325
Pak olan şərab nədir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Bəhanələr və onlara cavab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
1. “İnsan” surəsi Məkkidir (Məkkədə nazil olmuşdur). . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
2. Ev üçün vacib olan çıraq məscid üçün haramdır! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
3. Görəsən, “Dəhr” surəsi ümumidir, yoxsa, xüsusi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
1. Ehtiyaclılara yardım etməyin əhəmiyyəti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
2. Kəmiyyət əməlin meyar və ölçüsü deyil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
3. “Dəhr” surəsindəki ayələrin şairlərin şeirlərində öz əksini tapması . . . . . . 167
5 “ADƏMİN TÖVBƏSİ” AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
Allaha doğru qayıdış . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
Həzrət Adəm (ə) və Həvva (ə) hadisələrindən əldə olunan dərslər (ibrətlər) . 169
Həzrət Adəmin təvəssülü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
Həmin kəlmələr nədən ibarət idi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
Görəsən, təvəssül etmək şəri bir məsələdirmi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Təvəssülün növləri (qisimləri) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
Tövhidin təfsiri və onun yüksək mərtəbəsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Tövhidin qisimləri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Əşairə və onların feli tövhidlə bağlı yanlış təfsiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Görəsən, təvəssül tövhidlə uyğun gəlirmi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Quranda təvəssül . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
Böyük şəxsiyyətlərə ölümlərindən sonra təvəssül etmək . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Rəvayətdə təvəssül . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
Allahdan başqasına pərəstiş etmək düzgün (caiz) deyil . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
ÜÇÜNCÜ FƏSİL
HƏZRƏT ƏLİYƏ (Ə) MƏXSUS OLAN
FƏZİLƏTLƏRLƏ BAĞLI AYƏLƏR
1 “LƏYLƏTÜL-MƏBİT” AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
Ayənin nazilolma səbəbi (şəni-nuzul) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Əhli-sünnə alimlərinin etirafı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
Bənzərsiz müamilə (ticarət) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Allahla ticarət . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Bu üç ticarəti bir-biri ilə müqayisə . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Digər bir müqayisə . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
“Ləylətül-Məbit” ayəsindəki ifadələrin zərifliyi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
“Ləylətül-Məbit” ayəsinin əvvəlki ayələrlə rabitəsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
“Ləylətül-Məbit” ayəsinin Əmirəl-mömininin (ə) vilayəti ilə irtibatı . . . . . . . 198
Əsassız olan bəzi iradlara cavab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
326
Əbülqasim Əlyan Nejadi
1. “Ləylətül-Məbit” ayəsi əmr be mərufa əmr edənlər barəsindədir . . . . . . . . 198
2. Bəhs edilən ayə Əbuzər barəsindədir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
3. Bu ayə bütün mühacirlər və ənsar barəsindədir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
4. Həzrət Əli (ə) sağ qalıb-qalmayacağını bilirdi, ya yox? . . . . . . . . . . . . . . . . 199
5. Peyğəmbərin (s) xitab etdiyi şəxslər (müxatəb) kimlər idi? . . . . . . . . . . . . . 201
1. Həzrət Əlinin (ə) fədakarlığının vəsfində Həssan ibn Sabitin şeirləri . . . . . 201
2. Həmin təhlükəli gecədə həzrət Əlinin (ə) aqibəti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
3. Allah-taala həzrət Əlinin (ə) fədakarlığı ilə fəxr edir . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
Hər şey Allahın razılığı yolunda olmalıdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
2 “SİQAYƏTÜL-HACC” (HACILARA SU VERMƏ) AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . 205
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
Ayənin nazilolma səbəbi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
Mühüm bir mətləb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Allaha imanın hər bir şeydən üstünlüyü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
“Siqayətül-Hacc” ayəsinin vilayət məsələsi ilə irtibat və əlaqəsi . . . . . . . . . . . 209
Əhli-sünnə alimlərindən birinin etirafı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Dinin böyüklərinə (dini şəxsiyyətlərdən) əməldə itaət və ardıcıllıq . . . . . . . . . 210
1. Nə üçün həzrət Əlinin (ə) adı Quranda qeyd edilməyib? . . . . . . . . . . . . . . . 212
3 “NÜSRƏT” (KÖMƏK) AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
Bütün quvvə ilə hazır olmaq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
Möminlər kimlərdir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
İslamı bütün qüvvə ilə müdafiə etmək . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
4 “ELMUL-KİTAB” AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Heç bir şeyi dəlilsiz olaraq qəbul etməyin! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
Nübüvvətin şahidləri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
Allahın şahidliyinin necəliyi (xüsusiyyəti) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
Yanında elmi-kitab olan şəxs kimdir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
Həzrət Əlinin (ə) şahid olmasının necəliyi (xüsusiyyəti) . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
Asəf ibn Bərxiya ilə Əli ibn Əbu Talibin (ə) müqayisə edilməsi . . . . . . . . . . . 226
5, 6 “MÜƏZZİN” (AZAN VERƏN) VƏ “AZAN” AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . 228
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
“Əraf” surəsi, 24-cü ayənin şərh və təfsiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Cənnət əhli ilə cəhənnəm əhlinin bir-biri ilə söhbəti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Müəzzin kimdir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
Görəsən, müəzzin olmaq iftixar hesab edilirmi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
“Bəqərə”surəsi, 3-cü ayənin şərh və təfsiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
Cüzi məsələlərdə ixtilaflar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Müşriklərə ciddi xəbərdarlıq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
