İsa muğanna ideal
Yüklə 4,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
______________Milli Kitabxana_______________ daş yanında da rəmznən danışırdı: "Ağac qalmadı, qırdılar, ay Qurban, ay Abı, Bağlar bəhrə verməz daha!" Nər Sultanımız uşaq təki hönkürürdü: "Bağdayı əfsanəyə döndərdilər!.." Bir gün var... Bir payız günü, yağışı-yağmırıynan, dolub camma, ürəyimə, beynimə, çıxmır ki, çıxmır... Sultan o cür uşaq təki ağlıyandan sonra yuxum ərşə çəkildi. Bu cırtdan əmin elə sındı, arıqladı ki, lap, nə deyim, ərdova döndü, adamlıqdan çıxdı. Nədən ki, boğazımdan çörək də getmirdi... Necə oldusa, gecənin bir aləmində bir azacıq mürgüləyib, birdən dik atıldım, köhnə mauzeri belimə taxdım, tüfəngi çiynimə keçirdim. Dörd daraq patron sol çiynimdən, bir daraq sağ çiynimdən saldım, birini də belimə bağladım. Stansiyada gurhagur düşmüşdü, vaqonlar dartışırdı, arvad-uşaq qışqırışırdı, güllə səsi gəlirdi. O dəqiqə bildim iş nə yerdədi. Yazıq atı çala-çuxurlarda, selavarlarda nə hala saldımsa, Məhərin budkasına çatanda gördüm tir-tir əsir altımda. Qorxdum çatdıyar at, düşdüm, buraxdım, cumdum, gördüm ne?.. Boyunu yerə soxum ay Qılınc Qurban rayonun yarıcasını doldurublar on-on beş uzun eşalona, əmbə aparammırlar; parovozlar qırıq-qırıq qışqırışır, vaqonları açırlar kimlərsə, o biriləri kimlərsə güllə zoruna qoşurlar! Gülənovu görəndə qan beynimə vurdu bir güllə sol ağının dabanına çaxdım, dübarə çökdü köpəyoğlu, birini də sağ dabanına çaxdım, dəymədi, çökə-çökə döndü baxdı, gördü mənəm. Bağırdı ki, "Başına atını təpib, görmürsənmi sürülür rayonun, sabah da sizin kəndləri bu hala salacaqlar". Çəkildim, atıldım xəndəyə, alaqaranlıqda, heç bilirsən necə qıfıl sındırdım?! Şarak-şarak, vaqonun qıfılı daloy! Şarrak-şarrak - o birisi daloy. Cəmaat da ayıq tərpəndi, qapıları o yan-bu yan çəkib töküldülər düzə, kola- kosa... Məxlək bir də o vaxt ayıldım ki, tüfəngin qatarları bom-boşdu. Mauzerdə də üç-dörd güllə qalıb. O damda, relslərin dalında da rusun əskəri qarışıb Erməninin yekəpapaqlısına, üzü üstə döşənişib parta-part döşəyirlər. Öz-özümə dedim "işin bitib, a Qurban". Bir də nə görsəm yaxşıdr, qız uşağı, arıqlığından yıxıldıqca sümükləri taqqıldayır. Baxdım - kim? -Lütün kiçiyi, o Diniş deyilən, özü ağırlığında xurcunun iki dolusu patron, sürüyür, yıxılır, qalxır. Xır-xırıldadı ki, dədəmgil daldan gəlirlər, qorxma. Məxləs, gün çırtanacan döyüşdük, camaat qaçdı, dağıldı dağa-daşa, Rusnan Erməni də doluşdu vaqonlara, taraq-taraq dala sürdülər köpəyuşağı. Bilirsənmi niyə? Nə qədər açığıydısa sürgün, bir o qədər də xəlvətiydi, ay oğul! Əmin! Əmin də ordaymış, ey, kürəyimdə ağacın dalına gedib atırmış! Özü də nə? Pulemyot! Bəli!.. Hökumət heç üstünü
______________Milli Kitabxana_______________ vurmadı o işin. Demə Moskvadan qadasın aldığım o istinni bolşeviklərdən hansısa dədəsini yandırıb. Bağırovun ki, Mejdunarodnıy skandalını istəyirsən, ayıb olmasın şalvarlarını çıxartdı Bağırovun sağ-solundakı ermənilərin. Getdi Kremli də bir-birinə vurdu. Görüm necə deyib? Hə: "Rano ili pozdno sarvyotsya etot antiturkskiy plan! Toqda ves mir poydet na nas! Yəni "Na vas!.." 1 Əmin insanlığım itirməyib, oğul!.. Otuz dörd ildə şəxsən yetirdiyi Bağ övladları getdi! Cəfər kimi pak mələk getdi! Göz yaşı qalarmı Sultanda?! Demə "bəs niyə daşa döndü?!" Deynən "nə yaxşı dözür?!." Səmədin fikri haçalanmışdı: - ...Cəfər əmi də... tutulub? - Hə də... Bədbəxt Lüt!.. Zahirən suyumsuz, daxilən Bağ övladı getdi