İsa Həbibbəyli akademik Şahlar Əsgərov professor Oruc İbrahimoğlu Türksevər
DEKABR. 2012. № 13 www.uluturk.info
Yüklə 0,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Həyatın güzgüsü...
- Bir daha Babəkin Türk-müsəlman hökmdarı olması barədə
32 DEKABR. 2012. № 13 www.uluturk.info yaxud idarə tərzimizi dəyişmək üçün çalışmaqdır. Bunlar bizim düşmənlərimizdir». Bütün bunları gözə alaraq sonralar böyük Türkçü M.Ə.Rəsulzadə yazırdı ki, ümumilikdə, Nəsib bəy xalqçı, idealist, millətpərvər, demokrat və liberal bir şəxsiyyət olmuşdu: «O, milli Azərbaycan demokratiyasının yetişdirdiyi ən tipik müməs- silərindən biridir. Elə bir müməssil ki, milli Azər- baycan hərəkatının istiqlala müncər olan qayəsini formulə etmək onun ismi ilə mərbutdur». Fikrimizcə, M.Ə.Rəsulzadənin silahdaşı, məs- ləkdaşı Nəsib bəy haqqında dedikləri o qədər doğru, dürüst və səmimidir ki, bu deyilənlərə əlavə bir söz demək çox çətindir. Rəsulzadənin Yusifbəyli ilə bağlı dediklərində diqqəti çəkən məqamlardan biri də, Nəsib bəyi milli Azərbaycan ideyasının müəllifi kimi göstərməsidir. Bu onun göstəricidir ki, Rə- sulzadə memarı olduğu Azərbaycan Cümhuriyyəti ideyasında Nəsib bəyin rolunu daha üstün verməklə öz ləyaqətinin ucalığını ifadə etmişdir. Başqa sözlə, Rəsulzadənin bu fikirlərindən belə nəticə çıxarmaq olar ki, milli və müstəqil Azərbaycan ideyasının mənəvi-ideoloji müəllifi Rəsulzadə, siyasi-praktiki hədəfçisi isə Nəsib bəy olmuşdur. Nəsib bəy Rə- sulzadənin nəzəri şəkildə irəli sürdüyü milli və müstəqil Azərbaycan ideyasını siyasi bir tələb kimi ifadə etmişdir. Deməli, Azərbaycan Cümhriyyəti iki böyük liderin nəzəri-ideoloji və siyasi praktiki əməl- lərinin nəticəsidir. Bu mənada bu iki böyük Azər- baycan Türkünün Azərbaycan Cümhuriyyətinin yaranması və inkişafında göstərdiyi xidmətlər mis- ilsizdir. Çox təəssüflər olsun ki, N.Yusifbəyli Azərbay- can Cümhuriyyəti Sovet Rusiyası tərəfindən işğal edildikdən qısa bir müddətdən sonra (1920-ci ilin iyun-iyul aylarında) naməlum şəkildə şəhid ol- muşdu. Burada onun hansı şəkildə şəhid olması ilə bağlı geniş müzakirə açmadan yalnız onu qeyd etmək istərdik ki, bütün hallarda Nəsib bəy Yusif- bəyli Azərbaycan-Türk millətinin, Azərbaycan Cümhuriyyətinin böyük şəhid oğullarından biridir. O, yalnız Azərbaycan Cümhuriyyətinin baş naziri kimi deyil, milli Azərbaycanın siyasi istiqlalının ilk müəlliflərindən biri və şəhid oğlu olaraq sonsuz sevgiyə və hörmətə layiqdir. Bu mənada hesab edirik ki, Nəsib bəy Yusifbəyli bu gün Azərbaycanın ən böyük şəhərlərində (Bakı, Gəncə və b.) və həmin şəhərlərin ən görkəmli yer- lərində abidəsi ucaldılmalı olan ən layiqli dövlət xadimlərindən, mütəfəkkirlərindən biridir. Ən azı ona görə ki, o bugünkü Azərbaycan Respublikasının (Cümhuriyyətinin) müstəqilliyi uğrunda şəhid olmuş baş nazirdir. Bu gün torpaqları rus-erməni hərbi birləşmələri tərəfindən işğal altında olan bir dövlət və millət üçün Nəsib bəy Yusifbəyli örnəyini öyrənmək və tanımaq son dərəcə zəruridir. Hər halda Azərbaycan xalqı bilməlidir ki, onun milli varlığı və müstəqilliyi uğrunda şəhid olan Nəsib bəy Yusifbəyli kimi baş nazir də olmuşdur!!! Faiq Ələkbərov (Qəzənfəroğlu)
Bir gün ata oğlu ilə meşədə gəzintiyə çixmışdı.Birdən oğlanın ayağı ilişib yıxılır və «OFF» deyə qışqırır. Qarşıdakı dağın zirvəsindən «OFF» səsi eşidən uşaq təəc- cüblənir. «Sən kimsən?» deyə qışqırır. Aldığı cavab sən kimsən olur. Qəzəblənən oğlan «Sən bir qorxaqsan » deyə yenidən qışqırır. Dağın cavabı oğlanın sözləri ilə eyni olur. Nə baş verdiyini anlamayan uşaq atasından bunun nə olduğunu soruşur.Atası "Oğlum dinlə və öyrən» söyləyir. O dağa tərəf çevrilib, «sənə heyranam, sən möhtəşəmsən» deyə qışqırır. Dağdan gələn səs təbii ki, atanın sözləri ilə eyni olur. Oğlan nə baş verdiyini yenə də an- lamamışdı. Ata oğluna izah edir: «Oğlum, in- sanlar buna əks-səda deyirlər. Əslində isə bu həyatın özüdür. Həyat daima sənə sənin ona verdiklərini verir. O, davranışlarımızın ay- nasıdır. Daha çox sevgi istədiyin zaman daha çox sev. Daha çox qayğı gözlədiyin zaman, daha çox qayğı göstər. Hörmət istəyirsənsə, in- sanlara daha çox hörmət et. İnsanların səbirli olmasını istəyirsənsə, o zaman sən daha səbirli olmağı öyrən. Bu qayda həyatımızın bir parçasıdır və hər kəs üçün gərəklidir. Həyat bir təsadüf deyil, etdiklərimizin aynadakı əksidir.»
