www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
«Bu gün iki maşın gələcək,arpa ilə dolu,
daha iki adam tap, tez boşaldın maşınları», - dedi.
Hacı əvvəlcə qəssablar bazarından Qüdrəti, sonra da tərəvəz bazarından Qəribi tapıb Os-
man ağanın dükanına gəldi.
Dükanın qabağına bir yük maşını yaxınlaşmışdı. Içəridə bir adam oturmuşdu. Bu adam tez-
tez gəlirdi, Kərim ağanın dostu olan bir tacirdi. Yenə arpa almağa gəlmişdi. Yaşıl bir təkkəsi, si-
nəsinə qədər uzanmış uzun qara saqqalı var idi. Əyninə geniş şalvar və dizlərinə qədər düşmüş
qolsuz bir jilet geymişdi. Bir əliylə saqqalını tutmuş, digər əliylə iri dənəli təsbehi şaqqaşukla
çevirir, təsbehi çevirərkən dodaqları xəfifcə qımıldanırdı.
Maşın yüklənərkən Kərim ağa və qonağı işləyənləri seyr eləyirdilər. Kürəyində öz ağırlığı-
na yaxın ağırlıqda olan bir çuvalla ambardan çıxan Hacı növbəti öskürək tutumasına tutulub çu-
valla birlikdə yerə yıxıldı. Kürəyinə vurdular, əlini-üzünü yudular, su içirtdilər Hacıya. Nəfəsi
tükənmiş, gözlərinin ağı qırmızı olmuşdu. Dincəlməsi üçün bir küncdə oturtdular.
Tacirin qəlbi ağrımışdı, bir müddət oturduğu yerdə donub qaldı, sonra Kərima ağaya tərəf
dönüb soruşdu:.
- Bunun uşağı-zadı varmı?
- Yox, - dedi
Kərim ağa, hər üçü haqqında uzun-uzadı danışdı.
- Bunlardan Piri də var, - dedi, - yük maşınının sürücüsüdü o. Səfərdə deyilsə, axşamüstü
gələr buralara, bəlkə də hardasa ilişib qalıb.
Tacir qaşlarını çatıb, səsini yüksəltdi: «Kərim ağa, bunlar yazıqdılar. Hər ay şeyxin yanına
gəlirsiniz. Bəs bunları niyə götürüb gətirmirsiniz? Şeyxin belə neçə adamı müalicə edib doğru
yola qaytardığını eşitmədinizmi? Necə sərxoşluğa mübtəla olanların Şeyxlə tanışlıqdan sonra
əlində təsbeh çəkdiklərini, neçə yolunu azmışların evinə-ocağına dönüb, arvad-uşağının dolanı-
şığı üçün halal yolla pul qazandığını görmədinizmi? Bunların babalı bizim boynumuzda deyə
Allahdan qorxmazsınızmı? Heçmi vicdanınız sızlamadı? Bu adamları qurtarmağın bir yolunu
niyə axtarmırsınız? Bir yolunu tapıb Şeyxin yanına aparın bu zavallıları. Tövbə qapısı daima
açıqdır. Şeyx Allahın izniylə bunları qurtarar».
Yük maşını yüklənmişdi. Kərim ağa ilə vidalaşan tacir: «Eyvallah! – dedi. – Kərim ağa,
söylədiklərmi unutma, günahdır».
Kərim ağa bir müddət tacirin dedikləri haqda düşündü. «Adam düzünü deyir, bunların ehti-
yacı olanda qarınlarını doyurmaq, bir parça çörək, bir qutu siqaret almaq çarəmi? Bir çarəsi var-
sa, bu niyə ağlımıza gəlmədi, bəlkə Şeyxin bir köməyi dəyəcək, bəlkə bir səbəb olar. Bir yolunu
tapıb bunları Şeyxin yanına aparmaq lazımdır. Apararıq, düzəlməzlərsə, heç olmaya şəkdən dü-
şərik. Heç olmasa vicdan əzabından qurtararıq» özü-özünə dedi. Oğullarını qoydu onların yerinə.
«Allah iraq eləsin!» dedi və axşamüstü camaatın irəli gedənlərini evinə çağırdı.
