İlham Məmmədov, Aydın Əhmədov Nəcməddin Məmmədov
Yüklə 336 Kb. Pdf görüntüsü
|
nur. Bu üsuun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, nəzərdə tutulan vi- russpesfik atitellər polistrol kürəciklərdə adsorbsiya edilir. Viru sun növündən və tədqiqatın məqsədindən asılı olaraq qrup və ya tip preparatlar tədbiq olunur tədqiqatın birinci mərhələsində ge niş diapazonlu immunoreagentlərin, ikinci mərhələsində isə tip- spesifik preparatların istifadə edilməsi məqsədyönlüdür. Antitellərlə örtülmüş polistirol kürəciklər və digər bərk kütləli vasitələr karbonatlı buferdə 4° S temperaturda 3 həftəyə qədər - virus antigenləri örtülmüşlər isə 1 ilə saxlana bilər. Adsorbsiya olunmuş nişanlanmamış antitellərin üzərinə toyu ğun qan serumunda, kalında olan antigen əlavə edilir və 1 saat ər zində 37° S temperaturda inkubasiya edilir. Yaranmış spesifik anti- gen-antitel kompleksi üzərinə tipspesifık virus antigeni əlavə edi lir və 1 saat müddətində 37° S-də yenidən inkubasiya edilir. Yaran mış kompleksə antigen kimi baxaraq onun üzərinə radioaktiv 125 nişanlanmış növ və daha yaxşı olar ki, tipspesifık antiqamma-qlo- bulin əlavə edilsin və yenidən 37° S-də 1-2 saat inkubasiya edilir. Birləşmiş nişanlanmış antiqlobulinin miqdarına əsasən reak siyanın müsbət və ya mənfi olması müəyyən edilir. Hüceyrə kul- turasında virusun aşkar edilməsi zamanı birləşmə koeffısentini ra- dioaktivlikdə müqayisə etməklə müəyyənləşdirilər: immun serum + yoluxmuş hüceyrə və immun serum + yoluxmamış hüceyrə. Koeffisentin 2,1 və bundan çox olması müsbət nəticəni göstərir. Radioimmunoloii analizin mikrometodu. Reaksiya mikrotit- ratorda qoyulur. Antigenin fosfat-bufer məhlulunda ikiqat du- rultmasmı Ca2+ və Mg2+ ionlarının iştirakı şəraitində mütləq metanolla mikrotitratorun gözcüyündə təsbir edir, belə məhlulla yuyulur və 125-la nişanlanmış immunoqlobulin üzərinə əlavə edilir. Antigen və antitel təsbit olunmuş gözciiklər adi su ilə 10 dəfə yuyulur və sonra radioaktivlik implusları hesablanır. Nəza rət kimi heterogen antigen və immunolmayan qlobulin götürü lür. Nəzarət və cavab preparatlarının implus nisbəti 1:6-1:7 olur. 78 Bu metod KBR ilə müqayisədə quşların leykozunun diaqnos tikasında 1000 dəfə həssaslığı ilə səciyyələnir. Bu metoddan leykozdan əlavə quşların infeksion larinqotraxeitinin, infeksion bronxitin, nyukasl xəstəliyinin, qripin və adenovirus infeksiya- sının diaqnostikasında geniş şəkildə istifadə edilir. Hemaqqlütinasiva reaksiyası /HAR/. Bu reaksiya paramikso- virusların və ortomiksovirusların aşkar edilməsi və identifika- siyasında istifadə edilir. Hemaqqlütinasiya reaksiyasının mexanizmi virusların eritro- sitlər səthində adsorbsiya və onların bir-birinə yapışmasından ibarətdir. Bu reaksiyanın düzgün getməsi üçün optimal inkuba siya temperaturası və onun müddəti müəyyən edilməlidir. Nyukasl xəstəliyi və qripin diaqnostikasında spesifik antige nin yüksək konsentrasiyası istifadə edilir. Bu məqsədlə 10 günlük toyuq embrionlarının allantois boşluğuna yoluxdurma aparılır. Virusun inokulyasiyasında 48-72 saat keçmiş allanto- amnion mayesi toplanır. Qanın tək-tək hüceyrələri və nisbətən iri hissəcikləri ayırmaq məqsədilə maye 10 dəqiqə ərzində sen- trifuqadan keçirilir. Sonra vrus 0,1%-li formaldehidlə inaktivləş- dirilir, alınmış suspenziya 37° S temperaturda36 saat ərzində in kubasiya edilir. 3 və ya daha çox yaşlı toyulardan qan götürüb bunu üzərinə antikoaqulyantlar yəni natrium-sitrat və ya Alsevər məhlulu əla və edilir. Ümumiyyətlə 4 hissə qana 1 hissə antikoaqulyant götürülür. Qarışığın üzərinə bərabər nisbətdə PH 7,0 fosfat-bu fer məhlulu töküb sentrifuqadan keçirilir. Yenidən fosfat məhlu lu əlavə edib sentrifuqalaşdırma yolu ilə eritrositlər çökdürülür, üst hissə atılır və bu yolla əldə edilmiş eritrositləri 50 %-li sus penziya halında 5° S temperaturda 5 gün ərzində saxlamaq mümkündür. Reaksiyanın qoyulması üçün eritrositlərin 1 %-li suspenziyasından istifadə edilir və onun sıxlığına spektrofoto- metr vasitəsilə nəzarət edilir. 