Ilmiy metodologik kimyo

titr konsentratsiya – 1 ml eritmada erigan moddaning massa miqdori titr deyiladi.
T =  ;
II.Bob. Eritmalar foiz konsentratsiya va normal konsentratsiya orasidagi bog‘liqlikga oid masalalar yechish metodikasi.
2.1.Eritmalar mavzusiga doir masalalar.


1-masala. Kaliyli selitraning suvdagi eruvchanligi da 40 g, da esa 75 g. SHu tuzning da to`yingan eritmasidan 70 grammi gacha isitildi. Isitilgan eritmani to`yintirish uchun unga yana qancha kaliyli selitra qo`shish kerak? Har bir eritmaning protsentli konsentratsiyasini toping.
Y e c h i sh: 100 g suvda da 40 g erib 140 g eritma hosil qilsa, shunday sharoitda 70 g eritmada qancha ( ) bo`lishini topiladi.
Boshlang`ich 70 g eritmada 20 g bo`lsa, 100 g shunday eritmada qancha ( ) bo`lishini hisoblab topiladi.
100 g suvda da 75 g erisa, 50 g suvda da qancha ( ) erishini topiladi. da to`yintirilgan 70 g eritmasini gacha qizdirilganda, unga qancha qo`shish kerakligini topish uchun 37,5 g dan boshlang`ich eritmadagi 20 g ayiriladi: 37,5-20=17,5 g. Demak, da to`yintirilgan 70 g eritmasiga qo`shimcha 17,5 g solinsa, da to`yingan eritma hosil bo`ladi. Bunda umumiy eritma 87,5 g (70+17,5) bo`ladi.
da to`yintirilgan 37,5 g tutgan 87,5 g eritmaning % konsentratsiyasini topish: 87,5 g eritmada 37,5 g bo`lsa, 100 g eritmada bo`ladi:

Demak, da to`yintirilgan eritmasida 42,86 % bo`lar ekan.
2-masala. Suvsiz ning 5% li 250 g eritmasini tayyorlash uchun qancha tuzi qancha suvda eritilishi kerak?
Y e c h i sh: 250 g eritmada qancha suvsiz tuz borligini hisoblab topish: 100 g eritmada 5 g suvsiz bo`lsa, 250 g eritmada qancha ( ) g suvsiz bo`ladi?

Suvsiz va kristallizatsion suvli tuzlarning molekulyar massasi hisoblanadi:

125 g suvsiz tuz qancha kristallizatsion suvli tuzda bo`lishini topish: 322 g da 142 g bo`lsa, qancha ( ) g kristallizatsion suvli tuzda 12,5 g suvsiz tuz bo`ladi?

Demak, suvsiz tuzining 5% li 250 g eritmasini tayyorlash uchun tuzidan 28,3 g va 221,7 g (ml) suv (250-28,3) olish kerak.
3-masala. Akkumulyatorlarda ishlatiladigan solishtirma og`irligi 1,22 g/ml bo`lgan 12 l eritma tayyorlash uchun solishtirma og`irligi 1,84 g/ml bo`lgan 96% li sulfat kislotadan va suvdan qanchadan olish kerak?
Y e c h i sh: 12 l 30% li ( ) sulfat kislota eritmasida qancha sof bo`lishini hisoblab topiladi. Avval eritmaning og`irligini formuladan aniqlaymiz: 100 kg 30% li eritmada 30 kg bo`lsa, 14,64 kg 30% li eritmada kg bo`lishini topamiz:

100 kg 96% li eritmada 96 g bo`lsa, qancha ( ) kg 96% li eritmada 4,392 kg bo`lishini topamiz:
yoki
Demak, 30% li eritma tayyorlash uchun 96% li eritmasidan 2,48 l va suvdan: 12,000-2,486=9,514 l olish kerak.
Bu xildagi masalalarni quyidagi quyidagi yo`lda echsa ham bo`ladi: 30% li kislota konsentratsiyasini , hajmini va og`irligini deb, 96% li kislota konsentratsiyasini , hajmini , og`irligini deb olinsa, moddaning eritmadagi konsentratsiyasining ( ) eritma og`irligiga ( ) teskari proporsionalligidan foydalanib, quyidagi formulani chiqarish mumkin:
Bundan:
Undan: l 96% li va 12-2,48=9,52 l suv.