Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
36
ERMENİLERİN ZAMAN ZAMAN BATI AZERBAYCANDA YAPTIKLARI
ADDEĞİŞME, ETNİK TEMIZLEME VE SOYKIRIMLAR
Elvan CAFAROV
*
ÖZET
Yirminci yüzyılın başından sonuna kadar Ermeniler Batı Azerbaycan'daki Azerbaycan
Türklerinin yaklaşık 30 bin evini yıkmış, ihtiyar, çocuk ve kadınların da dahil olduğu 140 bin
insanı vahşicesine katletmiştir. 750 binden fazla Azerbaycan Türkü Batı Azerbaycan'dan göç
edilmiş, son kovulmalar zamanı, 1988 yılında ise 220 binden fazla Azerbaycan Türü Ermeni
vahşetleri sonucunda baba yurtlarından göç edilmişler. Böylece Ermeniler Batı Azerbaycan'dan
Azerbaycan Türklerinin izini kaybetmek üzere buradaki tüm Türk kökenli yurtların adını
değiştirmiş, bir çok anıtları darmadağın ederek imha etmiştir.
Anahtar Kelimeler: Azerbaycan Türkleri, Batı Azerbaycan, Sınır dışı tehcirler, Ermeni
vahşetleri, Soykırımlar.
*
Araştırmacı, Azerbaycan Devlet Pedagoji
Üniversitesi-Dede Korkut ETL, email:
elvancafarov78@mail.ru
,
AZERBAYCAN
Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
37
OSMANLI DEVLETİ’NİN ŞARK SEFERLERİNE DAİR ÖNEMLİ BİR KAYNAK:
TİMAR RUZNAMÇE DEFTERLERİ
Emine ERDOĞAN ÖZÜNLÜ
*
ÖZET
Timar ruznâmçe defterleri, mufassal tahrir defterleri, icmal defterleri ve derdest
defterleri ile birlikte Defterhâne-i Âmire’nin önemli defter serilerinden birini oluşturmaktadır.
Timar ile ilgili devlet kayıtlarının günlük faaliyet raporlarını ihtiva eden bir diğer ifadeyle timar
tahsislerinin kronolojik kayıtlarını içeren timar ruznâmçe defterlerinde, timar almaya hak
kazanmış kişinin berat alabilmesi için defterhâne tarafından verilen tezkire suretleri
bulunmaktaydı. İbtidadan timar verme, terfi, nakil, becayiş gibi sebeplerle timar kayıtlarının
günü gününe tutulduğu, iki tahrir arasındaki günlük işlemleri kapsayan bu kaynak grubunda
vilâyetlere ait timar işlemleri hakkındaki belgeler, tezkireler, mülk ve timar sahiplerinin isimleri,
timar hasılları, timar sahipleri ile timara talip olanlar hakkında geniş biyografik bilgi, dirlik
sahiplerinin menşeleri, üst makamlarla şahsi ilişkileri, dirlik gelirlerinin bir başka kişiye
aktarımının şartları ve askerî faaliyetler ile ilgili bir takım veriler bulunmaktaydı. Bu defterleri
İstanbul Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde Timar Ruznâmçe Defterleri Katalogu’nda ve Maliyeden
Müdevver Defterler Katalogu’nda bulunmaktadır. Ancak bu defterlerin önemli bir külliyatı
Ankara Tapu ve Kadastro Genel
Müdürlüğü, Kuyûd-ı Kadîme Arşivi’nde bulunmaktadır.
Bu defter türünün en dikkat çekici yönü, timarlı sipahilerin katıldıkları seferlere dair
verilerin bulunmasıdır. Özellikle de Kanuni dönemi ve sonrasında yapılan doğu seferleri bu
anlamda dikkat çekicidir. Defterlerde geçen Şirvan, Gence, Şark (Bağdad), Tebriz, Revan
seferleri ve bu seferlere katılan timarlı sipahilerin seferlerde üstlendikleri roller, dirlik sahibi
olmalarını veya terakki almalarını sağlayan yararlılıkları bu bildirinin ana konusu olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Şark Seferleri, Timar Ruznamçe, Timarlı Sipahi
*
Doç. Dr., Hacettep Üniversitesi, email:
eozunlu@hacettepe.edu.tr
, TÜRKİYE
Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
38
ESKI KÖK TÜRK ÇAĞINDAKI TATARLAR
Enkhbat AVIRMED
*
ÖZET
Kök Türk çağındaki Tatarlar hakkında bilgilere biz sadece Orkun kitabelerinde
rastlamaktayız. Bu döneme ait bize değerli malumatlar veren Çin kaynaklarında Tatar adı, üç
defa zikredilmektedir. Ama kavim, boy veya şahsı ismi olarak değil, bir türlü ok ve müzik ismi
olarak geçmektedir.
Kök Türk çağına ait Çin kaynaklarında Tatarların kabile ismi şeklinde geçmemesinin
sebebi, bu tarihlerde Tatarların Kök Türklerin sıkı kontrolü altında bulunmaları ve bu yüzden
onların Kıtan, Hi ve Shi-weiler gibi Çin’e elçi gönderme fırsatı yakalayamamalardır. Ayrıca Çinliler
büyük bir ihtimalle onları Kök Türklerin bir parçası olarak sayıyorlardı.
Anahtar Kelimeler: Tatarlar, Kök Türk, Orkun, Tarih
*
Dr., Moğolistan Bilim
Teknoloji Üniversitesi, email:
enkhbatu@must.edu.mn
, MOĞOLİSTAN
Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
39
SIMILARITIES IN HUNGARIAN AND TURKIC FOLK LITERATURE
Eva CSAKİ
*
ABSTRACT
It is a well known fact, that Hungarians had used to live surrounded by Turkic tribes
before they settled in the Carpathean Basin in 896. This period is mentioned as the centuries
of nomadism. While we have ample studies on linguistic interactions, little had been done on
the field of folk literature.
Examining proverbs, translating hundreds of folksongs I discovered many similarities
that are reflected and can be documented. Interaction took place between the neighbours
naturally and friendly. Many different technics were introduced by Turks on the field of
agriculture the vocabulary of which is still present in modern Hungarian language.
Hungarian epos got lost and we have only hints of the early period of our history. Yet we
see how old genres survive in newer ones or change a route to find new forms like ballads or
folktales, even Sufi miracles or myths.
We have the names of the heroes in folktales or the events they face similar to Turkic
(Azeri, Turkish, Karachay, etc.) ones.
It is important to compare the corpus of both sides in order to see the influences. Apart
from language that can be considered the main part of any culture, there are many other fields
like music, religion, traditions etc. that can be compared and serve as proofs backing each other
in order to understand the connections.
Keywords:
Comparative folklore studies, Hungarian - Turkic
connections
*
Assoc. Prof., Peter
Pazmany Catholic University, email:
csakieva@btk.ppke.hu
, HUNGARY