79 Əvvəlcə HAR əşya şüşəsi üzərində və ya petri fincanında eritrostlərin fizioloji məhlulda 5 %-li emilsiyası ilə qoyulur. Yaxşı yuyulmuş və ya yağsızlaşdırılmış əşya şüşəsi üzərinə erit- rositlərin 5 %-li qarşılığı və 1 damla viruslu material qoyub möhkəm qarışdırılır və aqqlütinasiya vermiş eritrositlərinin to pasının əm ələ gəlməsi müşahidə edilir. Aqqlütinasiya venniş eritrositlərin pambıq şəklində koma- laşması 1 dəqiqə ərzində baş verirsə HAR müsbət hesab edilir. Əgər HAR-ı mixbər şüşəsində qoymaq lazım gəlirsə bunlar da viruslu materialın 1:2 və ya 1:1 O-dan 2048-2560-a qədər nis bətində durultmaları hazırlanır. M üxtəlif durultma dərəcələrinə malik olan hər bir mixbər şüşəsinə 0,5 ml%-li eritrosit yuyuntu- su əlavə edilir. Möhkəm saxlayıb və əgər reaksiya quş eritrosit- ləri ilə qoyulubsa 20-30 dəqiqə otaq temperaturası şəraitində saxlayırlar. Heyvanların eritrositləri tədricən çökdüyü üçün reak siyanın müddəti 1 saata qədər artırılır. Reaksiyanın nəticəsi aşa ğıdakı kimi qiymətləndirilir: +++ / i l - «çətin» halında mixbər şüşəsində eritrositlərin in tensiv və sürətli aqqlütinasiyası baş verir; ++ / Ф / - z əif intensiv aqqlütinasiya + - aqqlütinasiya çox zəif gedir. Hemaqqlütinasivamn ləngiməsi reaksiyası /HALR/. Bu reak siya müvafiq virusun hemaqqlütinasiya fəaliyyətini neytrallaşdı ran əkscisimlərin qabiliyyətinə əsaslanır. Quşların qrip, nyukasl xəstəliyi və adenovirusların yeni ayrılmış ştamlarının serioloji identifakasiyası üçün istifadə edilir. Bundan əlavə postinfeksion və postvaksinal immunitetin yaşlı quşların və cücələrin qan se- rumunda spesifik antitellərin miqdarca təyin edilməsi yolu ilə müəyyən olunması üçün tətbiq olunur. Reaksiyanın mahiyyəti antitellərin müvafiq virusları he- maqqlütininləşdirici aktivliyini neytrallaşdırılmasına əsaslanmışdır. Virus + serum qarışığına eritrositlər əlavə edilir və spesifik 80 antitellərin olmaması zamanı onlar virusun təsirindən aqqlütina siya verir. Bu reaksiyanın əsas kompanenti hemaqqlütininləşdirici viaıs antigenidir. Bunun aktivliyindən, antigen spesifikliyindən və uzun müddət saxlanan zaman əvvəlki xüsusiyyəfətini saxlama qabiliyyətindən HALR-nın nəticələrinin düzgünlüyü asılıdır. Bu reaksiyanı məlum virusa görə antitelin titrinin təyini üçün və məlum seruma əsasən virusun tipi və növünün təyin edilməsi üçün istifadə edilir. Antitelin titrinin müəyyən edilməsi üçün serumun l:10-dan l:640-a qədər serumun ikiqat durultmalarında hazırlanır. Bu məqsədlə bir sıra mixbər şüşələrinə və ya pleksiqlas planşeti gözcüklərinə birincidən başqa 0,25 ml fizioloji məhlulu tökülür. Birinciyə isə 0,1 ml serum əlavə edilir. Serumun ikiqat durult- maları hazırlanır. Sonra hər bir mixbərə /gözcüyə / tərkibində 2 və ya 4 hemaqqlütininləşdirici vahid 0,25 ml antigen tökülür. Çalxaladıqdan sonra və 30-60 dəqiqə kontaktdan sonra bunların üzərinə 0,5 ml %-li eritrosit qarışığı əlavə edilərək təkrar mix bər şüşələri çalxalanır və otaq temperaturası şəraitində 30-60 dəqiqə saxlanır və nəticəsi yoxlanır. Serumda antitellərin olma sı eritrositlərin aqqlütinasiyanı ləngidir. Tamamilə hemaqqlüti- nasiyanı ləngidən durultma dərəcəsi serumun titri hesab edilir. Məlum serumun əsasında virusun növ və ya tipini təyin et mək üçün 0,25 ml fizioloji məlulda olan 2-4 hemaqqlütininləşdi rici vahidin üzərinə 0,25 ml müvafiq serum növü əlavə edilir. Vi rusun serumla 30-60dəqiqə kontaktından sonra bunların üzərinə 0,5 ml 1 %-li eritrosit yuyuntusu əlavə edilir və 30-40 dəqiqədən sonra nəticəsi yoxlanır.hemaqqlütinasiyanın ləngisəsi təcrübə üçün götürülmüş serumun virus növü ilə üyğünlüğünü göstərir. Hcmadsorbsiva reaksiyası və onun ləngiməsi reaksiyası. Müxtəlif viruslarla yoluxmuş toxuma hüceyrələrinin səthinə birləşmiş eritrositlərin əsasında virusların və antitelləin aşkar 81 I Yüklə 336 Kb. Dostları ilə paylaş:
|