İmran axundov
Yüklə 1,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
20 dova, M. Mərdanov, P. Tanailidi, İ. Hidayətzadə, Ü. Rəcəb, A. Gə- raybəyli, R. Təhmasib, S. Hacıyeva kimi çox böyük sənətkarlar, H. Cavid, C. Cabbarlı kimi klassik dramaturqlar çalışırdılar. Teatra daxil olduğu ilk vaxtlardan “Od gəlini” faciəsinin qu- ruluşçu rejissoru S. Mayorovun razılığı ilə Ə. Ələkbərova Aqşin ob- razı tapşırıldı. Əlbəttə Ülvi Rəcəb kimi sənətkardan sonra bu rolu ifa etmək gənc aktyor üçün ciddi imtahan idi. Lakin o, bu imtahandan müvəffəqiyyətlə çıxdı. A. Babayev “Sovet kəndi” qəzetində (24.11.1960) yazır ki, “Aktyorun Əzizbəyov adına teatrdakı bu ilk çıxışı onun sənətinin pərəstişkarlarının sayını daha da artırmışdır. Ələkbərov özündən əvvəlki ifaçıları təkrar etmədən tamamilə yeni və orijinal olan bir səhnə obrazı yaratmışdır”. Ə. Ələkbərovun ifasında Aqşin çox cəsarətli və mərd idi. Onun Aqşini böyük sənətkarlıqla yaradılmış dolğun obraz idi. Və təsadüfi deyil ki, tamaşadan sonra C. Cabbarlı səhnəyə çıxıb Ə. Ələkbərovun əlini sıxaraq, o gün olsun ki, Aydın, Elxan, Otello rollarında parlayasan-demişdir. Çox təssüf ki, böyük dramaturq bu xoş günləri görə bilmədi... ““Od gəlini”nin o zamankı tamaşalarını görənlər Aqşin rolunda çıxış edən Ələkbərovun müvəffəqiyyətini yadlarından çıxa- ra bilməzlər. Artist öz oyunu ilə təkcə Aqşinin surətini deyil, eyni zamanda Elxan surətinin də xüsusilə böyük, əzəmətli çıxmasına qüvvətli təsir göstərirdi. Ələkbərov Elxanala Aqşinin qarşılıqlı mü- nasibətini, bu münasibətin ictimai xarakterini və faciədəki rolunu çox düzgün təyin dərək, başa düşmüşdü ki, Aqşinin dünyagörüşünü, böyük mənəvi iztirablarını nə qədər dərindən, nə qədər qabarıq şə- kildə göstərsə, tamaşaçı, Elxanın sarsılmaz iradəsini, böyük mənə- viyyatını o qədər aydın duyar və görər. Ələkbərov Aqşinin sima- sında hələ kiçik yaşlarından şurunu ərəb işğalçılarının şürük fəlsəfə- si ilə zəhərlənmiş, islam mücahidlərinin təbliğatına uyub, öz inamı- nı möhkəm etiqada çevirmiş bir cəngavər obrazı yaratmışdı” (21). 21 A. Qasımzadə “Azərbaycan müəllimi” qəzetində (24.11.1960) yazır ki; “Onun (Ələkbərovun-İ.A.) burada ilk böyük rolu “Od gəlini” pyesindəki Aqşin obrazıdır. Bu obraz gənc artistin yüksək səhnə mədəniyyətinə və temperamentinə malik olduğunu göstərdi”. Ə. Ələkbərov Aqşin obrazı üzərində məsuliyyətlə işləmişdir. Onun ifasında Aqşin daxilən möhkəm, bacarıqlı, qüvvətli bir sərkərdə idi. “Od gəlini” faciəsinin ən dəhşətli səhnələrindən biri də Elxan- la Aqşinin həbsxanada görüş səhnəsidir. Bu səhnə nəinki Azərbay- can hətta dünya dramaturgiyasının ən əzəmətli səhnələrindən biridir. Bu səhnəni ifa edərkən Ə. Ələkbərov Aqşinin son dərəcə ağıl- lı və dərin düşüncəli olmasını mükəmməl detallarla büruzə verirdi. “Aqşin obrazını böyük bir sənətkarlıqla yaradan Ü. Rəcəbdən sonra Ələsgər üçün bu rolu oynayıb tamaşaçıların rəğbətini qazan- maq, əlbəttə, asan deyildi. Lakin o, qüvvət və bacarığını səfərbər edib Aqşinin obrazının öhdəsindən müvəffəqiyyətlə gəldi” (2). Ə. Ələkbərovun ifasında Aqşin düşünülmüş, qətiyyətli