İlham A.Mazanlı_________________________________________________________
453
Təbiidir ki, 1990-cı il yanvarın 20-də Bakıda baş
vermiş qanlı hadisədən sonra paytaxtda yaranmış kəskin
gərginlik dövründə keçirilmiş sorğunun göstəriciləri
əsasında respublika əhalisinin rəsmi mətbuata “soyuq”
münasibətini ümumi nəticə kimi qiymətləndirmək düzgün
olmazdı. Bu cavabın səbəbi bilavasitə bütün problemlərin
məcmusu ilə bağlıdır. Həm də ki, 1991-ci ildə rəsmi
qəzetlər artıq opponentləri ilə müqayisədə daha çox tiraj
yığaraq vəziyyəti dəyişməyə nail ola bilmişdilər. Eyni
zamanda, aparılmış təhlillər məlum şəraitlərdə subyektiv
faktorların (səriştəlilik və sənətkarlıq) KİV-in fəaliyyətinə
nə qədər pozitiv təsir göstərirsə, bu faktorların aşağı
səviyyədə olması kütləvi informasiya vasitələrinin
millətlərarası
və dövlətlərarası münasibətlərin
təkmilləşdirilməsi istiqamətində fəaliyyətinin səmərəliliyinə
bir o qədər neqativ təsir göstərir.
Biz də belə fikirləşirik ki, məhz bu cür yanaşmalar
jurnalistləri kəskin milli münasibətlərin mərkəzində olmaq
imkanı, onları vicdanla, dərindən və obyektiv mühakimə
etmək bacarığı ilə təmin edir. Onlar ümumbəşəri dəyərləri,
xalqımızın obyektiv olaraq layiq olduğu haqqını kənar
millətçi və təkəbbürlü, həmçinin şəxsi və qrup
maraqlarından üstün tutaraq, belə çətin mövzuların altına
girirlər. Peşə borclarını yerinə yetirmələri naminə şəxsi
rahatlıqlarından imtina edir, bilə-bilə onları müşayiət
edəcək gərginliklə, təhlükə ilə barışırlar.
KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi
454
Bu
fəsildə baxılmış məsələlərdən aşağıdakı başlıca
nəticələrə gələ bilərik:
formalaşmaqda olan vətəndaş
cəmiyyətində
millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin
təkmilləşdirilməsi obyektiv olaraq, jurnalistlərin
peşə və şəxsi keyfiyyətlərinə, ilk növbədə - onun
məsuliyyətinə, səriştəliliyinə
və jurnalist
sənətkarlığına olan tələbləri artırır;
tədqiqatımızın
əhatə etdiyi dövrdə milli
münasibətlərin problemsizliyi haqqında deklarativ
bəyanatlar bu problematikaya peşə marağının və
ümumiyyətlə bu məsələni işıqlandıran jurnalistlərin
hazırlanmasına elə də ciddi eytiyacın olmadığı
qənaətinə gətirib çıxarmışdı (əslində isə bu
probemlərin mövcudluğunu kommunist partiyası
1972-ci ildən başlayaraq, yuxarı eşelonda qapalı
şəraitdə etiraf etməyə başlamışdı). Məntiqi olaraq,
jurnalist kadr korpusu həddən artıq gərginləşmiş
milli problemlərin obyektiv dərk olunmasına və
kütləvi informasiya vasitələrində peşəkarlıqla
işıqlandırılmasına hazır olmadığı bir duruma
düşmüşdü;
kütləvi informasiya vasitələrinin millətlərarası və
dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi
amili kimi rolunun gücləndirilməsi məqsədi ilə
məhz bilavasitə millətlərarası problemlər kompleksi
İlham A.Mazanlı_________________________________________________________
455
üzrə ixtisaslaşmış jurnalist kadrlarının hazırlanması
və ixtisaslarının artırılması sisteminin yaradılma-
sının faydalı ola biləcəyi qənaətindəyik (bu sistemin
bir sıra elementlərini yuxarıda təqdim etmişik);
zənnimizcə, araşdırılan problemlə bağlı jurnalist
instrumentarisinin əsasına mütləq
- a) problemin mahiyyətinin;
- b) tarixi mənbələrin;
- c) medianın tədqiqata qədərki çıxışlarının;
- d) problemlə bağlı irəli sürülən ehtimal və
fərziyyələri həm təsdiq, həm də inkar edən faktların
və
- e) məsələ ilə əlaqədar mütəxəssislərin, alimlərin,
nüfuzlu ictimai xadimlərin və əlbəttə cəmiyyətin
mövqeyinin hərtərəfli öyrənilməsi və s. elementlər
daxil edilməlidir;
Bütövlükdə, problematika üzrə jurnalist hazırlığı
sistemində regionun milli psixoloji səciyyələri
mütləq nəzərə alınmalıdır;
hesab edirik ki, millətlərarası və dövlətlərarası
münasibətlərin işıqlandırılması sahəsində, xüsusilə
də münasibətlərin gərginləşməsinə qədərki və
gərginliyin ilkin dövrlərində jurnalistlərin yol
vermiş olduqları nöqsanlardan müvafiq nəticələr
çıxarılmalı və problem üzrə səriştəli jurnalist
kadrlarının hazırlanması sistemində geniş istifadə
olunmalıdır.
KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi
456
Altıncı fəslə sözardı
“Fikrin müəllifi çox vaxt onu ilk dəfə deyən yox,
daha gözəl deyən sayılır”
İnsanların (jurnalistlərin) fəaliyyət (mövzu) dairəsi
genişləndikcə, biliklərin əhatə dairəsi də genişlənmiş olur.
Müxtəlif fəaliyyət sahələrinə uyğun olaraq müxtəlif bilik
sahələri (ixtisaslaşma) yaranır. ... bilik sahələri ... heç də
bütün adamlara deyil, fəaliyyət sahələrindən asılı olaraq
yalnız müəyyən qrup adamlara (korporativ - jurnalist
ictimaiyyəti) mənsub olur. ... və ixtisaslaşma yalnız maddi
fəaliyyət sahələrini əhatə edir.
...
Biliklərin nəsildən nəslə ötürülməsi prosesi
müxtəlif dövrlərdə və müxtəlif xalqlarda fərqli üsullarla
həyata keçirilmişdir.
Kiminsə öz bildiklərini başqalarına çatdırması ilk
dövrlərdə əsasən şifahi nitq, şərti işarələr vasitəsi ilə və ya
təcrübənin bilavasitə bölüşdürülməsi ilə mümkün olmuşdur.
Sonralar bu vasitələr getdikcə çoxalmış, yazının müxtəlif
formaları, kitablar, sxem və qrafiklər, radio və televiziya,
audio- və videokasetlər, kompüter, İnternet və s. də biliyin
saxlanması
və ötürülməsi
(informasiyanın
industriyalaşdırılması) vasitələri kimi çıxış etmişdir. Lakin
əhəmiyyətli olan biliyin (informasiyanın) hansı təbii və
Dostları ilə paylaş: |