|
Islom diniga doir manba va adabiyotlar3-мавзу маърузаси108
MANBAShUNOSLIK
az-Zamaxshariy”, N.
Sulaymonovaning “Al-kashshof Qur’oni
karimning mukammal tafsiri sifatida” nomli maqolalarida
ayrim ma’lumotlar keltirilgan. Bundan tashqari B.Z. Xalidov,
Ye.A. Rezvan, D.A. Agius kabi olimlarning ham ushbu mavzu-
ga oid ilmiy ishlari mavjud. Shuningdek, asarning qisqa tavsi
fi
nashr etilgan
fi
hristlardan ham o‘rin olgan.
Shayx Zohid Abu Nasr Ahmad ibn Hasan ibn Ahmad Zoriy
Sulaymoniy Davrajakiy Buxoriyning (XII asr) “Tafsiri Zohidiy”
asari 1125-yili Buxoroda yozilgan. Asarning qo‘lyozma va tosh-
bosma nusxalari ko‘p bo‘lib, birgina O‘zR FASHI fondida 9 ta
qo‘lyozma nusxasi mavjud.
Faxriddin Abu Abdulloh Muhammad ibn Umar ibn Hu-
sayn Roziyning (1149–1209) “Mafotih ul-g‘ayb” (“G‘ayb ka-
litlari”) nomli asari eng mashhur asarlardan sanaladi. Unda
muallif tabiiy fanlarga ko‘proq e’tibor qaratgan bo‘lib, ayniqsa,
astronomiyaga katta ahamiyat bergan. Asar sakkiz jildda nashr
qilingan va dunyo bo‘ylab keng tarqalgan.
Nosiruddin Abdulloh ibn Umar al-Bayzoviyning (vafoti
1316-y.) “Anvor ut-tanzil va asror ut-ta’vil” (“Nozil bo‘lganning
nurlari va ta’vil sirlari”) asari mukammal tafsirlardan biri hi-
soblanadi. Asar islom olamida “Tafsiri Bayzoviy” va “Tafsiri
qozi Bayzoviy” nomlari bilan keng tarqalgan. Islomshunos olim
R.Obidovning yozishicha, Bayzoviyning mazkur tafsiri “Tafsiri
Kashshof”ning qisqartmasidir. Asar fors tiliga ham tarjima
qilingan. O‘zR FASHI fondida ko‘chirilishi va nashr qilinishi
turli davrlarga mansub bo‘lgan “Tafsiri Bayzoviy”ning nusxalari
saqlanadi.
Abulbarakot Abdulloh ibn Ahmad ibn Mahmud an-Nasa-
fi
yning (vafoti 1310-y.) “Madorik ut-tanzila u haqoiq ut-ta’vil”
(“Nozil bo‘lgangalarni anglash yetishish va sharhlash haqiqat-
lari”) nomli asari Markaziy Osiyoda yozilgan tafsirlardan biri
bo‘lib, islom dunyosida “Tafsiri Nasa
fi
y” nomi bilan keng tar-
qalgan. Tad qiqotlarda aytilishicha, Nasa
fi
yning mazkur asari
|
|
|