bir ob- razdır. O, yaratdığı qəhrəmanı düzgün dərk etmiş və tamaşaçı yad- daşına həkk edə bilmişdir. C. Cabbarlının “Od gəlini” əsərində ki, Aqşin obrazından sonra Ələsgər Ələkbərov V. Şekspirin “Otello” faciəsində Radriqo, H. Cavidin “Səyavuş” mənzum faciəsində Gərşivəz, Valentin Kata- yevin “Çikəklər yolu” əsərində Qozdolder, A. Korneyçukun “Do- nanmanın məhvi” pyesində Leytenant Qorn, A. N. Ostrovskinin “Günahsız müqəssirlər” əsərində Murov, C. Cabbarlının “1905-ci ildə” pyesində Qubernator, M. F. Axundovun (M.F. Axundzadənin – İ.A.) “Hacı Qara” komediyasında Kərəməli, Q. Musayevin “Qızıl çeşmə” pyesində Nağdəli, A. Korneyçukun “Polad Qartal” əsərində Nəsirov və Polad, V. Şekspirin “Maqbet” faciəsində Maqduf, M. Cananın “Şahnamə” əsərində Şah Zeyir, V. Şekspirin “Romeo və Cülyetta” faciəsində Tibalt, M. İbrahimovun “Həyat” pyesində Akif, C. Cabbarlının “1905-ci ildə” dramında Salamov, M. F. Axundovun “Hacı Qara” komediyasında Heydər bəy, C. Məcnunbəyovun “Ya- nar dərə” əsərində Sultanov, Georgi Mdivaninin “Vətən namusu” 22 pyesində Yaqor kimi müxtəlif xaraktetli zəngin obrazlar silsiləsi yaratmışdır. Azərbaycan Dram Teatrında uğurlu addımlarını atmağa başla- yan Ələsgər Ələkbərov səhnəmizin realist və romantik aktyorluq məktəbini inkişaf etdirən görkəmli sənətkarların qayğısı ilə püxtələşib, yetkin bir sənətkara çevrilmişdir. “Ələsgər Ələkbərov roldan rola tanınmaz dərəcədə dəyişməyi, hər obrazın cildinə girməyi, səciyyə dəyişməyi yaxşı bacarır. Belə dəyişmək, hər dəfə yeni təcəssüm tapmaq hünəri aktyorun zəngin istedadına dəlalət edir. Bu hünərin gücünədir ki, o, müxtəlif əsərlərdə, müxtəlif janrlı pyeslərdə bir-birindən fəqrli, bəzən də bir- birinə zidd olan obrazlar yarada bilir” (22). 1934-cü il mart ayının 1-də Hüseyn Cavidin “Səyavuş” mən- zum faciəsi İsmayıl Hidayətzadənin quruluşunda tamaşaya qoyuldu. Bu əsərdə Ə. Ələkbərov Əfrasıyabın anadan qardaşı olan qəddar Gərşivəz obrazını yaratdı. Əsərdə Gərşivəz Turan ordusunun sərkərdəsidir. O, daim özünü Əfrasıyaba sadiq göstərməyə çalışır. Ə. Ələkbərovun ifasında Gərşivəz Səyavuşun mərdliyini, qəhrəmanlığını, şan-şöhrətini görüb onu xəyanətlə məhv etmək istəyir. Ə. Ələkbərov Gərşivəzin hər ad- dımda Səyavuşa zərbə endirmək istədiyini, qəddarlığını göstərmək- lə tamaşaçıda yaratdığı obraza qarşı dərin nifrət yaradırdı. Ə. Ələk- bərov bu mürəkkəb xarakterli rolun öhdəsindən asanlıqla gəlmiş və bu ifası ilə özünü tamamaşaçı yaddaşına həkk edə bilmişdir. 1934-cü il noyabr ayının 5-də teatr Yusif Yulduzun qurulu- şunda İ. Qazıyevin tərcüməsundə Aleksandr Korneyçukun “Donan- manın məhvi” (“31-43” və “Eskadranın məhvi”) pyesi səhnələşdiril- di. A. Korneyçukun ilk əsərlərindən olan “Donanmanın məhvi” müəllifə geniş şöhrət gətirmişdir. Ə. Ələkbərovun ifasında leytenant Qorn dərin zəkası, ağlı və bacarığı ilə tamaşaçının diqqətini cəlb edirdi. “... Onun (Ələkbərovun-İ.A.) yaradıcılıq meyli, sənətkar tə- fəkkürü başlıca olaraq öz ifadəsini müasir dramaturqların əsərlərin- də tapır” (22). Yüklə 1,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|