İlham Mazanlı
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi
- İlham A.Mazanlı_________________________________________________________
- Azərbaycan vətəndaşı
- Vətəndaş və vətəndaşlıq mədəniyyəti
- Vətəndaşlıq mədəniyyəti hər bir sosial fərddə dəqiq mənəvi-əxlaqi oriyentirlərin olmasını nəzərdə tutur.
KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi 82
dövlətlərarası münasibətlər beynəlxalq hüquq normalarına əsaslanan insan hüquq və azadlıqlarının istənilən millətçilik təkəbbürlərindən üstün tutulduğu bir şəraitdə daha səmərəli inkişaf edir. Demokratik cəmiyyətdə ən ali meyar hesab edilən insan hüquqları xalqın milli dövlətçiliyə və mədəniyyətə olan təbii hüququnun həyata keçirilməsi zamanı məhəng daşı kimi götürülür. Araşdırmalar göstərir ki, milliyyətindən, yaşayış yerindən və vaxtından asılı olmayaraq, əksər postsovet respublikalarında bütün millətlərin bərabərliyinin təmin olunması məqsədi ilə artıq mükəmməl qanunvericilik bazası yaradılmışdır. Bu qanunvericilik bazalarında dövlət orqanları ilə yanaşı kütləvi informasiya vasitələri bütün millətlərdən olan
vətəndaşların hüquqlarının həyata keçirilməsinin ciddi zamini kimi nəzərdən keçirilir. KİV-in “dördüncü hakimiyyət” iddiası bunu daha aktual edir. Müasir dövrdə əksər çoxmillətli dövlətlərdə milli məsələ ilə bağlı problemlərin həlli dövlət quruluşunun ərazi və milli-ərazi prinsiplərinin birləşməsi müstəvisindən keçir. Bu da müəyyən mənada beynəlxalq təcrübədə fərdi muxtariyyət kimi tanınan muxtariyyət formasına uyğun gəlir. Fərdi muxtariyyət xüsusi olaraq insan hüquqlarının, şəxsin öz milli mənsubiyyətini müəyyən etmə, xalqların öz müqəddaratlarını təyin etmə, yaşayış yerindən asılı olmayaraq, azad hərəkət etmə, iqtisadi və siyasi müdafiə hüququnun tərkib hissəsi kimi mədəni muxtariyyət İlham A.Mazanlı_________________________________________________________ 83
hüquqlarına zəmanət verilməsini nəzərə çarpdırır. Bu cür dövlət quruluşlarında fəaliyyət hüdudları coğrafi amillərlə deyil, vətəndaşlıq mənsubiyyəti ilə məhdudlaşan, əsas məğzi ərazi (dövlət) deyil, hər şeydən əvvəl azad vətəndaş olan hüquqi qayda-qanun yaradılması qarşıya məqsəd qoyulur. Məsələn, Fransa, İsveçrə, Belçika, Rusiya və s. ölkələrdəki dövlət quruluşlarını buna misal göstərmək olar. Bu ölkələrdəki təbii və qeyri-təbii, qanuni və qeyri-qanuni miqrasiya prosesləri ərazinin milliyyətlə eyniləşdirilməsini daha az mümkün edir. Ona görə də bu cür ölkələrdə hüquq istər-istəməz millətin hərəkətdə olan vəziyyətinə uyğunlaşır. Amma, bu fikri kütləvi informasiya vasitələri, xüsusilə də regional KİV-lər barədə demək olmur. Praktika göstərir ki, bəzi muxtariyyətlərdə vətəndaşın milli özünüdərkinin artması və titullu etnosların qaynayıb-qarışması nəticəsində əhalinin tərkibi daha çox təkmillətli olur. Bu hal