33 DEKABR. 2012. № 13 www.uluturk.info Hürrəmilər dövlətinin mövcudluğu ilə bağlı bir sıra suallar Babəkin hökmdar olması fikrini dəstəkləyən tədqiqatçılar adətən əks fikirdə olanların belə bir sualı ilə üzləşirlər – Babək müstəqil bir dövlətin hökmdarı olubsa, niyə 22 il ərzində öz adına pul sikkəsi buraxdırmayıb? Doğrudan da, ilk baxışda məntiqli və maraqlı sualdır. Lakin bu sualın cav- abını verərkən ilk növbədə onu qeyd etmək lazım gəlir ki, Babəkin əsas fəaliyyət məkanı olan İran ərazisində arxeoloji qazıntılar aparmaq uzun müddətdir ki, müşkülə çevrilib. Belə olduğu halda, heç kim əminliklə deyə bilməz ki, Babəkin bir hökmdar kimi pul sikkəsi yox idi. Faktı bu cür söyləmək lazımdır ki, müxtəlif maneə və əngəllər ucbatından Güney Azərbay- can ərazilərində, ələlxüsus, Bəzz nahiyəsində arxeoloji qazıntılar aparmaq mümkün ol- madığına görə bu günədək Babək Hürrəminin adına kəsilmiş hər hansı pul sikkəsi hələ ki aşkara çıxarılmamışdır. Digər tərəfdən, Babəkin öz adına pul sikkəsinin olmamasını da izah edə biləcək üç ciddi səbəbi görməzlikdən gəlmək olmaz, bu səbəblərə toxunmaq lazımdır: 1. Babəkin vətən torpağını işğaldan qorumaq məqsədilə apardığı bitib-tükənməyən savaşlar, onun xalq ordusu üçün silah əldə etmək, lokal xarakterli gündəlik çatışma və vuruşların baş ver- məsi, hətta Babək istəsəydi belə, onun pul sikkəsi buraxdırmasına çətin ki imkan verəydi. Təkcə Afşin Hidr ibn Kavus və onun çoxsaylı qoşun sərkərdələri ilə ayrı-ayrılıqda aparılan gündəlik savaşlar iki il yarımdan artıq çəkib. Bundan əvvəlki xilafət sərkərdələri ilə də eyni dərəcədə gərgin savaşlar yaşanıb. Bu cür gərgin bir du- rumda olan hər hansı bir hökmdarın pul sikkəsi buraxdırması müşkül işdir, ən azı böyük xərc çəkilərək kəsdirilən sikkələrin həmin hökmdarın hökmünün işlədiyi bütün ərazilərdə dövriyyəyə buraxılması qədər çətin, hətta bəlkə qeyri- mümkün bir işdir. Bu qədər çoxsaylı işğalçı or- duların cavabını verə bilmək üçün külli miqdarda silah düzəldilməsi lazım gəldiyi bir halda, Babəkin öz adına sikkə buraxdırmaq üçün pul ayırması ağlabatan görünmür. 2. Babəkin İslamın sufi yolunda olduğunu bir çox mənbələr qeyd edir, sufilikdə isə insanın şəxsi “mən”i arxa plana keçməlidir. Belə olduğu halda, Babək niyə öz adına pul sikkəsi buraxdır- malı idi ki? 3. İslam dünyasının hər yerində istifadə edilən pul vahidi, ola bilər ki, Babək üçün də keçərli ol- muşdur və Babək bu cür, necə deyərlər, ikinci dərəcəli məsələyə diqqət ayırmağı artıq hesab et- mişdir.
HAŞİYƏ: bir müddət əvvəl Güney Azərbay- canda üzərində Babəkin adı yazılmış olan pul sikkələrinin tapılması xəbəri yayıldı. Ümid etmək olar ki, yaxında bu dəyərli tarixi şəxsiyyə- timizin pul sikkələrinin təsvirləri üzə çıxarılacaq və tarixçilərin bu məsələdə əndişəsinə də son qoyulacaq.
Babəkin rəhbərliyi altında 816-cı ildən başla- yaraq geniş vüsət almış Hürrəmilər hərəkatının
(II yazı) Ceyhun Bayramlı* * “Oğuz” Müstəqil Araşdırmaçılar Qrupunun İdarə Heyətinin üzvü Yüklə 0,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|