327
Görəsən, bu vəzifə fəzilətdirmi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
“
Azan
”
və
“
Müəzzin
”
ayəsinin bir-biri ilə irtibatı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
“Bəraət” (tövbə) surəsini təbliğ etmək vəzifəsi verilən şəxslərin
dəyişdiril məsin dəki hikmət . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
7 “MUHSİNİN” (YAXŞILIQ EDƏNLƏR) AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
İnsanların ən zalımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Doğru sözü (həqiqəti) gətirənlər və onu təsdiq edənlər kimlərdir? . . . . . . . . . 243
Yeganə müxalif Fəxri Razidir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
8 “İLKİN QABAQCILLAR” AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
İslamın qabaqcılları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Birinci müsəlman olan kişi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
Həddi-büluğdan qabaqkı imanın dəyəri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
“Birinci mömin” olmaq böyük bir imtiyazdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Fəzilətlərin tanınması əməl üçün bir müqəddimədir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
9 “MƏHƏBBƏT” AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Qəlblərə nüfuz etmək rəhbərlərin ən mühüm sərmayəsidir . . . . . . . . . . . . . . . 259
İman və saleh əməlin qəlblərə nüfuz etməklə rabitəsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
“Məhəbbət” ayəsinin nazilolma səbəbi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Bəhs etdiyimiz ayə barəsində digər təfsirlər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Şiə nurlu çıraqdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
1. Hamının qəlbinə nüfuz etmək . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
2. Saleh əməlin əhatə dairəsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
10 “SABİQUN” (ÖNCÜLLƏR) AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
“Vaqiə” surəsinin möhtəvası (əhatə dairəsi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
“Sabiqun” (oncüllər) kimlərdir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
Həzrət Əli (ə) “Sabiqun”un ən kamil misdaq və nümunəsidir . . . . . . . . . . . . 269
Peyğəmbərin (s) dili ilə “sabiqun”un təfsiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
11 “UZUNUN-VAİYƏ” (EŞİDİB YADDA SAXLAYAN QULAQ) AYƏSİ . . . . 273
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Peyğəmbərlərin əhvalatları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
“Uzunun vaiyə” (eşidib yadda saxlayan qulaq) sahibi kimdir? . . . . . . . . . . . . 275
Şeyx Ruzbəhanın sözlərindəki ziddiyyət . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Fəxri Razidən zərif bir mətləb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Əli (ə) haqq ilə, haqq da Əli (ə) ilədir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Peyğəmbərin (s) həzrət Əlinin (ə) barəsindəki duası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Həzrət Əli (ə) ən yaxşı qazidir (hakimdir)! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
328
Əbülqasim Əlyan Nejadi
12 “SALEHUL-MUMİNİN” (MÖMİNLƏRİN ƏMƏLİSALEHİ) AYƏSİ . . . . . . 282
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Ayənin nazilolma səbəbi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
Peyğəmbərin (s) köməkçiləri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
“Salehul-muminin” kimdir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
13 “İNZAR VƏ HİDAYƏT” (QORXUTMA VƏ HİDAYƏT) AYƏSİ . . . . . . . . . 289
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Yenə də bəhanə axtarışında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
Ayənin əvvəli ilə axırındakı tənasüb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
“Munzir” (qorxudan) və “hadi” (hidayətçi) kimdir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
Birinci yol: Ayəni rəvayətləri nəzərə almadan təfsir etmək . . . . . . . . . . . . . . 292
İkinci yol: Ayənin rəvayətlər sayəsində təfsiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
“Vilayət” və “İnzar” ayələrinin verdiyi mesajlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
1. Təəssüb və inadkarlıq iki böyük maneədir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
2. Hidayət olunanın hidayət edənə iqtida etməsi (təqlidi) . . . . . . . . . . . . . . . . 297
14 “XƏYRUL-BƏRİYYƏ” (YARADILMIŞLARIN ƏN YAXŞILARI) AYƏSİ . 299
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
İnsanların ən pisi və ən yaxşısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
Rəvayətlərdə “Xəyrul-bəriyyə” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
“
Xəyrul-bəriyyə
”
ayəsinin verdiyi mesajlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
1. İslami dəyərlər sistemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
2. Şiənin meydana gəldiyi tarix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
3. “Şiə” sözü hansı mənadadır? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
15 “HİKMƏT” AYƏSİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
Bəhsə qısa bir nəzər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
Hikmət hədsiz xeyirdir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
Həzrət Əli (ə) hikmət sahibidir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
Həzrət Əlinin (ə) elminin əhatə dairəsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
1. İmam Əlinin mərcə (müraciət mənbəyi) olması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
2. İmam Əli (ə) Peyğəmbərin (s) elm şəhərinin qapısıdır . . . . . . . . . . . . . . . . 315
3. İmam Əli (ə) və Təfsir elmi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
4. İmam Əli (ə) Nəhv elminin əsasını qoyanlardandır . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
5. İmam Əli (ə) və Kəlam (əqaid) elmi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
6. İmam Əli (ə) və Fiqh elmi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
7. İmam Əli və həqiqət (batin) elmi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
8. İmam Əli (ə) və Peyğəmbərə (s) canişinlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
İstifadə edilən mənbələr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
Mündəricat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
Dostları ilə paylaş: |