daha vacib edir və bu təkcə dövlət orqanlarının deyil, həm də kütləvi informasiya vasitələrinin, ictimai təşkilat və hərəkatların, ziyalıların, ümumiyətlə, ictimai şüurun mənəvi-əxlaqi sahəsinə təsir göstərə bilən və öz dövlətini möhkəmləndirməyə cəhd göstərən hər bir kəsin vəzifəsidir. Bu tədbirlərin həyata keçirilməsində sahə elminin, ictimai fikrin öyrənilməsinin, elmi metodların köməyi ilə təhlillər aparmaq bacarığının, millətlərarası münasibətlərin inkişaf istiqamətlərinin proqnozlaşdırılmasının, onların bir- KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi 84
birindən asılılığı mexanizmlərinin müəyyən edilməsinin də əhəmiyyəti az deyildir. Azərbaycan Respublikasının dövlət-vətəndaş münasibətlərinin ana xəttini “Dövlət siyasətinin mərkəzində
vətəndaşı üçün edilir” prinsipi təşkil edir. Azərbaycanın güclü dövlət olması üçün cəmiyyətdəki bütün sosial-siyasi institutların fəaliyyəti ilk növbədə Azərbaycan vətəndaşının hərtərəfli və güclü inkişafının təmin edilməsinə yönəlmişdir. Hazırda cəmiyyətdə vətəndaşların dövlətin bu həssaslığına kifayət dərəcədə qarşılıqlı cavab verə bilib- bilməmələri, hüquqları qədər öhdəlikləri barədə də təsəvvürlərinin olub-olmamaları barədə, əlbəttə KİV vasitəsilə və KİV-in iştirakı ilə, müzakirələr gedir. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin İnsan Hüquqları Komitəsinin sədri, professor R.Aslanova vətəndaşlıq mədəniyyətini Azərbaycanın güclü dövlətə çevrilməsinin həlledici resursu kimi xarakterizə edir. 47
Onun fikrinə görə, m üzakirə edilən məsələlərin müşahidəsi bu sualları cavablandırmaq üçün bir sıra qənaətlərə gəlməyi mümkün edir. Bunlardan birincisi odur ki, Azərbaycan xalqı, vətəndaşı, gənci ... öz dövlətinin yanındadır. İkinci
47 Aslanova R. Vətəndaşlıq mədəniyyəti Azərbaycanın güclü dövlətə çevrilməsinin həlledici resursudur. “Azərbayycan” qəzeti, 2013-cü il, 17 aprel.
İlham A.Mazanlı_________________________________________________________ 85
qənaət isə onu deməyə imkan verir ki, cəmiyyətdə, xüsusilə gənclər sırasında milli təəssübkeşliyin və tarixi yaddaşın möhkəmləndirilməsi, vətənpərvərliyin tərbiyəsi sahəsində səylər daha intensiv olmalı, sistemli şəkildə həyata keçirilməlidir. Ehtimal olunan hər cür cəhdlərə qarşı sarsılmaz mənəvi müqavimət formalaşmalıdır. Bu istiqamətdə diqqət mərkəzində olan əsas məsələlərdən biri də cəmiyyətdə “vətəndaş olmaq nə deməkdir?” sualına cavab olaraq aydın təsəvvürlərin formalaşdırılmasıdır. Vətəndaş və vətəndaşlıq mədəniyyəti olduqca dinamik məzmunlu anlayışlardır. Vətəndaş dövlətin ümumi siyasətinin mərkəzində dayanır. Dövlət vətəndaşın maraqlarına, vətəndaşı olduğu ölkənin inkişafına xidmət göctərir. Diqqət mərkəzində olan məsələlərdən biri də vətəndaşın öz öhdəliklərini dərk edib-etməməsi, vətəndaşlıq mədəniyyətinin və vətənpərvərlik tərbiyəsinin əvvəllər və indi nə vəziyyətdə olması və gələcək perspektiv- ləri məsələsidir. Jurnalistikanın cəmiyyətdəki funksiyasına uyğun olaraq, yuxarıda qoyulan sualların cavablarının tapılmasında (ictimaiyyətin iştirakı ilə geniş müzakirələrin keçirilməsi yolu ilə) aparıcı rol kütləvi informasiya vasitələrinə məxsusdur.
cəmiyyətlərdə qanunların, hətta iqtisadiyyatla bağlı Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|