İsa muğanna ideal
Yüklə 4,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
______________Milli Kitabxana_______________ Ustad Aşıqlara və SafAğa az-çox istinad edən çesuyçalılar da vardı və belələri nə isə deməyə başlayanda Sultan həmişə susub, ustadlara aid dərdinə qapılardı. Çünki Dərə Ələyəz, Göyçə səmtindən Muğan duzlaqlarına sürülən qoca ustadlar bürküyə dözməyib qırılırdılar - ölürdülər. Sayılovun Dədə Şəmşiri, "saf" kəlməsini xatırlatması kifayət etdi ki, Sultan birdən-birə öz "proqram" çıxışını yarıda kəsib, qapıya yönəlsin. Belə hərəkəti yalnız SafAğ dərdindən xəbəri olanlar duya bilərdilər. Səməd isə heç nə hiss etmədi. O bilmirdi və heç vaxt bilməyəcəkdi ki, məşhur Aşıq Şəmşir SafAğ Elmi ustadlarındandı. Bu mövzuda şeirləri ardıcıl dəyişdirilib, dinə bağlanırdı, ya da sadəcə, gizlədilirdi. Səməd bilmirdi və heç vaxt bilməyəcəkdi ki, xüsusilə öz qohumları Göyçəli, Aşıq Alının adını daşıyan AğBizənli Alı ilə oğlu Aşıq Şamil Muğannalarla gizlin ünsiyyətdə olduqlarına görə zəhərlə öldürülmüşdülər və bu bəd əməldə Sayılov da iştirak etmişdi. Məhz buna görə Səməd, əmisinin qəmini hiss etmədi. Cəmisi beş-on dəqiqəlik söhbətdən sonra Sultanın ardınca çıxanda Səmədə elə gəldi ki, bu dəqiqələrdə Sultan Əmirli onunla da sərt danışacaq. Əmma Sultan köyrək dilləndi: - Saşam getdi... Dirəyim yıxıldı... Səndən ayrılsam o günü ölərəm. Mübaliğəsiz. Nəfəsim kəsilər... Yaşamalıyam mən. "Xəzinə"ni sənə verəndən sonra, layiqli Varis səviyyəsində durduğuna əmin olandan sonra da yaşamalıyam sənnən bir yerdə! Ağır mübarizələr var irəlidə. İnsanın özünün özünnən psixoloji mübarizəsi çox ağır olur. Başa düşdün?! Nə isə dumanlı bir şübhə, qara bir fikir Səmədi sarsıtdı. Küçənin kimsəsizliyində Sultan ayaq saxlayıb yerə baxdı. - İstəyirsən bir az da açıq danışım? Səməd udqundu. - Danış... Həyatımız dumana bürünüb, əmi... - Yaxşı dedin, dumanı dağıtmaq lazımdı. Kişi kimi mərdanə söhbət eliyək! Mən onu boşaya bilmərəm. Kəbinlidi! - Sultanın dili bıçaqdı. Bu söhbət olmalıdı. Birdəfəlik... Boşasam, düşmən böhtanı təsdiq olunacaq: "Əxlaq pozğunluğu". Sultan Əmirli ləkələnsə, Varis də ləkələnib hər yerdən qovulacaq. "Xəzinə" sahibsiz qalacaq. Elm məhv ediləcək, batinlərlə birlikdə xalq da bütün qırılacaq! Bütün hər şey səndən asılıdı indi. Ya tüpür əminə çıx get, səhər gəl dəfn elə. Ya da bu axşam evə necə
______________Milli Kitabxana_______________ getdik, necə yedik-içdik, eləcə gedək oturaq - Sultan xırıldadı, inildədi. - Hansını seçirsən? Mərd ol! Üzümə bax! Ya tüpür get, ya qal. Səmədin səsi əmisinin xırıltısından seçilmədi: - Mən fikirləşmişəm... Gələli bundan başqa bir şey fikirləşməmişəm... Dumanı dağıdırsan. İmkan verirsən sözümü deyim... Deyirəm: Qalıram, əmi... - Səbr... fil səbri tələb olunur! Qeyri-adi dözüm! - Başa düşürəm əmi. - Məsələnin bir tərəfidi bu.. Günü sabahdan əmrini verirəm. İdeologiya üzrə işlə: təbliğat-təşviqat şöbəsini götür. Raykomda struktura dəyişikliyi gözlənilir. Tək təşkilat şöbəsi olacaq. Bütün rayonun kəndlərində, qəsəbələrində partiya təşkilatı katibləri, raykomun instruktorlarının hamısı sənə tabe olacaq. Hələlik, demək, təbliğat-təşviqatı götürürsən. Elə günü sabahdan da təhkim get kəndə, yığıma kömək elə, camaatımızın da dərdinə qal. Nə deyirsən? Lap açığı, bir az aralan buralardan... Hələlik... - Razıyam, əmi. - İçəri gedirik indi. Təkrar edirəm: fil səbri! Dözüm!.. Səməd dillənə bilmədi: həyətə keçmişdilər. * * * ... Süfrə. Həmin süfrə idi. Göyümtül qrafində çaxır da