OF
INCOTERMS - 2010
limanındakı məntəqədə malın boşaldılması xərcləri satıcının üzərinə
qoyulursa, satıcı həmin xərclərin əvəzini alıcıdan tələb edə bilməz.
Satıcı, malı gəminin göyərtəsində yerləşdirməli yaxud göndərilən malın
təyinat yerində təhvilini təmin etməlidir. Bundan başqa, satıcı daşıma
müqaviləsini bağlamalı yaxud bağlanmasını təmin etməlidir.
Mal daşıyıcıya gəmi göyərtəsində yerləşdirilənədək təhvil verildikdə
(məsələn, malın konteynerdə terminala çatdırılması) «CIF» terminindən
istifadə münasib olmaya bilər. Bu halda «CIP» terminindən istifadə daha
əlverişlidir.
«CIF» termini, malın ixracına görə gömrük vergi və rüsumlannm satıcı
tərəfindən ödənilməsini tələb edir. Amma satıcı, malın alıcınm ölkəsinə idxalı
üçün tələb olunan gömrük rəsmiləşdirmələri üzrə xərcləri, idxal rüsumlarını
və başqa xərcləri ödəməyə borclu deyil.
A. SATICININ ÖHDƏLİKLƏRİ
Al. Ümumi öhdəliklər
Satıcı, alqı-satqı müqaviləsinin şərtlərinə uyğun olaraq malı və
kommersiya hesab-qaiməsini (invoysu) yaxud malın bu müqaviləyə
uyğunluğunu təsdiq edən başqa sübutları alıcıya təqdim etməlidir.
Tərəflər arasında razılaşdırıldıqda yaxud ümumi hal kimi qəbul
edildikdə, Al-AlO bəndlərində göstərilən sənədlər ekvivalent elektron yazı
yaxud başqa prosedura şəklində ola bilər.
A2. Lisenziyalar, icazələr, təhlükəsizliyə nəzarət və başqa rəsmiləşdirmələr
Tələb olunduqda, satıcı öz riskinə və xərci hesabma ixrac lisenzi- yasmı
yaxud malın öz ölkəsindən çıxarılması üçün başqa rəsmi icazəni almalı,
malın ixracı üçün lazım olan gömrük rəsmiləşdirmələrini yerinə yetirməlidir.
A3. Daşma və stğorta müqavilələri
a)
Satıcı, malın göstərilən göndərmə məntəqəsindən (müəyyən
olunduqda) razılaşdırılmış təyinat limanına yaxud həmin limanda
razılaşdırılmış məntəqəyədək daşınması üzrə müqavilə bağlamalı və ya
bağlan
59
INCOTERMS - 2010
CIF
masını təmin etməlidir. Daşıma müqaviləsi satıcının xərcləri hesabına adi
şərtlər əsasında bağlanmalı və satılan malın nəqli üçün adətən, istifadə
olunan gəmidə ümumi qəbul edilmiş istiqamətdə daşınmasını nəzərdə
tutmalıdır.
b)
Satıcı, öz xərci hesabına yükü «Yüklərin Sığortalanmasının İns-
titusional Şərtləri»nin (İnstitute Cargo Clause) (LMAAJA) «C» bəndində
yaxud bu cür başqa şərtlərdə nəzərdə tutulan qaydada, zərəri ən azı minimal
məbləğdə örtən məbləğdə sığortalamalıdır.
Sığorta müqaviləsi yüksək nüfuza malik olan sığortaçı yaxud sığorta
şirkəti ilə bağlanmalı, alıcıya və ya malda sığorta marağı olan istənilən şəxsə
birbaşa sığortaçıdan tələbetmə hüququ verməlidir.
Alıcının tələbinə görə, satıa istədiyi məlumatın təqdim edilməsi şərti ilə
onun xərci hesabına «Yüklərin Sığortalanmasının İnstitusional Şərt- ləri»nin
(İnstitute Cargo Clause) (LMAAJA) «A» yaxud «B» bəndlərində və buna
bənzər başqa şərtlərdə nəzərdə tutulan əlavə sığortalamanı yerinə
yetirməlidir yaxud «Hərbi Əməliyyatlar Haqqında İnstitusional Şərtlər»ə,
«Tətillər Haqqında İnstitusional Şərtlər»ə yaxud başqa şərtlərə uyğun olaraq
müəyyənləşdirilən sığorta məbləğinin alınmasını təmin etməlidir.
