Inocte 2017 II. International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
Yüklə 4,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku
- Anahtar Kelimeler
- Anahter Kelimeler
Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 46 ERMENİ MESELESİNİN TÜRKİYE VE AZERBAYCAN BAKIMINDAN TARİHÎ TEMELLERİ Ferudun ATA * ÖZET Ermeni meselesi, Anadolu’da ve Kafkaslarda Türk Milletine karşı emperyalist güçlerin kullandığı “şark meselesinin” plânlı bir tezahürüdür. Ermeni meselesinin uluslararası bir hüviyet kazanması daha çok 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından sonra ortaya çıkmış ise de bunun temelinin daha evvelden atılmış olduğu bir vakıadır. Türkiye ve Azerbaycan olarak, Anadolu ve Kafkas Türklüğü bu konuda daima çift yönlü bir taarruzla karşı karşıya kalmıştır. Osmanlı Devleti’ni yıkmak için Batılı devletler önce Balkanlarda sonra Anadolu’da Hıristiyan unsurları, özellikle de Ermenileri daima maşa olarak kullanmışlar, siyasi ve ekonomik hedeflerine ulaşmak için, yüzlerce yıldır huzur ortamında yaşamakta olan Ermeni milletini misyonerlik faaliyetleri ve milliyetçilik anlayışının sonucu olarak içinde yaşamış oldukları devlete karşı tahrik etmişlerdir. Anadolu’da Katolik ve Protestan bir Ermeni cemaati oluşturmak suretiyle kendi içlerinde parçalamayı başararak Osmanlı Devleti için çıbanbaşı haline getirmişlerdir. Batılı güçlere ilaveten Ermenileri Türk Milletine karşı kullanan bir diğer devlet ise Ruslar olmuştur. Onlar da Kafkaslarda özellikle 18. Yüzyılın başlarından itibaren sıcak denizlere ulaşma siyasetlerinin bir parçası olarak Müslümanlara karşı, Müslüman olmayan Gürcü ve Ermenilerden faydalanmayı siyasi ve ekonomik hedeflerinin bir parçası olarak görmüşlerdir. Ermenilere bir vatan inşa etmek için Azerbaycan topraklarının işgal ve istila edilmesine yardım etmişlerdir. Osmanlı Devleti’nin zayıflamasına paralel olarak Rus Çar’ı Petro 18. Yüzyılın başlarından itibaren Kafkaslarda uyguladığı işgal ve istilâ faaliyetleri gittikçe arttırmış, kadim Türk topraklarına İran’dan, Anadolu’nun doğusundan Ermeni nüfusu getirmek suretiyle bölgenin Türklerin-Müslümanların elinden çıkması için her türlü katliam ve mezalime destek vermiştir. Rusya 19. Yüzyıl boyunca ve 20. Yüzyılın başlarında da Kafkaslara ve Azerbaycan topraklarına Ermenileri yerleştirerek Ermenisiz topraklarda bir Ermenistan devletinin kurulmasını sağlamışlardır. Birinci Dünya Savaşı sırasında da gerek Batılı devletlerin gerekse Rusya’nın desteğiyle Anadolu’nun doğusunda ve Kafkaslarda milyonlarca Müslüman-Türk katliamı gerçekleştirmelerine rağmen Ermeniler hâlâ haklı gösterilmeye çalışılmakta, Ermeniler öz Azeri topraklarında işgalci olarak bulunmaya devam etmektedirler. Keza aynı emperyalist güçler günümüzde Osmanlı Devleti’ni, dünya savaşı içinde Ermenileri geçici olarak ülke içinde başka yerlere göç ettirdiği için “soykırımcı” ilan etme çabasındadırlar. Oysa Osmanlı Devleti isyan eden ve düşmanlarıyla işbirliği yapan Ermenilere sadece güvenlik amacıyla tehcir kararı uygulamıştı. Bütün bu suçlamalar karşısında Türkiye ve Azerbaycan Batılı devletlerden ve Ruslardan gelen bu suçlamalar karşısında her platformda ortak hareket etmelidir. Siyasi, askerî ve ekonomik güçlerini birleştirmek suretiyle hem bu iddiaların gündemden kalkmasını sağlamalı hem de Ermenilerin işgal altında bulundurduğu Azerbaycan topraklarından bir an önce terk etmesinin çarelerine bakmalıdırlar. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Türkiye, Azerbaycan, Ermeniler, Kafkasya, Rusya * Prof. Dr., Selçuk Üniversitesi, email:fata@selcuk.edu.tr, TÜRKİYE Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 47 OSMANLI IMPERIYASININ GEOOLITIKASI: ƏNƏNƏVI GEOPOLITIKA Fərzəli VƏLİYEV * ÖZET Məqalədə Osmanlı imperiyasının geopolitikası 3 müxtəlif dövrün müqayisəli təhlili ilə öz əksini tapmışdır. Müstəmləkəçi imperiyaların mövqeyi və Osmanlı imperiyasının zəifləməsinin daxili səbəbləri ətraflı şəkildə göstərilmiş. Tənzimat dövrünün Osmanlı geosiyasətinə təsiri. 1876-1908-ci illərdə Osmanlı imperiyasının geosiyasətinin mahiyyət baxımından dəyişməsi. Anahter Kelimeler: Osmanlı imperiyası, ənənəvi, geosiyasət, müstəmləkəçilik, Tənzimat dövrü, milli dövlətlər, transformasiya, modernləşmə, İstambul, dəniz qüvvəsi, millətçilik * Bakı Slavyan Universiteti, email: ferzeli@list.ru , AZERBAYCAN Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 48 ƏHMƏD YASƏVİ İDEYALARINDA MƏNƏVİYYAT Firida MUSTAFAYEVA * ÖZET Əhməd Yəsəvi - XI əsrin məşhur mütəfəkkir-şairi, ortaq türk ədəbiyyatında ilk mütəsəvvüflərdən, türk dilində sufizm ədəbiyyatının ilk yaradıcılarından sayılır. Əhməd Yəsəvi Türküstanın Çimkənd şəhəri yaxınlığındakı Sayram qəsəbəsində dünyaya gəlmiş, ilk təlim və tərbiyəsini Yəsi şəhərində almış və bu şəhərin adını da özünə təxəllüs götürmüşdür. Əhməd Yəsəvi mürşid- mürid, bu günkü dillə desək müəllim- tələbə münasibətlərini açıqlamış və bu münasibətlər bu gün pedaqogika elminin tələb etdiyi qaydalara çox uyğundur. Onlar aşağıdakılardır: 1. Ustadına daim hörmətlə yanaşmalı, onun dediklərini diqqətlə dinləməli və əməlində yerinə yetirməlidir. 2. Mürid həmişzə ayıq-sayıq olmalı, həvəslə təlimə yanaşmalı, müəlliminin sözlərindən, rəmz və işarətlərindən həmən anlamalıdır. 3. Müəllimin bütün sözlərini, öyüd və nəsihətlərini dinləməli, ondan razı olmalı və ona itaətkar olmalıdır. 4. Müəlliminin xüsusi xidmətində olmalı, bildirdiyi bir xidməti yerinə yetirərkən diqqətli və ağırbaşlı olmalı, lakin ağırcanlı olmamalıdr. İstəksizlik müəllimin rizasızlığına səbəb olar, onun rizasızlığı isə silsilə yolu ilə Peyğəmbərə və Allaha çatar. 5. Sözündə bütöv, etibarlı, vədinə sadiq olmalıdır. Müəllimin böyüklüyü xüsusunda heç bir şəkk -şübhədə olmamalıdır. 6. Müəlliminə qarşı həmişə böyük hörmət və diqqət göstərməlidir. 7. Müəllimin tapşırığını yerinə yetirməkdə kiçik bir tərəddüd belə olmamamlıdır. 8. Müəlliminə aid xüsusi hal və sirləri gizli saxlamalı və heç kimə bildirməməlidir. 9. Müəlliminin bütün hərəkətlərini təqib etməli, sözlərinə, nəsihətlərinə əməl etməli və onu özünə bir örnək qəbul etməlidir. 10. Müəllimini sevməli ona hörmət göstərməli və onun yolunda hər cür fədakarlıq etməyə hazır olmalıdır. Onu sevənləri sevməli, sevməyənləri zəhər bilməlidir. Əhməd Yəsəvi tələbələrinə deyirdi ki, hər cür bəlanın kökündə cahillik durur, ondan uzaq olun və cahillərlə dostluq etməyin, mənəviyyatı zənginləşdirin. Məhəmməd Peyğəmbəri böyük məhəbbətlə sevən Əhməd Yəsəvi bu məhəbbət və sə- daqətin rəmzi olaraq Rəsulullahın 63 yaşında vəfatı səbəbiylə o da ömrünün 63-cü ilində tək- kəsinin qarşısında dərin məzar qazdıraraq həyatının qalan hissəsini həmin çala- məzarlıqda uzun həyat sürmüşdür. Anahtar Kelimeler: Əhməd Yəsəvi, təsəvvüf, təkkə, Divan-i hikmət, müəllim - tələbə münasibətləri * Dr, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, email: adpu.shamaxifiliali@mail.ru , AZERBAYCAN Yüklə 4,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|