Kərim ağa o axşam evinə gələnlərə olanları anladınca hamısı ona haqq verdi: «Adam düz
deyib, haqlıdı» dedilər.
Heydər yeni səfərdən dönmüşdü. Nə lazımsa alıb viranənin çardağına topladı dostlarını.
Pamidor, pendir, ağ ləbləbi. Məzələri qabaqlarına düzdülər, sonra da yavaş-yavaş içməyə başla-
dılar.
Şüşələr əskildikcə dünyanın rəngi də dəyişməyə başlayırdı. Viranənin çardağından ara-sıra
gülüşmələr, qəhqəhələr yüksəlirdi. Mülayim bir yaz axşamıydı, əkin-biçin zamanı olduğundan
küçələrdən əl-ayaq çəkilmişdi. Belə axşamlarda «Pirimiz» dedikləri Heydər danışır, digərləri
onun ağzına baxaraq dinlərdilər. Heydər sinəsini arıtlayıb dərin bir ah çəkdi, üzünü turşudaraq
içdiyi şərabın şüşəsini dizinin yanına qoyub sözə başladı:
- Dəyirman iki daşdan, məhəbbət iki başdan, uşaqlar. Mən qəlbində deyildim ki, «Özümü
asaram, ölərəm, amma getmərəm» deyə ayağını yerə vermədi Dəstəgül. Saçından sürüyüb apar-
madılar ki… Getdiyi oğlan bir adam ola, ürəyim yanmazdı qardaşlar, üç qoyunu buna etibar elə-
yib çoban saxlamazsan qapında. Vayy! Dağılasan, Almaniya, soldurdun Dəstəgülümü….
- Pirim, anası, nə elədisə, anası elədi. Mən bilməzmiyəm? Qızın könlü səndəydi.
- Denən anası, o boz ilan ağlını çaldı. Məni belə boynu bükülü qoydu. Aramızda bir qarati-
kan kimi bitdi. Aaah! Kərəm kimi yandı bağrımın başı! Mənə qulaq asın, yadınızda saxlayın.
- Buyur, qurban, nə dedin ki, eləmədik?
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
- Sizdən əvvəl ölsəm iki əlim yaxanızda… Hüseynin bağından bir ovuc torpaq gətirib səpin
qəbrimin üstünə. Onsuz da mən sizdən əvvəl öləcəyəm. Yollara çıxınca Dəstəgülün xəyalı gözlə-
rim önündən getmir. Vayy! Zalımın bir qızı var! Mənmi maşını aparıram, maşınmı məni aparır,
məlum deyil. Bir gün
bir dərəyə yuvarlanaram, amma nə zaman…
Heydər şüşəni başına çəkdi.
- Qızın könlü səndəydi, - Qüdrət dedi, - elin qızı gəlib sənə yar olan deyildi ha, götürüb qa-
çırmadın. Haydı desən, yolunda ölməzdikmi?
- Yaramı eşmə, Qüdrət. Yaramı eşmə! Götürüb qaçırmaq asandımı? Yetim quzudan qoç
olarmı? Qoç igidə arxa gərək, el gərək. Götürüb qaçarmaq üçün arxan dayağın olmalıdı dedi və
oxumağa başladı Heydər.
Sevdiyim qız gəlin olmuş
Mənim deyil, elin olmuş.
Heydərin oxuduğu mahnı yanındakılara bir laylay kimi gəldi, göz qapaqları enməyə başla-
dı, şüşələri tutan əlləri boşaldı, tək-tək yuxuya getdilər oturduqları yerdə.
Heydərin başı çox dumanlandı. Harda olduğunu bir anlığa bilə bilmədi. Gözlərini önünə
dikdi, gözlərini qırpmadan baxırdı.
Gələn Dəstəgül idi. Əfil-əfil əsən saçlarını çiyinlərinə töküb sudan gəlirdi Dəstəgül, o da
Heydərə baxırdı. Bir az sonra Dəstəgül əl elədi, Heydəri çağırırdı. Heydər dikəldi, əllərini dizlə-
rinə dayadı, amma yerindən qalxa bilmədi. Şərab minlərcə kiloluq bir ağırlıq asmışdı göz qapaq-
larından. Gözləri yumulurudu, amma Dəstəgülü daha bir az görməyə çalışırdı. Az sonra Hacının
başı dizləri üstə düşdü. Əllərini sinəsi üstə möhkəmcə çarpazlayıb yuxuya daldı.
