INCOTERMS - 2010
CFR
tələb olunan gömrük rəsmiləşdirmələri üzrə xərcləri, idxal rüsumlarını və
başqa xərcləri ödəməyə borclu deyil.
Mal daşıyıcıya gəmi göyərtəsində yerləşdirilənədək təhvil verildikdə
(məsələn, malın konteynerdə terminala çatdırılması), «CPT» terminindən
istifadə olunması daha münasibdir.
A. SATICININ ÖHDƏLİKLƏRİ
Al. Ümumi öhädliklər
Satıcı, alqı-satqı müqaviləsinin şərtlərinə uyğun olaraq malı və
kommersiya hesab-qaiməsini (invoysu) yaxud malın bu müqaviləyə
uyğunluğunu təsdiq edən başqa sübutları alıcıya təqdim etməlidir.
Tərəflər arasında razılaşdırıldıqda yaxud ümumi hal kimi qəbul
edildikdə, Al-AlO bəndlərində göstərilən sənədlər ekvivalent elektron yazı
yaxud başqa prosedura şəklində ola bilər.
A2. Lisenziyalar, icazəldr, təhlükdsizliyə nəzarət və başqa rəsmiləşdirmələr
Tələb olunduqda, satıcı öz riskinə və xərci hesabına ixrac lisenziyasını
yaxud malm öz ölkəsindən çıxarılması üçün başqa rəsmi icazəni almalı, malın
ixracı üçün lazım olan gömrük rəsmiləşdirmələrini yerinə yetirməlidir,
A3. Daştma və sığorta müqavilələri
a)
Satıcı, malın göstərilən göndərmə məntəqəsindən (müəyyən
olunduqda) razılaşdırılmış təyinat limanına yaxud həmin limanda
razılaşdırılmış məntəqəyədək daşmması üzrə müqavilə bağlamalı və ya
bağlanmasını təmin etməlidir. Daşıma müqaviləsi satıcının xərcləri hesabına
adi şərtlər əsasında bağlanmalı və satılan malın nəqli üçün adətən, istifadə
olunan gəmidə ümumi qəbul edilmiş istiqamətdə daşınmasını nəzərdə
tutmalıdır.
b)
Satıcının sığorta müqaviləsinin bağlanması üzrə alıcı qarşısmda
öhdəliyi yoxdur. Amma satıcı, alıcının xahişinə əsasən, onun riskinə və xərci
hesabına sığorta müqaviləsinin bağlanması üçün tələb olunan məlumatları
ona verməlidir.
52
CFR
INCOTERMS-2010
A4. Malın çatdırılması
Satıcı, malı gəminin göyərtəsində yerləşdirmək yaxud bu qaydada
təqdim olunmasını təmin etməklə çatdırmağa borcludur. Hər iki halda, satıcı
malı razılaşdırılmış tarixdə və ya müddət ərzində liman adətlərinə müvafiq
olaraq çatdırmalıdır.
A5.
Risklərin keçməsi
B5 bəndində göstərilən hallarda malın məhvi yaxud zədələnməsi riskləri
istisna edilməklə, mal A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırılana- dək, onun
məhvi yaxud zədələnməsi ilə bağlı bütün risklər satıcının üzərinə düşür.
A6. Xərclərin bölüşdürülməsi
Satıcı aşağıdakı xərcləri ödəməyə borcludur:
a)
B6 bəndinə uyğun olaraq alıcı tərəfindən ödənilən xərclər istisna
edilməklə, mal A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırılanadək, onunla bağlı
bütün xərcləri;
b)
fraxtı və A3 a) bəndində göstərilən, o cümlədən malın gəmi
göyərtəsinə yüklənməsi, razılaşdırılmış təyinat limanında boşaldılması üçün
müqavilə əsasında satıcının üzərinə qoyulan başqa rəsmi yığımları;
c)
tələb olunduqda, malın öz ölkəsindən çıxaniması üçün gömrük
rəsmiləşdirmələri xərclərini, bu zaman ödənilən vergiləri, rüsumları və başqa
xərcləri, habelə malın istənilən üçüncü ölkənin ərazisindən nəqli üzrə
müqaviləyə əsasən satıcının üzərinə qoyulan xərcləri.
A7. Alıcının məlumatlandırılması
Satıcı, malın qəbul edilməsi üçün alıcının zəruri hazırlıq tədbirləri
görməsi məqsədilə ona bildiriş çatdırmağa borcludur.
A8. Malın göndərilməsinin sübutu
Satıcı, malın göstərilmiş təyinat limanına qədər çatdırılmasının adi
sənədini öz hesabına alıcıya vaxtında təqdim etməlidir.
Nəqliyyat sənədi müqavilədə göstərilən mala aid olmalı və mal
göndərişlərinin razılaşdırılmış müddəti hüdudunda imzalanmalı, alıcıya
təyinat limanında malı daşıyıcıdan tələb etmək, başqa hal razılaşdırılma-
53
INCOTERMS - 2010
CFR
dıqda, malın tranziti dövründə sənədi növbəti alıcıya ötürməklə yaxud
daşıyıcını xəbərdar etməklə, onu satmaq hüququ verməlidir.
Əgər nəqliyyat sənədi dövr edəndirsə yaxud bir neçə əsil nüsxədə
verilmişdirsə, alıcıya onların tam dəsti təqdim olunmalıdır.
A9. Yoxlama, qablaşdtrtna, markalama
Satıa, malın A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırılması üçün zəruri olan
yoxlama əməliyyatları (keyfiyyətinin yoxlanılması, ölçülməsi, çəkilməsi,
sayılması), ixracatçınm ölkəsinin hakimiyyət orqanlarmın mala yükləmədən
qabaq tələb etdiyi baxışın keçirilməsi üzrə bütün xərcləri ödəməlidir;
Satıa, alqı-satqı müqaviləsi bağlanmazdan əvvəl daşınmalara aid alı- aya
bildirilmiş şərtlərə (məsələn, nəqli)^atm növü, malın təyinat yeri) uyğun
olaraq daşınmaq üçün malm qablaşdınimasım (müqavilə predmeti olan mal
ticarətin bu sahəsində adətən, qablaşdırılmadan göndərildiyi hallar istisna
olmaqla) öz hesabma təmin etməlidir. Aha alqı-satqı müqaviləsi
bağlanılanadək qablaşdınimaya dair xüsusi tələblərini satiaya bildirməzsə,
satıcı malı daşınmaq üçün lazım olan qaydada qablaşdıra bilər.
Malın qabı müvafiq qaydada markalanmalıdır.
AlO. Mdlumatlann alınmasında yardım göstərilməsi və bununla bağlı
xərclər
Satıcı, alianm xahişinə əsasən onun riskinə və xərci hesabma malm
ölkəyə gətirilməsi və/və ya təyinat məntəqəsinə daşınması üçün lazım ola
biləcək (o cümlədən, təhlükəsizliklə bağlı) sənədləri və məlumatları ona
vaxtında təqdim etməli yaxud əldə olunmasında hərtərəfli yardım
göstərməlidir.
Satıcı, BİO bəndində nəzərdə tutulduğu kimi, sənədlərin və
məlumatların alınması yaxud alınmasında yardım göstərilməsi ilə əlaqədar
olaraq alıcının çəkdiyi xərclərin əvəzini ona qaytarmalıdır.
B. AUCININ ÖHDƏLİKLƏRİ
Bİ. ümumi öhdəliklər
Alıcı, malın alqı-satqı müqaviləsində göstərilən dəyərini ödəməlidir.
54
Dostları ilə paylaş: |