Imamet indd
Yüklə 3,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 95 Əhli-sünnə alimlərinin nəzərləri
- (ﲔﻗﺩﺎ ّﺼﻟﺍ ﻊﻣ ﺍﻮﻧﻮﻛ) “kunu məəs-sadiqin”
- “Sadiqin” ayəsinin Quranın digər ayələri ilə təfsir edilməsi
- ِﻪﻠﻟا ِﻞﻴِﺒ َﺳ ِﰲ ْﻢِﻬ ِﺴُﻔْﻧَأَو ْﻢِﻬِﻟاﻮْﻣَﺄﺑ اوُﺪَﻫﺎـﺟ َو اﻮُﺑﺎـﺗْﺮَﻳ ْﻢَﻟ ﱠﻢُﺛ ﻪِﻟﻮُﺳَرَو ِﻪﻠﻟﺎِﺑ اﻮُﻨَﻣآ َﻦﻳﺬﱠﻟا َنﻮُﻨِﻣْﺆُﻤْﻟا ﺎَ ﱠنمِ إ نﻮُﻗِدﺎـ ﱠﺼﻟا ُﻢُﻫ َﻚِﺌﻟوُا
- “Möminlər yalnız Allaha və onun Peyğəmbərinə iman gətirmiş, sonra (öz imanında) əsla şəkk-şübhəyə düşməyən, mal və canları ilə
95 Əhli-sünnə alimlərinin nəzərləri Əhli-sünnə təfsirçiləri umumilikdə bu məsələ barəsində iki qrupa bölünürlər: Onlardan bəziləri bu ayənin kənarından çox sadə şəkildə keçərək “Sadiqin” sözü barədə məlumat verməmişlər. İkinci qrup isə müxtəlif şəkildə bəhs etmiş və əvvəlkilərdənbir qədər irəli gedərək “Sadiqin”in məsum olmasını söyləmişlər, çünki məsumdan başqasına mütləq şəkildə itaət etmək düzgün deyil. Amma bəzi təəssübkeşlər onların həqiqətə yetişməsinə imkan verməmişlər. Fəxri Razi ikinci dəstədən olan təfsirçilərdəndir. O, “Sadiqin”in məsum olması fikrində olmaqdan əlavə, ayənin təkcə Peyğəmbər (s) zamanına aid olmaması, əksinə hər bir zamanda itaət edilməsi vacib olan “məsum doğru danışanlar”ın mövcudluğu düşüncəsindədir. Amma “Sadiqin”in misdaq və nümunəsini təyin etmək zamanı gəldikdə, o, təəssüb və şəxsi düşüncəyə əsasən belə deyir: “Biz “Sadiqin”in xüsusi bir dəstə olmasını müəyyən edə bilmərik. Belə olan halda, onların bütün İslam ümməti olduğunu demək məcburiyyətindəyik.” Yəni, İslam ümməti hansısa bir məsələdə fikir birliyinə gəlsə, həmin məsələdə hamının ona itaət etməsi vacibdir. Nəticədə, Fəxri Razinin etiqadına əsasən, (ﲔﻗﺩﺎ ّﺼﻟﺍ ﻊﻣ ﺍﻮﻧﻮﻛ) “kunu məəs-sadiqin” hər bir zaman və əsrdə mövcud olan “İslam ümməti”dir. Amma biz Fəxri Razidən soruşuruq: “Həqiqətdə, sizin ayəni bu cür təfsir edərək belə nəticəyə gəlməyiniz Peyğəmbər (s) zamanında və ayə nazil olarkən Peyğəmbərin (s) səhabələrinin ağlına batar və onu qəbul edərdilərmi?” Əslində, icma (ümmətin fikir birliyi) məsələsi birinci əsrdən neçə əsr sonra meydana çıxmışdır, belə isə, o zamana aid olan həmin ayədən “ümmətin icması” məsələsini necə əldə edirsiniz (istinbat edirsiniz)? Əlbəttə, bu cür təfsir səhv və yanlışdır və Peyğəmbərin (s) səhabələri “Sadiqin” ayəsindən onun hökmünün xüsusi və ismət (məsumluq)) məqamına malik olan bir dəstəyə şamil olduğunu anlayırdılar. Nəticədə, şübhəsiz ki, “Sadiqin” ismət məqamına malik, günah və xətadan amandadır. İkincisi, hər bir əsrdə vardırlar və təkcə Peyğəmbər (s) zamanına məxsus deyillər. Üçüncüsü, xüsusi və müəyyən bir qrupdurlar. Ayənin özündən yuxarıda qeyd edilən bu üç məsələ – onu müfəssəl şəkildə bəyan etdik – əldə edilir. 