insanlar olur. Sən vaxtını yaxşı
keçirəcəksən, Delsi.
Delsi evə tələsirdi. Qızın gözləri panldayırdı. Tezliklə onu
gözləyən əsl xoşbəxt həyatın təsirindən qızın yanaqları allanmışdı.
Cümə günü idi; Delsinin həftəlik qazancından əlli sent qalmışdı.
Həmişə bu vaxtlar olduğu kimi, küçələr adamla dolu idi.
Brodveyin elektrik lampaları işıq saçır, gecə kəpənəklərini
qaranlıqdan özünə cəlb edirdi; onlar qanadlarını yandırmağı
öyrənmək üçün onlarca, yüzlərcə mil məsafəni qət edib buraya
uçurdular. Yaxşı geyinmiş kişilər - onlann sifəti qoca dənizçilə-
’Piqqi (ing.) - donuz balası
38
downloaded from KitabYurdu.org
YARIMÇIQ HEKAYƏ
rin albalı tumlarından düzəltdiyi şeyləri xatırladırdı - onların baxışlanna
əhəmiyyət vermədən irəliyə doğru tələsik addımlayan Delsiyə sarı çevrilib
baxırdılar. Gecə kaktusu Manhetten, ölü kimi bəyaz rəngli, kəskin iyli
ləçəklərini açmağa başlamışdı.
Delsi ucuz mal satılan mağazaya girdi və öz əlli sentinə krujevalı
yaxalıq aldı. Əslində, bu pullar başqa şey üçün nəzərdə tutulmuşdu: şam
yeməyi üçün on beş sent, səhər və nahar yeməyinin hər birinə on sent. On
sent isə Delsi qənaətlə topladığı pulun üstünə əlavə etmək istəyirdi; beş
sentini də biyan nabatına verəcəkdi, onu ağzına atıb ovurdunu şişirdəndə elə
bilirsən flüsdur
1
; elə soranda da flüs kimi uzun-uzadı qurtarmaq bilmir.
Nabatlar, əlbəttə, israfçılıq idi, amma həzzdən məhrum həyatı yaşamağa
dəyərdimi?!
Delsi mebelli otaqlarda yaşayırdı. Mebelli otaqlarla pansion arasında
fərq var: mebelli otaqlarda ac qaldığın zaman qonşuların bundan xəbəri
olmur.
Delsi öz otağına qalxdı - pəncərəsi həyətə açılan hüznlü daş evin
üçüncü mərtəbəsinə. Qaz sobasını yandırdı. Alimlərin dediyinə görə,
cisimlərin ən möhkəmi almazdır. Onlar səhv edirlər. Mənzil sahiblərinə elə
tərkibli maddə məlumdur ki, onun qarşısında almaz gili xatırladır. Onlar qaz
pilətəsindəki odluğa ondan sürtürlər və siz stulun üstünə çıxıb dımaqlannız
sınana qədər onu qaşısanız da, faydası olmayacaq. Hətta sancaqla da onu
qurdalayıb deşmək mümkün deyil. Ona görə də gəlin onu dayanıqlı
adlandıraq.
Beləliklə, Delsi qazı yandırdı. Onun dörddəbir şam gücündə olan
işığında otağa nəzər salaq.
Çarpayı, stol, komod, əlüzyuyan, stul - bunun baiskan ev sahibəsi idi.
Qalanlan isə Delsiyə məxsus idi. Komodda onun cavahiratı yerləşirdi:
Sedinin hədiyyəsi olan qızıl suyuna çəkilmiş balaca çini güldan, konserv
zavodunun reklamı verilmiş təqvim, yuxu kitabı, şüşə nəlbəkidə düyüdən
hazırlanmış pudra və çəhrayı rəngli lent sannmış bir dəstə yalançı albalı.
General Kiçenerin, Vilyam Meldunun, hersoginyaMalboronun
l
Flüs - diş etinin iltihabı
39
downloaded from KitabYurdu.org
O.HENRİ
və Benvenuto Çellininin portretləri əyri güzgüyə söykədilmişdi.
Divarda Roma dəbilqəsi geyinmiş irlandın gips barelyefi, onunla
yanaşı isə parlaq qırmızı kəpənəyi qovan limon rəngli oğlan uşağı
təsvir olunmuş bir oleoqrafiya asılmışdı. Delsinin bədii zövqü bundan
uzağa getmirdi; bununla belə, bu zövq heç vaxt yerindən
tərpənməmişdi də. Plagiatlar barəsində dedi-qodular onu heç vaxt
narahat etmirdi; heç bir tənqidçi bu yeniyetmə entomoloqa
1
gözünü
qıyıb həqarətlə baxa bilməzdi.
Piqqi saat yeddidə onun arxasınca gəlməli idi. O, özünü tələsik
qaydaya saldığı müddətdə biz ədəblə üzümüzü çevirək və bir az
qeybət qıraq.
Delsi otağa görə həftədə iki dollar ödəyir. İş günləri səhər
yeməyi ona on sentə başa gəlir,- geyinənə kimi özünə qəhvə dəmləyir
və qaz pilətəsində yumurta qaynadır. Bazar günləri xudmani mədislər
təşkil edir - Billi restoranında dana ətindən kotlet və ananaslı oladya
yeyir; bu, ona iyirmi beş sentə başa gəlir və on sent də çaya görə
ödəyir. Nyu-York israfçılığa bu cür vadar edir. Gündüzlər Delsiyə
işdə səhər yeməyi həftə ərzində altmış sentə, nahar isə bir dollar beş
sentə başa gəlir. Axşam qəzetinə - Nyu-Yorkun elə bir sakinini
göstərin ki, bu qəzetsiz keçinə bilsinl - həftədə alt sent, iki bazar günü
qəzetinə - biri evlənmə barədə elanlar, digəri oxumaq üçün nəzərdə
tutulur - on sent ödəyir. Cəmi dörd dollar yetmiş altı sent. Axı hələ
geyinmək də lazımdır və...
Yox, mən imtina edirəm. Parçanın çox ucuz satışı və iynə- sapın
köməyi ilə əmələ gələn möcüzələr barədə eşitmişəm; amma nədənsə,
şübhə edirəm. Delsinin həyatna ali həqiqətin bütün yazılmamış,
müqəddəs, təbii və işləməyən qanunlan üzündən aid edilməli olan və
hər bir qadının yaşamalı olduğu sevinclər barədə düşünəndə qələmim
havadan asılı qalır. O, cəmi iki dəfə Koni-Aylenddə olub və karuselə
minib. İldə sizə cəmi bircə dəfə həzz almaq, doğrudan da,
danxdıncıdır.
Piqqi barədə yalnız bir neçə söz söyləmək lazımdır. Qızlar ona
bu ayamanı verdikləri zaman donuzların mötəbər ailə
1
Entomoloq - zoologiyanın həşəratlar bəhsi ilə məşğul olan mütəxəssis və s.
40
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |