www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
211
211
211
məxluq görürdü, biixtiyar yazığı gəlirdi ağaca , hətta
qaçılmaz saydığı bu qətlin qarşısını ala bilmədiyinə görə
vicdan əzabı içində qovrulurdu.
Ancaq öz sevimli toyuqlarının hamısının birdən
kəsilib yeyilməsiylə barışmadığı kimi, bu həyətə gəlin
gələndən bəri gözünün qabağında olan bu əzəmətli tut
ağacının dibinin ayaqyoluya dönməsiylə də barışa
bilməzdi və onu qorumaqçün gördüyü ilk tədbir kiçik
əmimi ağacın kötüyünün dövrəsinə adam boyunca
setka çəkdirməyə məcbur etməyi olur. Əmim əvvəlcə
bunun səbəbini anlamasa da, nənəm öz dediyindən əl
çəkmir.
-Onnara etibar yoxdu. Bir də gördün gecə biz
yatannan sonra murdalladılar ağacın dibini.
-O boyda ayaqyolu olan yerdə neynillər ağacın
dibini? –Əmim təəccüblənir.
-Sən bilmirsən, buların ayaqyolunnan zəhlələri
gedir. Ağac dibini xoşduyullar. – Nənəm elə ağıllı bir
tərzdə cavab verir ki, əmim biixtiyar inanır, hətta tut
ağacına yazığı gəlməyə başlayır və nənəmin dediyinə
əməl edir.
Tut ağacının ətrafına setka çəkilməsindən sonra
da nənəm arxayınlaşmır. Gecə ərzində beş-altı dəfə
yuxudan hövlnak ayılıb paltarını əyninə geyir, həyətdə
yanan yeganə lampanın işığında gəlib diqqətlə tut
ağacının
dibini
yoxlayır,
yaş
olub-olmadığını
müəyyənləşdirməyə cəhd göstərir, hətta əyilib ağcın
kötüyünü iyləməyə də tənbəllik etmir. Bir sözlə,
narahatçılıq içində qovrulur<
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
212
212
Çox təəssüf ki, nənəm bütün diqqətini tut
ağacının müdafiəsinə yönəltdiyi bir dövrdə zərbə ona
tamam ayrı bir istiqamətdən dəyir. Mirsəftər bizim
həyətə köçəndən bir həftə sonra həyətdə vay-şüvən
qopur ki, gecəykən nənəmin toyuqlarından biri ölüb.
Elə bu vaxt çox qəribə bir hadisə baş verir. Bütün
haqqında danışdığım hadisələrin cərəyan etdiyi
müddətdə dinməz oturub öz sevimli «İtkin gəlin»
kitabından ayrılmayan və heç bir səslə, sözlə, hətta
deyərdim
nəfəslə
də
öz
mövcudluğunu
hiss
elətdirməyən bibim yuyulmamış çömçə kimi özünü
soxur ortalığa, gecəykən ayaqlarını çox əcaib şəkildə
uzadıb dünyadan köçmüş toyuğun cəsədi üstündə heç
kəsin gözləmədiyi bir həyasızlıq nümayiş etdirir.
– Vaxsey, bu nə zibildi düşdüy, arvad gəlib görsə
özünü öldürəcey, bu çil-çil toyuğu atasınnan çox
istiyirdi.
Bibim öz qardaşlarının fırıldağından, yəni
əmimin cibindəki sarı rəngli mənhus həblərdən bixəbər
olduğundan çil toyuğun rəhmətə getməyinin səbəbini
təbii ki, Mirsəftərdə görür və bu gecə kənddə xeyir
işində olan nənəmin bir azdan evə dönəndə bu hadisəyə
necə reaksiya verəcəyini, bəlkə də əməlli-başlı dava-
qırğın salacağını gözünün qabağına gətirdikcə əsim-
əsim əsir.
– Öldürəcey hamımızı, – elə bil nənəm barədə
yox, onun həmişə üstündə bıçaq gəzdirən atası
Həsənağa haqqında danışır, – doğram doğram eliyicey,
ən birinci də bax bunu, təbii ki, mağmın-mağmın
dayanıb başını aşağı dikən Mirsəftəri göstərir. Nə qədər
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
213
213
213
gec döyül, qoy köçüb getsünnər, elə bu saat, nə qədər ki,
arvad gəlmiyib.
Bu gözlənilməz müdaxilədən həm atam, həm də
əmim bir anlıq özlərini itirirlər, təəccüblə biri-birinə
baxırlar, bir müddət susandan sonra, nəhayət, kiçik
əmim bibimə çönüb əsəbiliklə əlini yellədir:
– Əşi, səni kim vəkil eliyib arvadın adınnan
danışasan e. Ged otur «İtkin gəlin»ivi oxu da.
Bibim özünə xas olmayan inadkarlığı ilə
qardışlarını bir az da çaşdırır.
-Kitab vaxtıdı? Sən di görüm bu toyuğa nə olub
belə? Diyandığı yerdə nöş ölməlidi ki? Nə bilirsən, bəlkə
elə bir-iki günə hamısı qırıldı? Allah bilir bular, –yenə
də Mirsəftəri göstərir, – nə töküblər heyvannarçün,
zəhərriyiblər yazıqları.
Bibimin sonu görünməyən monoloqunun bu
yerində Mirsəftər altdan- altdan günahkarcasına əmimə
baxır və elə bil demək istəyir ki, axı mən səni xəbərdar
eləmişdim üstü açılacaq, gərək atmazdın o zəhrimar
tabletkaları heyvannarçün.
Bibim isə susmaq bilmir və onun ağlamsınaraq
dediyi son sözləri əmimi lap özündən çıxardır.
– ..hə də , bu gün toyuqların başını yiyəcəylər,
sabah da bizim hamımızın axırına çıxaceylər. Gəlib
oturaceylər yurd-yuvamızda.
– Mənə bax, sən lap ağını çıxartdun a. Davay,
sürüş yuxarı evə, səsivi çıxartson qulaqlarıvı mıxlıyacam
divara.
Əmimin səsində əmələ gəlmiş zəhm notları
bibimi özünü yığışdırmağa məcbur edir və yerdə
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
214
214
uzanmış toyuq cəsədinə bir də baxıb köksünü ötürür,
yəqin bu rəhmətliyin deyib-gülüb, oynayan vaxtlarını
yadına salır, ya da qardaşlarının belə hərəkətini görüb
dünyanın vəfasızlığını fikirləşir, bir sözlə, nə düşünürsə,
qəzəblə «Allah cəzavızı vericey, baxarsuz» deyərək
pilləkənə doğru gedir və qəfil oyanmış hikkəsindən
taxta pillələri iki-iki çıxaraq yuxarı mərtəbədəki otağına
girir.
Atamla əmim isə daha bir neçə dəqiqə təəccüblə
gah biri-birinə, gah da yerdəki çil toyuğun cəsədinə
baxırlar. Bəlkə doğurdan da səhv eliyiblər, bəlkə bu
fırıldağın axırı doğrudan da pis qurtaracaq. Əgər
hamının quzu balası kimi sakit bildiyi on səkkiz yaşlı
bibim toyuqlardan birinin ölməyinə bu cür sərt reaksiya
verirsə, onda arvad gələndə heç qabağında dayanmaq
olmayacaq ki?
Bu qəribə baxışların səbəbini təxmini də olsa hiss
eləyən Mirsəftər həyəcandan qurumuş boğazını azca
yaşlamaqçün bir-iki dəfə udqunmağa çalışır, yalnız
üçüncü cəhddən sonra buna nail olub yavaşca
pıçıldayır:
– Bəlkə bacı düz deyirdi? Uşaqları da götürüb
qayıdım yataqxanaya.
– Uje gejdi, – atam başını yellədir.
Elə bu vaxt Mirsəftərin səkkiz yaşlı oğlu və beş
yaşlı qızıyla birgə bazardan qayıdan arvadı Güləbətin (
kiçik əmim elə ilk gündən onun adını «Kəlbətin bacı»
qoymuşdu, amma sözü elə tələffüz edirdi ki,
Mirsəftərgil bu ibarəni əmimin yox, Bakı ləhcəsinin
ayağına yazmağa məcbur olurdular) həyətə daxil olur,
Dostları ilə paylaş: |