həmin çıxırdı. Çaxırı içənlər isə indi tamam başqa adamlardı. - Çörək ye, tutar səni bu Məlhəm. - Yox... Sən danış... - Danışım, danışım... Axşam sən o qara lenti portretdən qopardanda danışıqsız anladıq bir-birimizi: sən Stalinin şöhrətindən, müharibənin, qələbənin miqyasından ayrılammırsan... Əmma məsələ mürəkkəbdi. Moskvanın münasibəti keçən ildən məlumdu. Bilirdik ki, təsərrüfatda, elmdə, mədəniyyətdə bütün əyintiləri, geriliyi tək Stalinin adına yazmaqla partiyaya bəraət qazandıracaqlar. Çünki beynəlxalq məsələlər vardı: bu sistemin hər yerə yayılmaq təhlükəsi qorxutmuşdu hamını - Amerikanı, İngiltərəni. Xüsusən Almaniyada sosialist dövləti - FRQ 1 Almaniya Federativ Respublikası müstəqil dövlət sayılsa da, SSRİ-nin respublikalarından birinə cevrilmiş, bütün Avropanın sovetləşmə təhlükəsi yaranmışdı. ______________Milli Kitabxana_______________ vahiməyə salmışdı hamını. Planetdə kasıblıq, aclıq, bir qrup kapitalistin fantastik varlanması, Afrikanın, Asiyanın səfaləti... Hamısı SSRİ-nin xeyrinədi. İnqilabın eksportu sürətlənir. Moskvada plakat çap eləyiblər, milyard tirajnan: "Leninizm şaqaet po planete". 1 Xruşşov qoymayıb yaysınlar: "Mı i tak vspuqnuli kapitala. Ya bı deystvoval naoborot. Spravte etot lozunq. Ya s mirom poyedu v London, a nado i v Vaşinqton". 2 Qısası, Stalini təkcə sıradan çıxarıb kapital dünyasıynan az-çox barışmaq istəyirlər, - danışıram ki, belə gizlin şeylərdən də xəbərin olsun. Mayda professorun gəldi. Stolumun üstündə şüşənin altında o teleqrama işarə elədi, dedi bunu çıxart burdan. Məlum oldu ki, Mərkəzi Komitənin xəttiynən gəlib Məhərrəm. Həmin məktub oxundu. Sizdə də oxunub, bilirsən özün hər şeyi. Məncə, hətta dərk eləyirsən ki, yoldaşlarıyın "Stalinizm" adlandırdığı "izm" dəhşətlərdən ibarətdi. Əmma dəhşətlər hələ irəlidədi. Türkiyənin kapitala söykənib Azərbaycanı, Türküstanı azad eləyəcəyindən qorxduqlarına görə gizlindən Türkiyəyə dolur Sovetlər. Burda isə köhnə "pantürkizmlə mübarizə" şüarı indiki sürgünlər, qırğınlar "xalq düşmənləri" adında yalan sehrinə bürünüb. Bircə il də yaşasaydı, o "Stal" - "Polad" deyilən cəllad, əmin də "xalq düşmənləri" sırasında olmalıydı. "Xəzinə"miz barədə çox məlumat gedib Moskvaya. Açılıb hər şey. Zahirdə guya qırxsəkkiz əlli üçüncü il terror, sürgün kompaniyası guya qurtarıb daha, əslində isə daha dəhşətli - maksimum gizlin aparılır. Mayda professorun dedi bunu mənə. "Nəzərə al ki, Muğannalardan bir nəfəri də səlamət qoymuyacaqlar", - dedi. Sən gəldin durdun gözümün qabağında. Məhərrəmi yola salıb qayıdanda dəli kimiydim. Gözüm seçmirdi dünyam. Nəfəsim kəsilirdi. Axşam sən bu qrafini necə çəkdin başına, mən də eləcə çəkdim başıma, ac qarına. Şoferi çağırdım, Müslümü. Seyid kişidi indi burda mənim məhrəmim, bir də Müslümdü. Seyid kişi kostum tapdı, qalstuk gətirdi. Ömrümdə birinci dəfə kiteldən çrxdım, qalstuk taxdım. Müslüm də üzümü qırxdı. Oturdum maşında. "Sür! - dedim. - Kəndlərin ara-bərəsində, sahələrdə, harda gözünə gözəl qız dəysə saxla, maşına basıb gətirəcəyik bir baş zaksa!" Yazıq güldü, sonra da qəmləndi. "Evdə anamnan elə sənin fikrini çəkirik, -dedi. - Nə olar axı bir allah bəndəsi gətirəsən bu evə? Qocalmamısan, əldən düşməmisən. Uşağın olsa, öz balamız kimi saxlıyarıq". "Leninizm bütün planetə yayılır". "Biz onsuz da qorxutmuşuq kapitalizmi. Məndən olsa, əksinə hərəkət edərəm. Gizlədin bu şüarı. Mən sülhlə gedəcəm Londona, lazım gəlsə Vaşinqtona da..." Yüklə 4,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|