Kərim ağanın adamları tez xəbər çatdırdılar. Bir avtobus yaxınlaşdı viranənin qapısına.
Maşından dörd cavan oğlan düşdü. Viranənin çardağında uyuyan dostları odeyalların arasına
qoyub avtobusa mindirdilər. Yatarkən bir yerdən götürülüb başqa yerə aparılmağa alışmış
dostlar
bundan elə də rahatsız olmadılar. Avtobusun içində də dərin yuxuya dalmışdılar.
Avtobus son dayanacağa gələndə günortaçağı idi. Cavanlar dostları oyatdılar.
Tanımadıqları bir yerdə, alışıq olmadıqları bir məkandaydılar. Birbirləriylə baxışırdılar. Olub
keçənlərə heç bir anlam verə bilmirdilər. Onları bura kim gətirmişdi? Hardaydılar?
Müridlər qollarına girib onları bir otağa gətirdilər. Yeni paltarlar və camaşır
verdilər, hama-
mı göstərdilər. Hamamdan çıxanda üzlərinə bir işıq gəlmişdi. Gözlərinin ifadələri də dəyişmişdi,
hələ də nələr
olduğunu başa düşmürdülər, ətraflarına və bir-birlərinə baxıb dururdular.
Günəş yavaş-yavaş batarkən bir neçə mürid qollarına girib onları şeyxin hüzuruna apardı-
lar.
Bir növ günahkar kimiydilər, şeyxin qarşısında büzüldükcə büzülürdülər.
Bəmbəyaz paltarlar geymiş şeyxin bəmbəyaz saqqalı vardı. Gülümsəyəndə üzündə güllər
açan bir ixtiyarla baş-başa qaldılar. Büsbütün döşənmiş otağın içərisinə süzülən günəş şüası gü-
müş sinidən şeyxin üzünə doğru yönəlir, o tərtəmiz üzü aydın bir ifadəyə boyayırdı. Otaqdakı
bütün əşyalar işım-işım işıldayır, onların gözləri qamaşır, şeyxə baxa bilmirdilər. Xəyali bir
aləmdəydilər, sanki böyük bir boşluğa qərq olmuşdular. Şeyxin gözlərindən saçılan işıq onları
əhatə eləyən bir aydınlığa döndü. Dərindən gələn təsirli və sehirli səs sanki başqa bir aləmdən,
qeybdən gəlirdi, onların qulaqlarında xoş nəğmələr kimi səslənərək otağa yayılırdı. Şərabın təsiri
ilə başlarının dumanlandığı vaxtda duyduqları həzdən başqa bir həzz varlıqlarına hakim kəsilirdi.
O an bir uçuruma yuvarlanırdılar. Başları yerə, ayaqları göyə doğru hərəkət eləyir, sonra boşluq-
da aramsız olaraq dönürdülər. Deyilənləri dinlədikcə qəlbləri çırpınırdı və bir əl keçmişləri ha-
fizələrindən silirdi. Susadıqlarını hiss eləyirdilər, ciyərləri yanırdı, görmədikləri bir əl su içirdirdi
onlara. Boşluqda fırlandıqca sürətləri artır, yıxılacaqlarından qorxurdular. Söylənənləri dalğın-
dalğın dinlərkən bədənləri kiçilir, gözləri yumulurdu. Oraya yıxılıb dərin bir yuxuya dalmaq istə-
yirdilər.
Qarşılarında ahənglə danışan adam birdən susdu. Sonra səsin rəngi dəyişdi. «Evladlarım,
tövbə qapısı həmişə açıqdır. Tövbəni min dəfə də pozsan yenə gəl, övliyalar övliyası belə deyib.
Ancaq Allahın bizə bəxş elədiyi ağıl və iradə hər şeyin üstündədir. Allah şübhəsiz bizə yaxşı ol-
mağı əmr elər. Iradənizə sahib olun və Allahı zikr eləməkdən geri durmayın. Əsil sərxoşluq onu