əlimizdən. Danışardım. Qorxuram tamam-kamal bir şey çatdırammaram. Sultan özü dərs deməlidi sənə. Özü! Üz döndərmə qardaşımdan, oğul! Başqaları təki sən də mükəmməl dərs al. Bax, onda biləcəksən bu dünyanın tarixini. Yazıq Abı, "Adəm, Həvva" eşidəndə dəli olur: "Torpaqdan yaranmışıq, torpağa gedirik" deyən olanda, inanırsanmı ki, kəndin ortasında palçıq yığır ovcuna, yoğurur, başdı-ayaqlı kuklasayağı düzəldir, düşür o "torpaqdan yaranmışıq" deyənlərin üstünə: "Budu ha! Nəfəs verin, Adəm eleyin bunu, Həvva eləyin! Ər-arvad eləyin, doğsunlar, törəsinlər!.." - qan-tərə batır, daha Qudalılardan-zaddan da qorxmur, yığır cavanları, aparır dərs deməyə... Təftiş Abbasın oğlu Məmməd Xələf Zal sənnən oxuyurdu məktəbdə. Xızr Abıdan dərs alandan sonra getmədi ali məktəbə, bilirsən, şoferlik eləyir. Hünərin var get ona deynən "Bağ hara, insan hara?!", göyə çıxar hirsindən ki, "Bağ olmuyan insan da var?!" Səməd Mədəd oğlu Əmirli, üç qardaşın Bircə balası bu vaxta qədər bilmir ki, Bağlığından xəbərsiz insanların cəhaləti ucbatından zülm altındayıq biz!.. Sağ olsaydı, bədbəxt Lüt də belə deyərdi sənə. Səməd duruxdu. -Ölüb?! Qılınc Qəhərləndi. - Dalını Abı danışsın. Abı da qəhərli idi. Astadan: - Öldürüblər, - dedi. - Burda, sovetliyin üç para kəndində, bir də Qaraçöpdən, Təhlədən gələnlərimizin arasında öz rəmzlərimiz varıydı. KeQeBe-nin klubu. ______________Milli Kitabxana_______________ Elmi mənimsəyən adamlara "Varlı adam" deyirdik, mənimsəyə bilmiyənlərə, ümumiyyətlə, cahillərə "kasıb" deyirdik. Yazıblar KeQeBeyə. Məhərrəm Sultana xəbər çatdırıb ki, "Varlı", "Kasıb" məsələsini şəxsən Mirqəzəbə çatdırıblar, Mirqəzəb də şəxsən Stalinə deyib. Təfsilatını Qurban yaxşı bilir. Qılınc Toxtamışdı. - Hə, bilirəm, - dedi. - Krımdan, Stalinnən görüşdən qayıdanda Mirqəzəb burda, Məhərin budkasında vaqonuna çağırıb Sultanı. İçəri girəndə yekə bir siyahı qoyub əmiyin qabağına: başda bizim bədbəxt Lüt, Qurbanlının sədri İsgəndər kişi, Tahirlinin sədri Cəbrayıl kişi... Qışqırıb ki, "Vot tvoyo istinnoye litso. 1
əməkgünü alır, aylıq əmək haqları beş yüz-altı yüz manat olur". Gözü kəlləsinə çıxıb ki, "Tı yeşşo zaşişayeş ix? Moy rabomik Xalıq xoroşo znayet ix". 2 Yazıq Sultan! Nələr çəkib başı! Deyir: "Dərdimi heç kəsə açammadım, düz iki il gecə-gündüz dişimnən, dırnağımnan müdafiə elədim"... Bildirrəri elə bu vaxt, yığım-qabağı, günortaüstü atın yəhərini alırdım həyətdə. Bir də gördüm əmin maşınını qoyub düzün ortasında, pay-piyada gəlir. Bir əli boğazında, o biri əli ürəyinin üstə. Dolçanı doldurdum daş suyuynan, yüyürdüm qabağına. Dolçanı aldı, başına, sinəsinə tökdü suyu. Dedi: "Sualıma cavab ver, a Qurban. De görüm, kolxoz sədrlərini müşavirə zalında sorğusuz-sualsız həbs eləyib, dustaq vaqonuna basdırsam, neylərsən mənə?" Dedim: "Gülləliyərəm səni". Dedi: "Lüt Cəfəri də o cür basdırıb, Çax-çux Xalıqın arzusuynan, general Persin əmriynən Qudalı Rəhimi sədr təyin eləsəm, neylərsən?" Dedim: "Gülləliyərəm". Dedi: "Yun planını yüz əlli faiz eləmək xatirinə cəmaatın evindən, körpələrin altından döşəkləri çəkib, cırıb yunu alsam, neylərsən?" Dedim: "Gülləliyərəm". Dedi: "Onda üçqat güllələnmə düşür mənə". Dedim: "Sən belə şey eləməzsən axı, ay Sultan!" Dedi: "Özüm elədim, ya general Persə mane olammadım, nə fərqi var?!" Belə dərd sahibidi əmin, Bircə bala! "Budu bax sənin həqiqi sifətin!" "Sən hələ bir müdafiə də eləyirsən onları?! Mənim işçim Xalıq yaxşı tanıyır onları".
Yüklə 4,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|