______________Milli Kitabxana_______________
ləndən sonra "xüsusi qrup" ləğv olunub, "kapitala xidmətinə görə güllələnən
şefin hökmüynən Cənub məsələsi bağlanıb arxivə atılıb", bir də bu "yaxınlarda,
Rudenko SSRİ prokuroru təyin ediləndə meydana çıxarılıb. Əmma Məhərrəm
Abbasoviç özünü həmişə o "ləğv olunan xüsusi qrup"un üzvü sayırmış, köhnə
qrup üzvləri ilə, o cümlədən Rudenko ilə əlaqəsini kəsmirmiş, hətta Azərbaycan
tarixinin Sovet dövrünə aid dissertasiya yazıb, tarix elmləri doktoru olub, partiya
məktəbi ilə yanaşı, müxtəlif institutlarda mühazirə oxumağa başlayandan sonra
da Məhərrəm Abbasoviç həmin "xüsusi qrup"un işini davam etdirib, indi
Dzerjinski klubunun səhnəsinə qalaq-qalaq yığılmış qovluqların arasındakı
nömrəsiz qovluqda ilk rəsmi yazısını şərh edən əlavə sənədlər toplayırmış.
Demə, Bığlının atası kimi tanınan məşhur keşiş "Cuqaşvili" Gürcüstan və
Azərbaycan ərazisindəki Qrekləri himayə edən çox varlı Vatikan casusu imiş.
"Müəllim" hələ cavanlıqda bu "informasiyanın" izinə düşüb və öyrənib ki, Sovet
dövründə bağlanmış sayılan Georgi kilsəsi əməlli-başlı işləyirmiş və keşiş özünü
"Dağ qartalı" adlandıran Stalinin başçılığı ilə, Qafqazda zəncirlənmiş, yəni
Qreklərlə əhatə olunmuş Prometeyin qanını içmək üçün "qartallardan" -
Qreklərdən ibarət "internasionalnıy otryad" düzəldibmiş və "qartallarına, o
cümlədən Mirqəzəbə də hər il "Cuqaşvili paketi" - qızıl göndərirmiş. Çax-çuxun
sözündən belə çıxırdı ki, bu cür cinayətlərin açılmasında onun - Xalıq Qudalının
özünün də əməyi az deyil; aşkarda Mirqəzəbin "rabotniki" kimi tanınsa da,
əslində Xalıq öz əziz bacanağının, nadir qabiliyyətli böyük çekist, alim və
ictimai xadim Məhərrəmovun "rabotnik"i olub; aşkarda general Persin,
podpolkovnik Xudiyevin buyruqlarına getsə də, əslində, Məhərrəm Abbasoviçin
tapşırıqları ilə işləyib və indi, nəhayət, açıb deyə bilər ki, təkcə Təbrizə yox,
Ərdəbilə, Ənzəliyə, Xorasana da gedib, Milli hökumət qurulanda isə, məhz
Məhərrəm Abbasoviçin tapşırığı ilə Mazandarana, Rəştə, Gilana və Tehrana da
gedib, hər yerdə Demokratlarla görüşə-görüşə, Mirqəzəblə Persin "məxfi işi"
barədə xəbərdarlıq eləyib: "Bütün ünvanlar, bütün siyahı əllərindədi. Hazır olun,
sizi qıracaqlar". Əgər bu deyilənlərə şekk-şübhəsi varsa, Səməd "Müəllim"dən -
professorunun özündən soruşsun, bilsin və inansın ki, bu "Çax-çux" adlanan
adam, "kitayski makentoş", "kitayski fanar, kitayski termos" sata-sata, özü
özünəcə "Çax-çux" adı qoyub şəxsiyyətini, mənliyini kiçildib, hətta eşşək kimi
yüklənib atın qabağında milisə aparılanda da cınqırını çıxarmayıb. Bütün rayon
danışır ki, bu taya gələndən sonra
______________Milli Kitabxana_______________
Fağır - Yağır Məmmədəli Sultan Əmirlinin təqiblərinə dözəmməyib özünü
quyuya atıb. Quyuya hələ də "iyili quyu" deyilir. Xalıq yalnız Məhərrəmovun
xahişinə görə, atası Fağır Hambalın - Yağır Məmmədəlinin şəksiz qatili Sultana
toxunmayıb, o qatilin işləri barədə nə Xudiyevə bir kəlmə deyib, nə Persə, nə də
Mirqəzəbin özünə; içindən qovrula-qovrula susub, o böyük çekistlə çiyin-çiyinə
vətənə xidmət eləyib. İndi o klubda SSRİ prokurorunun yenidən fəaliyyət
göstərən "xüsusi qrup"unun üzvləri yəqin ki, birinci sırada oturublar, iyirminci
illərdən bu vaxta qədər - otuzca il masqalı qalmış Mirqəzəb adında siyasi
cinayətkarı ifşa etdiklərinə görə hamısı qəhrəman sayılır, Çax-çuxun isə, necə
deyərlər "it dəftərində" də adı yoxdur. Əmma Çax-çux buna da dözür. Əgər
Məhərrəm Abbasoviç hardasa, kiməsə nə isə deyib Qonaqlı kənd sakini Xalıq
Qudalının vətənə xidmətini rəsmi qeyd etməyi lazım bilməsə, "Çax-çux" adı və
"rabotnik" damğası üstündə qalsa, Çax-çux buna da dözər. Tək bircə şeyə
dözməz. O da budur ki, vaxtilə teleqramı stolunun şüşəsinin altına qoyub,
yarımallah Kişiyə çevrilən o "qardaş qatili", indi də Mirqəzəbin "qəbrini qazan"
qəhrəmanlardan biri kimi, o məktubun surətini şüşəsinin altına qoyub, yenə
yarımallah olsun. Srağagün qatarda Çax-çux belə fikirləşmirdi. "Dövranı
qurtarıb" - deyirdi. Çünki Gülbənizin həqiqətini Səməd srağagün qatardan
düşəndə bilməli idi və elə o gecə qatilin üstünə getməli idi, qatil isə, qardaşı
oğlunun qabağında heç olmasa az-çox bəraət qazanmaq üçün Əlləzoğlunun
qızını evdən qovub, əxlaq düşgünlüyü barədə söhbətləri öz əli ilə təsdiqləməli idi
və bununla da dövranı qurtarmalı idi. Səmədin dünyadan xəbərsizliyi hər şeyi
tərsinə döndərdi; o qatil şəhərin mərkəzi küçəsində qardaşoğlu ilə çiyin-çiyinə
yeridi! Hətta evinə apardı! Hətta qədəh döyüşdürdü! Kefləndirib, yanına salıb,
işıqlı küçədə gəzdirib, yetirməsi ilə dostluğunu nümayiş etdirib, hamının ağzına
daş basdı. Səmədin dünyadan xəbersizliyindən belə istifadə etdi o usta siyasətcil,
qatil! Bu səhər isə sevinə-sevinə, gülə-gülə getdi! Niyə? Çünki Səməd sarıdan
beli bağlıdır; əmindir ki, Mirqəzəbə qalib gələn Kişi şöhrətilə qayıdanda hamı
səsini içinə salacaq və "avariya" günündən indiyə qədər qardaşı oğluna "Bircə
bala" deyə-deyə necə hər şeyi gizlədibsə, bundan sonra da eləcə ört-basdır
eləyib, öz yarımallah Kişiliyində qalacaq. Bax, buna dözməz Çax-çux. Heç cür
dözməz. Odur ki, "əşyayi-dəlil nal"ı ortalığa çıxarıb ki, "teleqramı qardaşıma
göndərdim" deyib qardaş qanına bais olan qatil cəzasız qalmasın! Əlbəttə, nə
həqiqəti