Sığorta məbləği ən azı alqı-satqı müqaviləsində göstərilən qiymət,
üstəgəl 10% (yəni, 110%) məbləğində olmalı və müqavilənin valyutası ilə
ödənilməlidir.
Mal A4 və A5 bəndlərində göstərilən göndərilmə məntəqəsindən ən azı
göstərilən təyinat limanınadək sığortalanmalıdır.
Satıcı, sığorta polisini yaxud malın sığortalanmasının başqa sübutunu
alıcıya verməyə borcludur.
Bundan başqa, satıcı, alıcının xahişinə əsasən, onun riskinə və xərci
hesabına əlavə sığortalama üçün təiəb olunan məlumatı alıcıya verməlidir.
A4. Maltn çatdmlmast
Satıcı, malı gəminin göyərtəsində yerləşdirmək yaxud bu qaydada
təqdim olunmasım təmin etməklə çatdırmağa borcludur. Hər iki halda, satıcı
malı razılaşdınlmış tarixdə və ya müddət ərzində liman adətlərinə müvafiq
olaraq çatdırmalıdır.
60
CIF
INCOTERMS - 2010
A5. Risklərin keçməsi
B5 bəndində göstərilən hallarda malın məhvi yaxud zədələnməsi riskləri
istisna edilməklə, mal A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdınlana- dək, onun
məhvi yaxud zədələnməsi ilə bağlı bütün risklər satıcının üzərinə düşür.
A6. Xərclərin bölüşdürülməsi
Satıcı aşağıdakı xərcləri ödəməyə borcludur:
a)
B6 bəndinə uyğun olaraq alıcı tərəfindən ödənilən xərclər istisna
edilməklə, mal A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırılanadək, onunla bağlı
bütün xərcləri;
b)
fraxtı və A3 a) bəndində göstərilən, o cümlədən malın gəmi
göyərtəsinə yüklənməsi, razılaşdırılmış təyinat limanında boşaldılması üçün
müqavilə əsasında satıcının üzərinə qoyulan başqa rəsmi yığımları;
c)
malın sığortalanması üzrə A3 b) bəndində göstərilən xərcləri;
d)
tələb olunduqda, malın öz ölkəsindən çıxarılması üçün gömrük
rəsmiləşdirmələri xərclərini, bu zaman ödənilən vergiləri, rüsumlan və başqa
xərcləri, habelə malın istənilən üçüncü ölkənin ərazisindən nəqli üzrə
müqaviləyə əsasən satıcının üzərinə qoyulan xərcləri.
A7. Altctmn məlumatlandmimast
Satıa, malın qəbul edilməsi üçün alianm zəruri hazırlıq tədbirləri
görməsi məqsədilə ona bildiriş çatdırmağa borcludur.
A8. Malın göndərilməsinin sübutu
Satıcı, malın göstərilmiş təyinat limanına qədər çatdırılmasının adi
sənədini öz hesabına alıcıya vaxtında təqdim etməlidir.
Nəqliyyat sənədi müqavilədə göstərilən mala aid olmalı və mal
göndərişlərinin razılaşdırılmış müddəti hüdudunda imzalanmalı, alıcıya
təyinat limanında malı daşıyıcıdan tələb etmək, başqa hal razılaşdı-
nlmadıqda, malın tranziti vaxtı sənədi növbəti alıcıya ötürməklə yaxud
daşıyıcını xəbərdar etməklə, onu satmaq hüququ verməlidir.
Əgər nəqliyyat sənədi dövr edəndirsə yaxud bir neçə əsil nüsxədə
verilmişdirsə, alıcıya onların tam dəsti təqdim olunmalıdır.
61
Dostları ilə paylaş: |