1 Amma “Sadiqin” ayəsinin nümunə 1. Təəssübkeşlik olmadan yuxarıdakı ayələr və ona bənzərləri barədə təfəkkür edənlər çox yaxşı nəticələr əldə etmişlər. Həmin şəxslərdən biri əhli-sünnə alimi doktor Səmavi Ticanidir. 96 Əbülqasim Əlyan Nejadi və misdaqı ayənin özündən anlaşılmır və onu rəvayətlərdən istifadə etməklə anlamalıyıq. “Sadiqin” ayəsinin Quranın digər ayələri ilə təfsir edilməsi Əgər Quran müqabilində şagird kimi diz çökərək bu əzəmətli kitabın ayələri barədə təssübkeşlikdən uzaq şəkildə düşünsək, Quranın özü digər ayələrində “Sadiqin”in kim olduğunu bizə tanıtdıracaqdır. Allah- taala “Hucurat” surəsinin 15-ci ayəsində “Sadiqin”i tanıtdırmaqla bağlı buyurur: ِﻪﻠﻟا ِﻞﻴِﺒ َﺳ ِﰲ ْﻢِﻬ ِﺴُﻔْﻧَأَو ْﻢِﻬِﻟاﻮْﻣَﺄﺑ اوُﺪَﻫﺎـﺟ َو اﻮُﺑﺎـﺗْﺮَﻳ ْﻢَﻟ ﱠﻢُﺛ ﻪِﻟﻮُﺳَرَو ِﻪﻠﻟﺎِﺑ اﻮُﻨَﻣآ َﻦﻳﺬﱠﻟا َنﻮُﻨِﻣْﺆُﻤْﻟا ﺎَ ﱠنمِ إ نﻮُﻗِدﺎـ ﱠﺼﻟا ُﻢُﻫ َﻚِﺌﻟوُا “Möminlər yalnız Allaha və onun Peyğəmbərinə iman gətirmiş, sonra (öz imanında) əsla şəkk-şübhəyə düşməyən, mal və canları ilə Allah yolunda cihad edən kəslərdir. (Etiqad, söz və əməldə) doğruçu olan onlardır.” Bu ayəyə uyğun olaraq, “Sadiqin” Allah və onun Peyğəmbərinə (s) iman gətirməkdən, başqa sözlə, bütün müsəlmanların iman gətirdiyi “məad” və “nübüvvət” məsələsindən əlavə, onları müsəlmanlardan fərqləndirən digər iki xüsusiyyətə də malik idi: 1. “Məad” və “nübüvvət” məsələsinə iman gətirməkdən əlavə, onlar heç vaxt şəkk və şübhəyə düçar olmamış və həyatda olduqları müddətdə bu möhkəm və güclü imanı qoruyub saxlamışlar. 2. İkincisi, onların imanı təkcə qəlb və dillərində deyil, əksinə həmin şəxslərin əməllərində də zahir olmuşdur. Bu səbəbdən, digərlərinin yox, fəqət Allahın razılığını qazanmaq üçün Allah yolunda öz mal və canları ilə cihad etmişlər. İndi bu iki mühüm və az müşahidə edilən xüsusiyyəti nəzərə almaqla Peyğəmbərin (s) bütün səhabələri arasında həmin xüsusiyyətlərə malik və “Sadiqin” zümrəsindən olan şəxsi tapmağa çalışmalıyıq. İslamın əvvələrinə məxsus olan tarixi mütaliə etməklə bu həqiqətə yetişirik ki, həmin xüsusiyyətlərə malik olan yeganə şəxs Əli ibn Əbu Talibdir (ə). Çünki həzrət Əli (ə) bütün ömrünü mal və canı ilə Allah yolunda cihad etməkdə keçirmiş və bir göz qırpımı qədər də olsun, öz imanında şəkk etməmişdir. Bu məsələni isbat etmək üçün sadəcə o həzrətin həyatında baş O, təəssübkeşliyə yol vermədən belə ayələr barədə dəqiq mütaliələr etməklə hidayət olmuş və ondan “nə üçün şiə olmusunuz?” deyə soruşanlara cavab olaraq “Doğru danışanlarla birgə olmaq istəyirəm” adlı kitab yazmışdır. Həmin kitab daha çox “Sadiqin” ayəsi barəsindədir. 