İstanbul üNİversitesi

_______________________________________________
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fig. 9
(And, 1982:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fig. 10
kuklalarda ay
_______________________________ART-SANAT 2014/1__________________________________________
 
70 
Fig. 9 1720 şenliğinde araba içinde kuklalar 
(And, 1982: fig. 40). 
 
Fig. 10 On yedinci  yüzyıl. Dev kuklanın başındaki 
alarda ayrıca oynamaktadır (And 1999: 40). 
 
______________________ 

---

_______________________________________________________ART-SANAT 2014/1_______________________________________________________ 
 
 
71
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fig. 11 İki suratlı dev kukla (And 1964: fig. 48). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fig.  12  1528  şenliğinde  insan  tasvirleri.  Arka 
planda  yer  alanlar  Karagöz  ve  Hacivat’ı 
anımsatmaktadır (And 1982: fig. 35). 
 

---

_______________________________________________________ART-SANAT 2014/1_______________________________________________________ 
 
72 
 
 
 
 
 
 
Fig. 13 Stout bu görselde en az üç adet seyirlik sanat yapan 
tasvirler  olduğunu  söyler.  Bunlar,  dört  adet  meddah, 
maskeli soytarılar ve oyuncular (Stout 1966: 148). 

---

_________________________________________________________ART-SANAT 2014/1___________________________________________________________ 
 
 
A READING ON ATATÜRK MONUMENT IN THE GRAND 
NATIONAL ASSEMBLY OF TURKEY: FROM IDEALIZED TO 
REALIZED 
HATİCE GÜNSELİ DEMİRKOL 
Yrd. Doç. Dr., Anadolu Üniversitesi 
Mimarlık ve Tasarım Fakültesi 
Mimarlık Bölümü 
[e-mail] 
ABSTRACT 
This study will search for the dynamics around the selection process of the monument for 
the founder of the Turkish Republic, Atatürk in the site of the Grand National Assembly of 
Turkey  in  a  time  period  between  1937  and  1981.  Time  period  of  the  selection  process 
starts  with  the  international  architectural  competition  launched  for  the  new  Turkish 
Parliament House in 1937. There had been a number of proposals of a monument in the 
perspective and façade drawings submitted by most of the competitors in the international 
competition.  In  parallel  the  winner  Austrian  architect,  Clemens  Holzmeister envisaged  a 
monument for Atatürk in a number of situations and positions in his drawings produced 
for the competition for the Grand National Assembly. After the realization of the building, 
the  issue  of  building  a  monument  for  Atatürk  in  the  site  of  the  Assembly  started  to  be 
discussed as a part of a search for artworks in the Assembly building and its garden. For 
that  reason  a  committee  of  historians,  artists,  architects  and  parliament  members 
assembled a number of times to discuss the meanings and values to be represented in the 
artworks  and  monuments  in  the  Assembly  Site  around  1976.  As  a  result  of  these 
discussions, a two stepped competition was opened for the monument of Atatürk in 1979. 
In  light  of  the  findings,  it  is  believed  that  the  discussions  of  the  committee  and  the 
dynamics of the selection process of the monument will be enlightening on the priorities 
and values of bureaucrats, academicians and politicians. 
Keywords: 
representation,  Atatürk    Monument,  Turkish  Grand  National  Assembly, 
Turkish sculpture, competition. 
 
 
 
 

---

_________________________________________________________ART-SANAT 2014/1___________________________________________________________ 
 
74 
 
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NDE YER ALAN 
ATATÜRK ANITI ÜZERİNE BİR OKUMA: 
İDEALLEŞTİRİLENDEN GERÇEKLEŞTİRİLENE 
ÖZET 
Bu  çalışma  Türkiye  Cumhuriyetinin  kurucusu  Atatürk  için  Türkiye  Büyük  Millet  Meclisi 
bahçesinde  yapılacak  olan  anıt  yapısını    belirleme  sürecinin  (1937-1981)  dinamiklerini 
açığa çıkarmayı hedefler. Yapılacak olası bir anıtın belirlenmesi süreci 1937’de yeni meclis 
binası  için  açılan  yarışmayla  başlar.  Aslında  yarışmacıların  teslim  paftalarında  yer  alan 
perspektif  ve  cephe  çizimlerinde  Atatürk  anıtının  ya  da  olması  muhtemel  bir  anıt  için 
çeşitli  öneriler  yer  almaktadır.  Bunlara  parallel  olarak  kazanan  Avusturyalı  mimar 
Clemens Holzmeister da yarışmaya teslim ettiği ve yıllar içinde ürettiği meclis binası eskiz 
ve  çizimlerinde  birden  fazla  yer  ve  şekilde  anıt  tasvirlerinde  bulunmuştur.  Binanın 
gerçekleştirilmesinden  sonra  meclis  içinde  ve  bahçesinde  gerçekleştirilmesi  düşünülen 
sanat yapıtları üzerine tartışmalar üretilmiştir. Tam da bu sebeble tarihçiler, sanatçılar, 
mimarlar  ve  meclis  ve  senato  üyelerinden  oluşan  bir  komisyon  sanat  yapıtlarında  ve 
meclis  kampüsünde  yapılacak  anıtlarda  temsil  edilmesi  gereken  değerleri  ve  anlamları 
belirlemek  üzerine  birden  fazla  toplanmıştır.  Bu  tartışmaların  ışığında  1979  yılında 
Atatürk anıtı için iki aşamalı bir yarışmaya çıkılması kararlaştırılmıştır. 
Anahtar  Kelimeler: 
temsiliyet,  Atatürk  Anıtı,  Türkiye  Büyük  Millet  Meclisi,  Türk 
Heykelciliği, yarışma. 
 
 
 
 
 

---