97 vermiş və onun can və malı ilə cihad etdiyinin və yüksək imana malik olmasının zirvə nöqtəsini göstərən üç müxtəlif hadisəyə işarə edirik: 1. Məkkə müşrikləri yenicə yaranan İslamı aradan aparmaq üçün cürbəcür planlar cızsalar da, öz istəklərinə nail ola bilməmişdilər. Onlar bir gün çox təhlükəli və şeytani bir məsələyə əl ataraq Peyğəmbəri (s) qətlə yetirmək fikrinə düşdülər. Bu baxımdan, gələcəkdə Peyğəmbərin (s) qəbiləsi hansısa bir şəxsdən qisas ala bilməsin deyə, terror aktını həyata keçirmək üçün qırx nəfər təyin edildi ki, onlar gecə ilə Peyğəmbərin (s) evinə hücum edərək nəzərdə tutulan bu planı həyata keçirsinlər. Allah-taala vəhy mələyi vasitəsi ilə Peyğəmbəri (s) məsələdən xəbərdar etdi. Bu məsələdən Peyğəmbər (s) xilas ola bilməsi üçün Mədinəyə hicrət etməli, amma şücaətli və fədakar bir şəxsi düşmənlər o həzrətin yoxluğundan xəbər tutmasınlar deyə, öz yerində yatırtmalı idi. Peyğəmbər (s) həzrət Əlini (ə) bu iş üçün müəyyən etdi. Rəvayətlərə 1 uyğun olaraq, Peyğəmbər (ə) Əmirəl-mömininə (ə) xitab edərək buyurur: “Mən Məkkədən Mədinəyə hicrət etməklə vəzifələndirilmişəm. Amma qırx qəbilədən olan qırx nəfər əliqılınclı mənim evimin ətrafını mühasirəyə almış və sübh çağı hücum edərək məni öz yatağımda qətlə yetirmək fikrindədirlər. Ey Əli! Mənim Mədinəyə hərəkət edə bilməyim üçün sən mənim yerimdə yatmağa hazırsanmı?” Peyğəmbərə (s) bütün vücudu ilə məhəbbət bəsləyən və bir an belə olsa, imanında şəkk etməyən həzrət Əli (ə) dedi: “Ey Allahın Peyğəmbəri (s)! Əgər mən sizin yerinizdə yatsam, sağ-salamat Mədinəyə gedə biləcəksinizmi?” Bu sual çox mühüm bir sualdır, çünki həzrət Əli (ə) xətər və təhlükənin vəhşətindən və öz canı qorxusundan bu sualı vermir, əksinə onun narahatçılığı Peyğəmbərdən (s) yanadır. Peyğəmbər (s) belə olan halda salamat qalacağını bildirir. Həzrət Əli (ə) Peyğəmbərin (s) salamat qalacağı və cavabının müsbət olduğunu bildirərək şükür səcdəsi edir. Bu şükür səcdəsinin İslamda ilkin şükür səcdəsi olduğu ehtimalı vardır. Həqiqətdə, müsəlmanlar arasında bu qədər Peyğəmbərə (s) məhəbbət bəsləyən digər bir şəxsi tanıyırsınızmı? Biz Əli (ə) aşiqləri və belə bir imamı olan məktəbə təslim olanlarıq. Həzrət Əli (ə) Peyğəmbərin (s) yatağında uzanır və o həzrət Mədinəyə yola düşür. Sübh çağı silahlı düşmənlər evə daxil olanda həzrət Əli (ə) onların səs- küyünə yerindən qalxır və düşmənlər Peyğəmbəri (s) evdə tapmadıqda, 1. Mərhum mühəddis Qummi (r.ə) bu məsələnin şərhini özünün «Muntəhəl-amal», c.1, səh. 110-da xatırlatmışdır. Yüklə 3,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|